سرویس دفاع و امنیت مشرق _ با گذشت حدود ۴۰ روز از پایان جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، به نظر می رسد مباحث فنی و ویژگی های این جنگ تا سالهای طولانی در محافل عمومی و اندیشکده‌های تخصصی نظامی-امنیتی دنیا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از جزئیات تجارب دو طرف، درگیری در نبردهای آینده استفاده زیادی خواهد شد. این موضوع با توجه به حجم گزارشات منتشره در اندیشکده‌های مشهور دنیا، رسانه‌های مشهور منطقه بویژه در ترکیه و سخنان ژنرال‌ها و فرماندهان ارتش‌های کشورهای مختلف، نشان می دهد کشورمان در این نبرد، نه فقط با یک رژیم جعلی و کودک‌کش بلکه با اکثر قدرتهای نظامی غربی بخصوص آمریکا رودررو شده بود که ارزش توفیقات به دست آمده را دوچندان می کند.

طبیعتا بخشی از این نتایج و موفقیتهای به دست آمده توسط نیروهای مسلح کشورمان بویژه نیروی هوافضای سپاه -همچون نابودی کامل موسسه وایزمن- در کوتاه مدت، قابل لمس و تشریح دقیق نخواهد بود اما بخشهایی نیز، نیازمند بررسی و تحلیل دقیق تر در همین روزهاست. از جمله این مباحث، می توان به دقت و شیوه‌های استفاده شده برای عملیاتی کردن تسلیحات دوربرد ایرانی بخصوص موشکهای بالستیک و تاکتیکی توجه کرد که تاثیر زیادی در به نتیجه رسیدن آتش بس و درخواست آمریکا و اسرائیل برای پایان حملات ایران داشت.

بیشتر بخوانید:

تذکر مهم موشکی سپاه به آمریکا با حمله به رادار «AN/TPY-۲» / چشم و گوش پدافندی ایالات متحده در تیررس نسل جدید خانواده فاتح +عکس

از سرجنگی گلایدکننده و شدیدالانفجار تا شهرهای زیرزمینی آماده ورود به جنگ/ کدام ویژگی «موشک خیبرشکن»، آمریکا و اسرائیل را مجبور به آتش‌بس کرد؟ +عکس

سجیلی که سرانجام بر سر لشکر ابرهه بارید/ نخستین استفاده رزمی ایران از موشک فوق سنگین سوخت جامد

گروه دفاع امنیت مشرق در تلاش است با بررسی بخشی از جزئیات فنی و تخصصی این عملیات و دستاوردهای آن، بتواند چه در عرصه بهبود قابلیت‌های دفاعی و تهاجمی و چه در بحث رسانه ای و تنویر افکار عمومی از دشواری نبرد همزمان با اسرائیل و امریکا، نکات لازم را استخراج و منتشر کند که این بررسی در قالب چند گزارش، در معرض دید خوانندگان محترم قرار میگیرد که بخش اول آن، مربوط به دقت موشکهای شلیک شده و اهمیت در اختیار داشتن و تقویت این توانمندی با توجه به محدودیت های مختلف موجود در کشور بود که در روزهای گذشته منتشر شد و در گزارش دوم، به وضعیت سامانه های پدافندی رژیم صهیونیستی و عملکرد آنها در این جنگ خواهیم پرداخت.

سلاح‌های بومی اسرائیل؛ افسانه یا واقعیت ؟!

اسرائیل از موهبت کمک های سالانه چند میلیارد دلاری امریکا و ظرفیت خطوط تولید و نیروی انسانی این کشور برخوردار است اما این موضوع در نهایت، تبدیل به پاشنه آشیل این رژیم شده است که در مواقعی مانند تجاوز این رژیم به کشورمان، عیان تر شد چراکه بر خلاف تصور و تبلیغات صهیونیست ها، آنها توانایی مقابله حتی چند روزه با نیروهای مسلح کشورمان را نداشتند. عادت به دریافت مستقیم و راحت سلاح و مهمات موجب شده در طول دهه های گذشته، این رژیم بر خلاف تصورات رسانه ای، به سراغ تولید بومی نرفته و تنها برخی شرکت های تسلیحاتی نظیر رافائل و البیت دست به مونتاژ قطعات ارسالی از امریکا بزنند؛ این موضوع غیر از دوران جنگ اخیر، در زمانهای دیگری نیز اثر منفی خود را نشان داد که از نظر سیاسی، امریکا با اسرائیل بر سر موضوع منطقه ای اختلاف نظر داشته باشد.

نمونه ای از تهدیدات آمریکا درباره جلوگیری از ارسال مهمات به اسرائیل

مثلا مشابه با اواخر دوران ریاست جمهوری جو بایدن که قطع ارسال مهمات از سوی امریکا دست اسرائیل را برای ادامه نبرد در غزه بسته بود و برای چند دوره کوتاه آنها علی رغم میل باطنی مجبور به پذیرش اتش بس در غزه و لبنان شدند. تقریبا تمام مهمات هواپرتاب جنگنده ها (علاوه بر خود جنگنده ها)، قطعات یدکی هواگردها، موشک های پدافندی و حتی مهمات توپخانه و خمپاره های اسرائیلی وارداتی هستند و این موضوع به هنگام مواجهه نظامی با کشورمان موجب می شود جنگ از دوره زمانی مشخصی بیشتر به درازا نکشد زیرا ذخایر مهمات به سرعت رو به اتمام می روند و آنها نیازمند زمان برای شارژ مجدد زرادخانه از سوی امریکا و اروپا هستند.

صهیونیست ها و متراکم ترین گنبد پدافندی دنیا

رژیم صهیونیستی با توجه به بروز موشک‌های بالستیک پس از حملات موشکی از عراق در جریان جنگ خلیج فارس ۱۹۹۱، طی دهه‌های اخیر دست به برپایی متراکم‌ترین شبکه پدافند ضدموشکی در جهان زده است. رادارهای گرین‌پاین و سوپرگرین پاین سیستم ارو و رادار AN-TPY۲ آمریکایی سیستم THAAD بخش اصلی سیستم‌های راداری هشدار زودهنگام برای مقابله به حملات بالستیک صهیونیست‌ها هستند. سیستم‌های ارو ۱ تا ۳ که از دهه ۱۹۹۰ تاکنون تکامل یافته‌اند تهدید موشک‌های اسکاد تا موشک‌های میانبرد را پوشش می‌دهند.

سیستم فلاخن داوود جایگزین پاتریوت آمریکایی برای مقابله با موشک‌های بالستیک تاکتیکی شده و گنبد آهنین نیز راکت‌های توپخانه‌ای را پوشش می‌دهد. با توجه به برد و مدل موشک‌ها، در هر ۳ عملیات وعده صادق، موشک‌های سری ارو ۲ و ۳ و کمک سیستم‌های THAAD آمریکایی گزینه اصلی صهیونیست‌ها برای دفاع جلوی موشک‌های ایرانی بودند و تنها در موارد نادری علیه اهداف خاص، شاهد کاربرد فلاخن داوود و گنبد آهنین بوده‌ایم. اگرچه کمپانی های ساخت سلاح در اسرائیل سالهاست مدعی تولید بومی سامانه های پدافندی این رژیم هستند اما واقعیت این است که تمامی سامانه های مذکور بین ۵۰ تا ۸۰ درصد قطعات آنها در خطوط تولید در خاک امریکا ساخته شده و تنها برای مونتاژ نهایی به شرکت هایی نظیر IAI تحویل داده می شوند که در ادامه، برخی از آنها معرفی می شوند.

سامانه پدافندی فلاخن داوود

این سامانه پدافندی میانبرد که به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های هاوک و پاتریوت در خدمت نیروهای نظامی اسرائیل و برای مقابله با طیفی از اهداف از هواگردهای بی‌سرنشین و سرنشین دار تا موشک‌های کروز و بالستیک درنظر گرفته شده از سوی دو شرکت اسرائیلی رافائل و آمریکایی ریتون به طور مشترک توسعه یافته است و از سال ۲۰۱۷ وارد خدمت شده است. غیر از همکاری با رافائل در تولید مشترک موشک استانر (موشک مورد استفاده در سیستم) ، شرکت آمریکایی ریتون مسئول تولید واحدهای آتشباری سیستم نیز هست. تیم‌های این شرکت در گستره‌ بیش از ۳۰ ایالت در خاک آمریکا درگیر پروژه تولید اجزای سامانه پدافندی فلاخن داوود هستند.

سامانه پدافندی گنبد آهنین

این سامانه برای مقابله با خمپاره‌ها، راکت‌های کوتاه برد سبک و توپخانه‌ای، گلوله‌های توپخانه و هواگردهای بی‌سرنشین در پی تجربه جنگ در جنوب لبنان در دهه ۱۹۹۰ و راکت‌باری از نوار غزه به سوی شهرک‌های نزدیک آن در دهه ۲۰۰۰ میلادی توسعه پیدا کرد و در سال ۲۰۱۱ به مرحله عملیاتی رسید. گنبد آهنین در اصل از سوی دو شرکت رافائل و صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) توسعه یافت، اما به دنبال اثبات شدن کارایی آن برای نیروهای نظامی اسرائیل و نیاز به تولید گسترده‌تر در حد نیازها، در ماه جولای سال ۲۰۱۴ اعلام شد که شرکت آمریکایی ریتون در تولید بخش‌هایی از موشک تامیر (موشک مورد استفاده در سامانه) مشارکت خواهد کرد.

پس از سال‌ها مذاکره، در ماه اکتبر سال ۲۰۲۳ دو شرکت رافائل و ریتون برای احداث یک کارخانه در شهر کامدن شرقی در ایالت آرکانزاس به توافق رسیدند. طبق توافق این کارخانه موشک‌های تامیر را برای مصرف نیروهای نظامی آمریکایی (که سامانه گنبد آهنین را خریداری کرده‌اند) و دیگر متحدان آمریکا تولید خواهد کرد. غیر از برنامه تولید موشک‌ها به شکل کامل در خاک آمریکا، قبل از این توافق نیز بین ۵۵ تا ۷۵ درصد از قطعات موشک‌های رهگیر تامیر از سوی شرکت ریتون در تاسیسات این شرکت در ایالت آریزونای آمریکا تولید می‌شد و برای تجمیع به اسرائیل ارسال می شد.

ارو (پیکان) ۳

سامانه پدافندی ارو۳ (در عبری ختس) که به عنوان امید اصلی پدافند اسرائیل در برابر موشک‌های بالستیک میانبرد و قاره‌پیما در نظر گرفته شده از سال ۲۰۱۷ میلادی وارد خط تولید شده است. از سال ۲۰۰۸ تاکنون دولت آمریکا به عنوان بخشی از برنامه دفاع ضدموشکی مشترک با اسرائیل به طور میانگین سالانه ۹۰ میلیون دلار به پروژه توسعه و تولید این سامانه اختصاص داده است. همچنین بخشی از آزمایش‌های این سامانه از جمله آزمایش‌های سال ۲۰۱۹ در خاک ایالات متحده و ایالت آلاسکا این کشور صورت گرفت.

شرکت استارک (STARK) که بخشی از صنایع هوافضای اسرائیل اما مستقر در خاک آمریکا و شهر کولومبوس در ایالت می‌سی‌سی‌پی این کشور به شمار می‌رود مسئول تولید کنیسترها (تیوب حاوی موشک) موشک‌های سامانه ارو ۳ است. در مجموع حدود نیمی از بخش‌های این سیستم پدافندی در خاک ایالات متحده آمریکا تولید می‌شوند.

مشارکت مستقیم پدافندهای امریکایی در جنگ اخیر با ایران

علاوه بر تمامی کمک های ذکر شده در بالا، به دلیل ترس بالای آمریکا و اسرائیل از قدرت موشکی ایران، پیش از شروع جنگ اخیر ارتش امریکا یک آتشبار سامانه پدافندی تاد را در صحرای نقب مستقر کرده بود که به ادعای منابع مختلف حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ موشک رهگیر این سامانه نیز مستقر شده بودند؛ تعدادی از موشک های تاد در رهگیری موشک های بالستیک شلیک شده از یمن استفاده شدند. همچنین ناوشکن های نیروی دریایی امریکا در شرق مدیترانه نیز مشابه با عملیاتهای وعده صادق۱ و ۲ در کار رهگیری موشک های بالستیک ایرانی سهیم بوده و با استفاده از سامانه های استاندارد ۲ و ۳ به کمک اسرائیل آمدند.

در خصوص وابستگی دفاع هوایی اسرائیل به حمایت امریکا، معایب مهمی را برای ارتش و حکومت صهیونیست ها ایجاد کرده که می توان در موقعیت مناسب، از آنها استفاده کرد. عدم تولید بومی موشک های دفاع هوایی اسرائیل آنها را همیشه متکی به ارسال محموله های جدید امریکایی می کند و هرگونه درگیری جدید نیز باید با چراغ سبز و هماهنگی امریکا باشد اما از سوی دیگر چون اسرائیل بودجه و نیروی انسانی کافی در اختیار ندارد، استفاده از ظرفیت خطوط تولید و نیروی انسانی امریکا و بودجه هنگفت کمکی امریکا به پروژه پدافندی اسرائیل، موجب شده تا هرگونه فشار به منافع و نیروهای این کشور در منطقه، باعث تحت فشار قرار گرفتن پدافند صهیونیست ها نیز بشود.

بخشی از اصابت موشکهای ایرانی به پایگاه نواتیم در عملیات وعده صادق ۲

نتایج وعده صادق ۱ و ۲ چه تاثیری در جنگ اخیر داشت ؟

تجربه عملیات صادق ۱ به فرماندهان ایرانی نشان داد کلید موفقیت در مقابله با پدافند حریف اشباع آن چه به صورت کلی و چه نقطه‌ای برای فرسایش زرادخانه موشک‌های رهگیر است. عملیات وعده صادق ۲ از این لحاظ با عبور ده‌ها فروند موشک از سد پدافند و اصابت به پایگاه نواتیم موفق نشان داد و در عملیات وعده صادق ۳ نیز پرتاب مداوم موشک و خصوصا در روزهای آخر متمرکز کردن در نواحی خاصی که شکاف پدافندی در آن پدید آمده بود از این لحاظ موفقیت‌های مهمی را کسب کرد، به گونه‌ای که پرتاب‌های کمتر روزهای آخر جنگ ۱۲ روزه، موفقیت های چشمگیرتری به همراه داشت و اصابت‌های متعددی را ثبت کرد تا پاشنه آشیل پدافند ضد موشکی دشمن علی رغم سنگین ترین و پرحجم ترین حلقه ها، آشکارتر شود.

ضمن آنکه از نظر ترکیب اجتماعی نیز، رژیم صهیونیستی کشوری کم جمعیت و چندپاره است که در صورت القای احساس ناامنی شدید، دچار معضل مهاجرت و مشکلات جدی می‌شود که در جنگ اخیر نیز شد و احزاب رقیب دولت مستقر نیز در صورت رخداد چنین وضعی، با سادگی وضعیت سیاسی را برای رژیم مستقر دشوار می‌کنند. یکی از اعترافات مستمر رسانه ها و کارشناسان اسرائیلی و آمریکایی در خصوص جنگ اخیر، این بود که تجاوز صهیونیست ها به کشورمان، بهای سنگینی برای سامانه ها و بودجه های مربوط به دفاع موشکی آنها داشت و به گفته هاآرتص، تنها چند روز پس از آغاز درگیری، ذخایر موشک‌های رهگیر پیکان اسرائیل رو به اتمام رفت. هر موشک پیکان-۳ حدود سه میلیون دلار و هر موشک آمریکایی «تاد» چهار برابر این رقم قیمت دارد.

بازدید نتانیاهو از دقت و قدرت موشکهای ایرانی در جنگ اخیر

طبق تحلیل هاآرتص، در جریان جنگ حدود ۱۰۰ موشک «تاد» شلیک شد اما گزارش‌های بعدی رسانه های امریکایی همچون سی‌ان‌ان، این عدد را حداقل ۱۵۰ ذکر کردند که معادل یک‌چهارم کل تمام موجودی ارتش آمریکا از ابتدای تولید این محصول می شد. طبق همین برآوردها، هزینه کل رهگیری‌های اسرائیل و آمریکا حداقل ۱ و نیم میلیارد دلار بوده است. البته باید توجه داشت ترس و نگرانی ارتش های آمریکا و اسرائیل، فقط در بعد مالی نبود چراکه ساخت این سامانه‌ها بسیار پیچیده و نرخ تولیدشان محدود است. به گونه ای که طبق اعلام رسمی آژانس دفاع موشکی آمریکا، تنها ۱۲ موشک «تاد» در سال ۲۰۲۵ تولید شده و تولید نهایتا ۳۷ فروند دیگر برای ۲۰۲۶ پیش‌ بینی شده که ممکن است محقق نشود.

به گزارش مشرق، این نکته را نیز باید توجه داشت که این آمار و ارقام که باعث نگرانی رژیم صهیونیستی و حامیانش شده، صرفا توسط رسانه های مرتبط با این رژیم و آمریکا منتشر شده که قطعا با نگاهی خوشبیانه یا بر اساس آمارهای ارائه شده توسط مقامات آمریکایی به دست آمده و با واقعیتهای میدانی، ممکن است تفاوت چشمگیری داشته باشد اما همین آمار نیز نشان می دهد در صورت ادامه جنگ حتی به مدت ۱ هفته دیگر، چه فشار و قحطی بر سیستم پدافندی اسرائیل غالب می شد. آری سیکورل معاون سیاست خارجی موسسه یهودی امنیت ملی آمریکا (جینسا) در یکی از آخرین تحلیلهای این موسسه در خصوص جنگ اخیر، می نویسد: ایالات متحده اکنون با چالش تامین مجدد رهگیرهایی روبه‌روست که هرکدام حدود ۱۲.۷ میلیون دلار هزینه دارند. بر اساس برآوردها، آمریکا در سال ۲۰۲۴ تنها ۱۱ فروند موشک تاد دریافت کرده و قرار است تا پایان سال ۱۲ فروند دیگر نیز تحویل بگیرد. تا پایان سال مالی ۲۰۲۶ نیز احتمال دارد بین ۲۵ تا ۳۷ فروند دیگر تامین شود.

ظرف ۴ روز، گزارش مصرف موشکهای پدافندی آمریکا حدودا ۲ برابر شد !!!

ضمن آنکه به نوشته نشریه معتبر استارز اند استریپس که اخبار و اطلاعات را در اختیار جامعه نظامی ایالات متحده قرار می‌دهد، با این سرعت تولید، بازسازی کامل ذخایر تاد ارتش آمریکا ممکن است تا ۸ سال دیگر به طول بینجامد، به‌ویژه با توجه به قراردادهای فروش خارجی، از جمله توافق ۱۵ میلیارد دلاری با عربستان برای ارسال هفت سامانه تاد و ۳۶۰ موشک رهگیر، و قرارداد دفاعی ۴۲ میلیارد دلاری با قطر که شامل همین سامانه‌ها می‌شود. وال استریت ژورنال نیز می نویسد: موج حملات موشکی گسترده ایران به اراضی اشغالی طی جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی، شکاف در ذخایر موشک‌های رهگیر آمریکا را آشکار کرده و اگر ایران چند حمله موشکی بزرگ دیگر انجام می‌داد، اسرائیل ذخیره موشک‌های پیشرفته «پیکان۳» خود را تمام می کرد.

اما این شلیک ها، به قدر کافی موثر نیز بودند؟ فقط طبق یافته‌های گزارش مؤسسه یهودی امنیت ملی آمریکا (جینسا) ، در بازه‌ هایی که بیش از ۶۰ درصد موشکهای رهگیر استفاده‌ شده علیه موشکهای ایرانی، از نوع تاد بودند، نرخ اصابت موشک‌های ایران افزایش یافت که بنا بر تحلیل موسسه مذکور، این موضوع می‌تواند نشان‌ دهنده محدودیت‌های عملکردی سیستم تاد در برابر حملات فشرده و پی‌ در پی باشد.

به وضوح مشخص است که نیروهای مسلح کشورمان هنوز داشته های فراوانی برای انهدام مراکز مختلف رژیم صهیونیستی و حتی آمریکا در اختیار دارند که فرصت و نیاز به عملیاتی شدن آنها احساس نشد و اگر دشمنان تصمیم بگیرند بار دیگر، اراده و توان نظامی ایران را محک بزنند، گزینه های بسیاری برای بر هم زدن توهمات و امکانات شان در اختیار کشورمان خواهد بود؛ انشاء الله.