سرویس دفاع و امنیت مشرق _ با گذشت حدود سه هفته از پایان جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، هنوز هم ویژگی ها و نتایج این جنگ، مورد توجه جدی کارشناسان کشورهای مختلف جهان و افکار عمومی قرار دارد. طبیعتا بخشی از این موضوعات و سوالات در کوتاه مدت، به جوابی متقن نخواهد رسید اما بخشهایی نیز، نیازمند بررسی و تحلیل دقیق تر در همین روزهاست.

از جمله این مباحث، می توان به روند استفاده نیروهای مسلح کشورمان بویژه نیروی هوافضای سپاه از تسلیحات دوربرد خود بخصوص موشکهای بالستیک و تاکتیکی توجه کرد که تاثیر زیادی در به نتیجه رسیدن آتش بس و درخواست آمریکا و اسرائیل برای پایان حملات ایران داشت.

بیشتر بخوانید:

تذکر مهم موشکی سپاه به آمریکا با حمله به رادار «AN/TPY-۲» / چشم و گوش پدافندی ایالات متحده در تیررس نسل جدید خانواده فاتح +عکس

موشک‌های بالستیک «شهاب ۳ و قدر» به خاطره‌ها می‌پیوندند/ اتفاقات مهمی که با ورود «حاج قاسم» به صنعت موشکی ایران رخ داد +عکس

سجیلی که سرانجام بر سر لشکر ابرهه بارید/ نخستین استفاده رزمی ایران از موشک فوق سنگین سوخت جامد

در این روزها، از کارشناسان داخلی تا تحلیلگران خارجی، همگی متفق القول از نقش یکی از ابزارهای دفاعی کشورمان یعنی "موشک خیبرشکن" در افزایش وحشت دولتمردان آمریکایی و سران رژیم اسرائیل از قدرت نظامی ایران و تلاش برای پایان جنگ سخن گفته اند. به عنوان مثال ماشاء ا... شمس الواعظین فعال اصلاح طلب طی سخنانی در "نشست همبستگی اجتماعی و دفاع ملی" گفته است: ایران شب قبل از آتش‌بس موشک خیبرشکن یک را فرستاد که یک خیابان ۴۰۰ متری را منهدم کرد...ایران همچنین موشک‌های خیبرشکن ۲ را به تعداد ۲۸ موشک به سمت اراضی اشغالی فرستاد که اسرائیل را به این جمع‌بندی رساند که باید به سمت آتش‌بس برود. "

شبیه به این تحلیل نیز توسط رسانه های منطقه ای و برخی تحلیلگران عرب و حتی تعدادی از ژنرال ها و نظامیان سابق آمریکا و اسرائیل مطرح شد و آنها، نوع خسارتها و مدل موشکهای شلیک شده در روزهای آخر را از جمله دلایل مهم در تلاش و تاکید آمریکا و اسرائیل برای پایان بخشیدن هرچه سریعتر به حملات ایران می دانند. البته شواهدی نیز در این خصوص دیده می شود که می تواند تاییدی بر این تحلیل ها و نظرات باشد بخصوص آنکه تا پیش از شلیک موشکهایی چون خیبرشکن در روزهای پایانی جنگ، رژیم صهیونیستی ادعاهای زیادی در خصوص نرخ رهگیری و انهدام موشکهای ایرانی مطرح می کرد اما پس از شلیک موفق موشکهایی چون خیبرشکن، این ادعاها ابتدا به سکوت و سپس به مظلوم نمایی ناشی از خسارات گسترده موشکهای ایرانی تبدیل شد.

آشنایی با موشک خیبرشکن

موشک بالستیک خیبرشکن در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۴۰۰ همزمان با گرامیداشت چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با حضور دو شهید معزز و گرانقدر جنگ اخیر یعنی سردار باقری فرمانده وقت ستاد کل نیروهای مسلح و سردار حاجی‌زاده فرمانده وقت نیروی هوافضای سپاه در یکی از پایگاه‌های زیر زمینی راهبردی سپاه رونمایی شد. موشک راهبردی خیبرشکن از نسل سوم موشک‌های دوربرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسوب می شد که از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار بود. این موشک دارای سوخت جامد است و در فاز فرود، دارای مانورپذیری برای عبور از سپر موشکی بوده و طراحی بهینه آن باعث شده وزن آن نسبت به نمونه های مشابه یک سوم کاهش یافته و مدت آماده سازی و شلیک آن نیز تا یک ششم تقلیل پیدا کند. موشک خیبرشکن ۱۰٫۵ متر طول، ۸۰ سانتی‌متر قُطر و ۴٫۵ تن وزن دارد که شامل یک کلاهک ۵۰۰ کیلوگرمی می‌شود. کلاهک آن از نوع انفجاری سریع و شدید است و بردی حدود ۱۴۰۰ کیلومتر دارد.

این موشک تاکتیکی جدید که بر اساس خانواده معروف و پر افتخار فاتح ۱۱۰ توسعه پیدا کرده در حال حاضر برد بلند ترین موشک بالستیک تاکتیکی ایرانی به حساب می آید، این توانایی را به جمهوری اسلامی ایران می دهد که از عمق خاک خود هر نقطه از سرزمین های اشغالی را هدف قرار دهد. اسم این موشک و وجه تاریخی آن نیز مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفته و آن را یک سیگنال بسیار قدرتمند از تهران به تل آویو معرفی می کردند.

موشک بالستیک خیبرشکن

نخستین استفاده رزمی از موشک خیبرشکن

بامداد سه‌شنبه 26 دی ماه سال 1402، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به جنایات تروریست‌های تکفیری و حامیان آنها از جمله رژیم صهیونیستی در کرمان و راسک، عملیات موشکی بی سابقه‌ای را علیه مقرهای این گروه‌ها در عراق و سوریه اجرا کرد. این عملیات از حیث تعداد موشک‌های شلیک شده، بعد مسافت و شلیک از چندین محل پرتاب در جهت‌های مختلف منحصر به فرد بود. از جمله سامانه های استفاده شده در این عملیات، شلیک ۴ فروند موشک خیبرشکن از منطقه خوزستان به مقر گروهک تکفیری داعش در منطقه ادلب سوریه بود که فاصله ای حدودا 1200 کیلومتری را شامل می شد و اولین استفاده عملیاتی از خیبرشکن، در این زمان ثبت شد.

یکی از اهداف حمله موشک خیبرشکن یک مرکز درمانی سابق در کفرتخاریم در شمال ادلب بود که به عنوان مرکز آموزشی تروریست‌های تکفیری مورد استفاده قرار می گرفت. بقایای ساختمان تخریب شده در این منطقه نشان می‌دهد این مقر دارای سازه‌ای مستحکم و بتن مسلح بوده اما بر اثر اصابت سر جنگی قدرتمند موشک خیبرشکن به شدت تخریب شده است.

بخشی از نتایج حمله دقیق موشک خیبرشکن به پایگاه تکفیری‌ها در ادلب سوریه

حمله به منطقه کفرتخاریم در استان ادلب، دوربردترین عملیات موشکی سپاه در شرایط رزمی بود که تا آن زمان ثبت شد چراکه وجه اشتراک کلیه عملیات‌های موشکی گذشته این بود که در شعاع کمتر از ۱۰۰۰ کیلومتر اجرا شده بودند اما این بار اهدافی در برد ۱۳۰۰ کیلومتر، با دقت بالا و غافلگیری کامل مورد اصابت قرار گرفتند.

آغاز استفاده عملیاتی از خیبرشکن علیه رژیم صهیونیستی

اوایل سال گذشته و در پاسخ به جنایت‌های متعدد رژیم صهیونیستی از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و شهادت جمعی از فرماندهان و مستشاران نظامی کشورمان در سوریه، نیروی هوافضای سپاه اهداف مهمی را در داخل سرزمین‌های اشغالی با شلیک ده‌ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد که با شگفتی و تحسین کارشناسان بین المللی و ملتهای مسلمان منطقه همراه بود.

شلیک ده‌ها فروند موشک و پهپاد به سمت دو پایگاه هوایی استراتژیک رژیم صهیونیستی که مبدا اصلی عملیات های جنایتکارانه آنها در سالهای اخیر علیه خاک غزه، لبنان و سوریه بوده، نشان داد ایران در تنبیه اساسی متجاوز و اتمام حجت با حامیان بین المللی آنها برای پایان دادن به تجاوزات غیرقانونی رژیم صهیونیستی کاملا مصمم است و در عین حال، از جهات فنی و نظامی نیز عملیات "وعده صادق" بدون تردید گسترده ترین و درخشان ترین عملیات نظامی نیروهای مسلح در تاریخ کشورمان و حتی منطقه خاورمیانه بود و چندین رکورد و نقطه عطف ویژه ثبت کرد.

از جمله موضوعات مهمی که علی رغم تحلیل ها و شگفتی کارشناسان نظامی جهان، با سکوت و بایکوت رسانه های مشهور آمریکایی و اسراییلی و صد البته فرماندهان آنها همراه شد، استفاده برخی موشکهای ایرانی از کلاهک هایی بود که به راحتی، سامانه های گران قیمت و پرادعای پدافندی حاضر در فلسطین اشغالی را دور و به قول برخی صاحبنظران "دریبل" می کرد.

مسیر شیرجه نهایی یکی از کلاهک های ایرانی و تغییر ناگهانی پیش از اصابت به هدف

حیرت اکانت مشهور نظامی از کنترل آیرودینامیکی پیشرفته و فناوری هدایت موشکهای ایرانی

یکی از اکانت های مشهور نظامی در ایکس (توییتر سابق) با انتشار تصاویر اصابت موشکهای ایرانی به سرزمین های اشغالی در سال گذشته، نوشته بود: این ویدئو شاهکار مهندسی قابل توجه کلاهک موشک بالستیک مافوق صوت ایرانی را به نمایش می گذارد که چند ثانیه قبل از برخورد یک مانور دقیق انجام می دهد. این قابلیت پیشرفته، کنترل آیرودینامیکی پیشرفته و فناوری هدایت پیشرفته را نشان می‌دهد و به کلاهک اجازه می‌دهد مسیر خود را با دقت و سرعت خیره‌کننده تنظیم کند. مشاهده چنین ایروباتیک با سرعت بالا در زمان واقعی نه تنها پیچیدگی فناوری موشکی ایران را برجسته می کند، بلکه نشان دهنده جهش قابل توجهی در مهندسی هوافضای نظامی مدرن است.

به اعتقاد کارشناسان غربی اگر سپاه یک موتور کوچک در همه کلاهک‌های موشک خود قرار دهد، رهگیری آنها برای اسرائیل به یک رویا تبدیل می شود!

ورود خیبرشکن به جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران

با گذشت چند روز از آغاز حملات سنگین و پرتعداد موشکهای ایرانی علیه اهداف مختلف در سرزمین های اشغالی، نام موشکهایی همچون خیبرشکن مطرح و بالاخره در موج بیستم عملیات وعده صادق ۳، تعدادی از این موشکهای نسل سوم در کنار ۴۰ فروند موشک سوخت جامد و مایع روانه اسرائیل شدند. بر اساس اطلاعیه روابط عمومی سپاه، در این عملیات، برای نخستین بار از موشک بالستیک چند کلاهکه‌یِ خیبرشکن از نسل سوم موشک‌های هوافضای سپاه پاسداران، با بهره گیری از تاکتیک‌های جدید و غافل گیر کننده جهت اصابت دقیق‌تر، مخرب‌تر و مؤثرتر استفاده شد.

شلیک موشک خیبرشکن به سمت فلسطین اشغالی در موج بیستم

بوستر خیبرشکن در صفد در شمال اسرائیل

طبیعتا اگر فیلم‌های اصابت به مراکز امنیتی و نظامی اسرائیل منتشر نشده بود، رژیم صهیونیستی همچنان در حال مانور روی عبور تنها چند درصد محدود موشکها از سامانه های پدافندی خود بود اما تصاویر منتشره بویژه فیلم هایی که نشان می داد کلاهک های نسل جدید موشک های ایرانی به آسانی از کمند پرتابه های پدافندی می گریزند، نشان داد اطلاع رسانی های صورت گرفته توسط دشمنان، با واقعیت همخوانی ندارد و در صورتی که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی تصمیم به شلیک نسل جدید موشکهای خود بگیرند، سامانه ای جلودار این حملات نخواهد بود.

بخشی از خسارت های ناشی از اصابت موشکهای ایرانی در موج بیستم حملات علیه متجاوز

کدام ویژگی های خیبرشکن، اسرائیل و آمریکا را به آتش بس مجبور کرد ؟

پیکربندی سرجنگی موشک خیبرشکن از نوع سه‌مخروطی یا Tri Conic بوده که استفاده از این پیکربندی به منظور حفظ پایداری سرجنگی در حین انجام مانورهای سنگین است و طراحان در این بخش به نوعی با ایجاد مصالحه مهندسی، قابلیت مانورپذیری را ارتقاء چشمگیری داده‌اند.

سرجنگی موشک خیبرشکن از نوع سه‌مخروطی یا Tri Conic

آنگونه که سردار شهید حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در همان موقع گفته بود، وزن این موشک یک سوم موشک‌های مشابه است که در صورت مفروض قرار دادن وزن موشک قدر S بعنوان موشک مشابه، می‌توان نتیجه گرفت که وزن موشک خیبرشکن با سرجنگی ۵۰۰ کیلوگرمی، ۴.۵ تن باشد که چنین وزنی برای یک موشک بالستیک تاکتیکی با برد ۱۴۵۰ کیلومتر عددی بسیار ایده‌آل است. از سوی دیگر علت این وزن کم را می‌توان استفاده از بدنه کامپوزیتی برشمرد که طی سال‌های اخیر و در محصولات سپاه مشهود است و شاهد مثال آن موشک بدنه کامپوزیتی رعد-۵۰۰ و موتورهای کامپوزیتی زهیر، سلمان و رافع است.

از دیگر مزیت‌های موشک خیبرشکن، ابعاد کوچکتر آن نسبت به نمونه‌های مشابه در کشور است، کوچک‌تر شدن موشک مزیت‌های قابل توجهی به همراه دارد از جمله آنکه هرچه موشک کوچکتر باشد، در فضای محدود پایگاه‌های موشکی زیرزمینی تعداد بیشتری از آن را می‌توان ذخیره و انبارداری کرد. مزیت دیگر قابلیت استفاده از طیف وسیع پرتابگرها است که بر اساس تصاویر منتشرشده، پرتابگر مورد استفاده برای موشک خیبرشکن روی یک شاسی ۱۰ چرخ تجاری سوار شده که قابلیت استتار به صورت یک خودروی تجاری را نیز دارد.

تعداد قابل توجه موشک‌های خیبرشکن در شهر موشکی زیرزمینی سپاه

رونمایی از پرتابگر دوفروندی موشک‌های تاکتیکی اسرائیل‌زن هم از دیگر مواردی بود که با رونمایی موشک خیبرشکن، رسانه‌ای شد. پیش از این موشک‌های بالستیک سوخت جامد مانند فاتح، ذوالفقار و دزفول روی پرتابگرهای دو فروندی مشاهده شده بود، اما این اولین‌بار است که ایران پرتابگرهای دوفروندی را برای موشک‌هایی با برد بالای ۱۰۰۰ کیلومتر رونمایی می‌کند که به دلیل اینکه سرزمین‌های اشغالی در برد این موشک‌ها قرار می‌گیرند، از آنها تحت عنوان موشک‌های اسرائیل‌زن یاد می‌شود.

لانچرهای دو فروندی موشک خیبرشکن

از سوی دیگر افزایش تعداد موشک‌های آماده به شلیک روی سکوهای متحرک، به معنی افزایش نرخ شلیک است که قابلیت شلیک‌های متعدد را برای اشباع سامانه‌های دفاع موشکی دشمن که یک تاکتیک تاثیرگذار و اثبات شده است فراهم می‌کند.

موضوع دیگر در بررسی موشک خیبرشکن، نوع انفجار سرجنگی آن است که بر اساس تصاویر منتشرشده، کلاهک از نوع شدیدالانفجار است اما به گفته فرمانده شهید نیروی هوافضای سپاه، موادی در سرجنگی خیبرشکن به کار گرفته شده که قدرت انفجار آن را به چندین برابر TNT افزایش داده است. البته با توجه به نحوه نام‌گذاری این موشک، می‌توان امکان توسعه سرجنگی‌های سنگرشکن را هم برای این موشک کاملا محتمل دانست.

هنگامی که چند ویژگی مهم موشکهای خیبرشکن یعنی حجم بالای آن، فقط در شهرهای موشکی کشورمان معرفی شده و همچنین وفور لانچرهای دوفروندی عملیاتی در نیروی هوافضای سپاه -که در جنگ 12 روزه مورد استفاده قرار نگرفتند- را بررسی می کنیم، به وضوح مشخص است که نیروهای مسلح کشورمان هنوز داشته های فراوانی برای انهدام مراکز مختلف رژیم صهیونیستی و حتی آمریکا در اختیار دارند که فرصت و نیاز به عملیاتی شدن آنها احساس نشد و اگر دشمنان تصمیم بگیرند بار دیگر، اراده و توان نظامی ایران را محک بزنند، گزینه های بسیاری همچون انبوه موشکهای خیبرشکن برای بر هم زدن توهمات و امکانات شان در اختیار کشورمان خواهد بود؛ انشاء الله.