سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

"بانک‌های خنجر به‌دست" سدّ راه سرمایه‌گذاری برای تولید!

بانک مرکزی سقف نرخ سود سپرده‌های بانکی را برای سال ۱۴۰۴ حداکثر ۲۲.۵ درصد تعیین کرده است، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی بانک‌ها در قالب طرح‌های ویژه و برای سپرده‌های کلان، نرخ‌هایی تا ۳۰ درصد نیز به مشتریان ارائه می‌دهند.

به گزارش تسنیم، از جمله این بانک‌ها، یک بانک خصوصی است که برای سپرده های با مبالغ بالا حتی سود ۳۱ درصد هم در قالب صندوق های سرمایه گذاری به مشتریان خاص خود می پردازد. ضمن اینکه یک بانک خصوصی پرحاشیه که دارای زیان انباشته بالایی است، هم برای سپرده‌های بالای ۵۰۰ میلیون تومان نرخ سود ۲۴ درصد و برای مبالغ بالاتر تا ۲۵ درصد و در موارد خاص تا ۳۰ درصد پرداخت می‌کند. بانک خصوصی دیگری نیز برای سپرده‌های شش‌ماهه نرخ سود ۲۷ درصد و برای سپرده‌های یک‌ساله ۲۵ درصد در نظر گرفته است.

در میان بانک‌های دولتی، یکی از آن‌ها سود تا ۲۸ درصد را در قالب سپرده‌های خاص با شرایط پرداخت مرحله‌ای به مشتریان خود ارائه می‌دهد. همچنین یک بانک بزرگ دیگر نرخ‌های ۲۴.۵ درصد برای سپرده‌های سه‌ماهه با مبالغ بالا و نرخ پایه ۲۲.۵ درصد را اعمال می‌کند. این نرخ‌ها به‌ویژه برای سپرده‌های کلان و در قالب طرح‌های خاص ارائه می‌شدند. با این حال، بانک مرکزی بارها تأکید کرده است که نرخ سود سپرده‌های بانکی باید مطابق با مصوبات شورای پول و اعتبار باشد و پرداخت سودهای بالاتر از نرخ‌های مصوب، تخلف محسوب می‌شود.

اکنون این سوال مطرح است که آیا بانک مرکزی در برابر این چالش‌ها واکنش قاطعی خواهد داشت یا خیر.[۱]

*امر واضح آنست که وقوع تخلفی اینچنین که سرمایه‌ها و نقدینگی‌های سرگردان را به سمت سپرده‌گذاری در بانک‌ها تشویق و تشجیع می‌کند؛ عملا مانع تحقق شعار سال و سدّی در برابر "سرمایه‌گذاری برای تولید" است.

دقت شود که مغز سرمایه‌گذاری برای تولید؛ هدایت نقدینگی‌های موجود در جامعه به سمت تولید است و این هدایت نیز باید با ابزارهای مختلفی صورت گیرد که یکی از آنها کمتر کردن نرخ سود سپرده از نرخ سود سرمایه‌گذاری در تولید است.

مادام که بانک‌ها بر روال تخلف بالا حرکت کنند؛ شعار سرمایه‌گذاری برای تولید عملا محقق نخواهد شد.

مسئولان دولت، مجلس و بانک مرکزی اگر دلسوز اقتصاد هستند و خود را ولایتمدار می‌دانند؛ باید برای این قضیه فکری بکنند.

***

مرعشی: اولویت ما هسته‌ای نیست، اقتصاد است

حسین مرعشی، دبیر کل حزب کارگزاران و از فعالان اصلاح‌طلب به تازگی در بخشی از یک گفت‌وگوی ویدئویی با روزنامه شرق به مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا اشاره و با این ادعا که منطقه شرق آسیا قرار است در اقتصاد به جایگاهی بزرگ و حتی بهتر از اروپا برسد گفته است: آیا ایران می‌خواهد در اقتصاد آینده مسئله جایگاه داشته باشد؟ من فکر می‌کنم که امروز با همه اهمیتی که انرژی هسته‌ای برای ما داشته؛ چون ما در انرژی هسته‌ای به نقطه تکامل دانش رسیده‌ایم؛ الآن اولویت اکنون ما هسته‌ای نیست. اولویت امروز ما اقتصاد است.

او می‌افزاید: ما الآن باید با عرب‌ها در جنوب خلیج فارس و با ترکیه و عراق در غرب ایران و با قفقاز و آسیای میانه در شمال ایران وارد یک برنامه توسعه منطقه‌ای وسیع بشویم و بتوانیم در تحولی که قرار است در منطقه رخ بدهد و این منطقه تبدیل بشود به یکی از قطب‌های بزرگ اقتصادی دنیا مهمتر از چین و هند و اروپا؛ ما باید در آن سهم داشته باشیم. چون ما منافع نفت و گاز و معدنی و انسانی داریم؛ اگر استراتژی ما و راهبرد کلی حاکمیت کشور برود به سمت راهبرد اقتصادی؛ این می‌تواند آینده ایران را فوق‌العاده باشکوه رقم بزند.

مرعشی تصریح می‌کند: این مذاکرات آغاز یک تغییر است. این مذاکرات یک فرصت تاریخی است برای تغییر یک راهبرد به سمت اقتصاد. [۲]

*درباره سخنان مرعشی باید چند نکته مهم را دانست:

یکم: او ۱۰ سال قبل و در دوران پیشابرجام نیز پیشبرد تز "توافق به هر قیمتی" همین دوقطبی را البته به صورتی دیگر ترسیم کرده و گفته بود ما باید انتخاب کنیم که می‌خواهیم یک قدرت اقتصادی باشیم یا یک قدرت انقلابی!؟ [۳]

جالب آنکه مرعشی به تجربه برجام و دستاورد "تقریبا هیچ" آن هم رسید اما امروز به جای عبرت گرفتن از آن روش غلط؛ صرفا دوقطبی مورد تأکید خود را تغییر داده و انرژی هسته‌ای را جایگزین انقلابی‌گری کرده است.

دوم: ساده‌لوحی مرعشی در همکاری با جنوب و غرب و شمال و شکل دادن به منطقه شرق آسیا در قالب یک اقتصاد پرقدرت نوظهور همان توهمی است که محمود احمدی‌نژاد نیز با تز "مدیریت جهانی" در سر می‌پروراند.

توهمی که نمی‌داند ساخت جهان ایده‌آل در دنیای فعلی یک آرزوی دست‌نیافتنی است و در این میان کشوری از همه بیشتر آسیب می‌بیند که در تصور آن خیال خام؛ متوجه منافع دراز مدت خود از قبیل لزوم نیاز به دانش اتمی، خودکفایی در کالاهای استراتژیک و برخورداری از انرژی هسته‌ای نباشد و همانند کشور لیبی امکانات خود را در طبق حراج بگذارد.

سوم: مرعشی و امثال مرعشی واقعا در این تصور هستند که آمریکای خیرخواه و دچار سوءتفاهم با حسن نیت به سمت ایران آمده تا سوء تفاهماتش را برطرف و برای ساخت دنیایی بهتر با ایران گفتگو کند!

این نگاه در حالت خوشبینانه ناشی از محاسبه غلط و ساده‌لوحی مفرط است.

آمریکایی که ۴۵ سال آزگار مشغول دروغگویی در قبال ایران است، به بهانه اشغال سفارتش روابط با ایران را قطع کرد در حالی که همین آمریکا حتی پس از قتل سفیر و دیپلمات‌هایش در لیبی اما در این کشور ماند، خوی استکباری دارد و ایران و ایرانی را صرفا برای نوکری می‌خواهد و نشان داده از جاری کردن هیچ شرّی هم به سمت ایران دریغ ندارد.

جالب آنکه سخنان فوق حتی طی تجربه ۱۰ سال اخیر و ماجرای برجام نیز به روشنی قابل لمس هستند اما مرعشی و امثال مرعشی گویا همچنان قصد دارند واقعیت را نبینند و به آمریکایی با بال‌های سفید فکر کنند!

و چهارم: عبور از اولویتی مثل انرژی هسته‌ای که دشمن هم بر آن اصرار دارد مصداق یک "جهل قومی" است و جدای از جنبه‌های شکست دیپلماتیک و حیثیتی برای کشور؛ ایران و ایرانی را در سال‌های آینده به چنان ورطه‌ای از بی‌همه‌چیزی و نیازمندی و بی‌شخصیتی خواهد کشید که در تاریخ حک شود.

چه اینکه همه باید بدانیم اقتصاد در عصر جدید؛ یک مؤلفه چند بعدی است که از امنیت گرفته تا خودکفایی، حرکت بر لبه‌های فناوری، پشتیبانی ملی و... در آن تأثیرگذارند و نمی‌توان مقولاتی مثل هسته‌ای را از آن منفک دانست.

البته نقطه امید و محل خرسندی آن است که ولایت فقیه و قوه عاقله نظام اسلامی نشان داده است با محاسبات غلط مرعشی و امثال مرعشی همراه نیست و ایران و ایرانی را در مسیر پیشرفت نگاه خواهد داشت.

این رویکرد معقول حاکمیت البته نیاز به پشتیبانی ملی دارد و مردم وظیفه دارند بیش از این در مقابل عقلانیت‌ها و حیثیت‌سازی‌های حاکمیتی سنگر بسازند.

***

1_ https://tn.ai/3325510

2_ https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-1016704

3_ https://jahannews.com/vdcfvvdjtw6dmja.igiw.html