به گزارش مشرق، پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان یکی از نهادهای پیشرو در عرصه فناوری‌های فضایی، با تمرکز بر توسعه ماهواره‌ها و ارائه خدمات غیرنظامی، گام‌های بلندی در راستای تحقق اهداف علمی و کاربردی کشور برداشته است.

این مجموعه با تعیین دو مسیر راهبردی کلان در حوزه‌های مخابراتی و سنجشی، می‌کوشد چالش‌های فناورانه را پشت سر گذاشته و سرویس‌های نوینی را در زمینه‌های ارتباطی، نظیر ارتباطات ماهوارهای، و سنجش از دور عرضه کند. ماهواره‌های توسعه‌یافته در این پژوهشگاه، به عنوان بسترهایی برای آزمون فناوری‌های پیشرفته و دستیابی به مدارهای حیاتی نظیر ژئو طراحی شده‌اند تا خدمات پایدار در حوزه‌های مخابراتی و مدیریت داده‌ها را به‌طور مؤثر در اختیار جامعه قرار دهند.

در این گزارش، مروری بر دستاوردهای اخیر این نهاد در حوزه ماهواره‌های مخابراتی یعنی ناهید یک و ناهد ۲ خواهیم پرداخت:

فناوری‌هایی که در مجموعه پژوهشگاه فضایی ایران در حال توسعه هستند، هدف غایی‌شان توسعه ماهواره‌هاست و هدف نهایی ماهواره‌ها نیز ارائه سرویس در حوزه سیویل و غیرنظامی است.

این سرویس‌ها در دو حوزه تعریف می‌شوند: حوزه‌های مخابراتی و حوزه‌های سنجشی.

بر این اساس، دو مسیر راهبردی برای توسعه فناوری‌ها در مجموعه تعیین شده است: یکی مسیر مخابراتی و دیگری مسیر سنجشی. در هر گام از این مسیرها، بخشی از چالش‌های فناورانه و بخشی از سرویس‌ها ارائه می‌شود.

ماهواره ناهید یک

ماهواره ناهید یک به‌عنوان اولین گام از ماهواره‌های مخابراتی ماست. هدف نهایی در حوزه ماهواره‌های مخابراتی، ارائه سرویس در مدار ژئو است تا بتوان سرویس‌های مخابراتی، ازجمله سرویس‌های تلویزیونی را ارائه کرد.

بخشی از چالش‌های این هدف، در این ماهواره که در مدار لئو قرار دارد، تست می‌شود. از جمله این موارد، آزمون باند QU است؛ همانطور که می‌دانیم، در ماهواره‌های مخابراتی، بحث برودکستینگ معمولاً در باندهای کی (KU) و کا (Ka) انجام می‌شود. در این ماهواره، تست باند KU انجام شده است.

این ماهواره تقریباً دو سال پیش پرتاب شد، اما به دلیل مشکل در عملکرد پرتابگر، در نهایت در مدار قرار نگرفت. باند KU که در اینجا مدنظر است، دو منظوره طراحی شده است: یکی خود باند KU و دیگری سامانه استور-فوروارد که اولین بار است در کشور بر روی یک ماهواره و سیستم پیاده‌سازی شده است.

در بحث کاربردهای ماهواره‌ای، موضوع اینترنت اشیا (IoT) یکی از مسائل بسیار مهم است. در این ماهواره، دو چالش مخابراتی در قالب یک محموله KU -استور-فوروارد تست شده و بخش قابل توجهی از مشکلات مربوطه رفع شده است. همچنین مکانیزم‌های مورد نیاز نیز در داخل ماهواره تست شده که عملاً یک گام بسیار مؤثر در حوزه مخابراتی برداشته شده است.

ماهواره ناهید ۲گام دوم در ماهواره‌های مخابراتی است. این ماهواره اکنون آماده پرتاب است و طی یکی تا دو ماه آینده پرتاب خواهد شد.

تفاوت این ماهواره با گام یک در این است که سرویس‌های «استور فوروارد» و «کی‌یو» که قبلاً با هم ترکیب شده بودند، در اینجا کاملاً از یکدیگر جدا شده‌اند. به این صورت که ما یک محموله استور فوروارد در باند UV داریم و یک محموله کی‌یو تلفنی که امکان برقراری ارتباط آنلاین تلفنی را فراهم می‌کند. به این ترتیب، ما یک گام دیگر به ماهواره ژئوی نهایی خود نزدیک‌تر شده‌ایم.

در عین حال، بحث تست پیشرانش نیز مطرح است. در ماهواره‌های ژئو، موضوع اصلاح مداری اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که ماهواره ژئو در یک مدار خاص قرار می‌گیرد و باید دقیقاً در موقعیت تعیین‌شده باقی بماند. در غیر این صورت، ممکن است با سایر ماهواره‌های موجود در آن مدار برخورد کند.

به همین دلیل، پیشرانش در این ماهواره‌ها بسیار اهمیت دارد. در این پروژه، یک محموله پیشرانشی تعبیه شده که می‌تواند اصلاح مداری تا ۵۰ کیلومتر را انجام دهد. این پیشرانش از نوع گرم است، همان نوعی که در ماهواره‌های ژئو به‌طور معمول استفاده می‌شود.

کاربرد مشخص این ماهواره مخابراتی در باند QU برای ارتباط تلفنی و سرویس استور فوروارد است. بخش استور برای کاربردهای IoT استفاده می‌شود؛ به این معنا که داده را از یک نقطه دریافت می‌کند و به جای دیگر می‌دهد.