به گزارش مشرق، تنش‌های میدانی در سوریه میان نیروهای ترکیه و رژیم اشغالگر صهیونیستی به مرحله خطرناکی رسیده است؛ جایی که بمباران مواضعی در حمص و حما از سوی تل‌آویو به‌عنوان «پیام هشدار» برای آنکارا تلقی شده و متقابلا ترکیه نیز واکنش‌هایی نشان داده که نگران‌کننده به نظر می‌رسد.

درحالی‌که ترکیه با گسترش نفوذ نظامی خود در شمال سوریه به دنبال احداث پایگاه‌های هوایی در مناطق استراتژیک است، رژیم صهیونیستی این اقدامات را تهدیدی جدی برای امنیت خود ارزیابی کرده و از همین رو طی روزهای اخیر، حملاتی هوایی به مناطق تحت نفوذ ترکیه انجام داده است. این بمباران‌ها که به ادعای منابع صهیونیستی با هدف جلوگیری از تثبیت حضور ترکیه در عمق خاک سوریه صورت گرفته، پیامی آشکار به آنکارا تلقی می‌شود.

در پی این تحولات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نگرانی شدید خود را نسبت به اقدامات ترکیه در سوریه ابراز کرد و خواستار موضع‌گیری واشنگتن علیه برنامه‌های نظامی ترکیه شد. هرچند ترامپ ضمن اشاره به روابط خوب خود با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه سعی کرد موضعی میانه اتخاذ کند؛ اما استفاده از عبارت «معقول باشید» خطاب به هر دو طرف، نشانه‌ای از بی‌میلی آمریکا برای ورود مستقیم به این نزاع است.

نتانیاهو در این دیدار از ترامپ خواسته تا مانع فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به ترکیه شود. بااین‌حال ترامپ بیشتر بر نقش میانجی خود تأکید کرده و به سوابق موفق همکاری با اردوغان - از جمله در پرونده کشیش آمریکایی آندرو برونسون - اشاره کرده است.

از سوی دیگر، واکنش آنکارا نیز قابل‌توجه بوده است. «هاکان بایراکچی» رئیس مرکز تحقیقاتی سونار در ترکیه، در ارزیابی این تنش‌ها اظهارکرد که رژیم صهیونیستی به شدت از نفوذ ترکیه در سوریه نگران است و نتانیاهو در واقع به واشنگتن «شکایت» برده است. او حتی تأکید کرد که توان نظامی ترکیه در حدی است که نیروهای مسلح این کشور می‌توانند ظرف ۷۲ ساعت وارد تل‌آویو شوند؛ اظهاراتی که در رسانه‌های ترک بازتاب وسیعی داشت.

در سایه این تحولات، برخی رسانه‌های ترکیه از تلاش برای برقراری کانال ارتباطی میان آنکارا و تل‌آویو به منظور جلوگیری از درگیری مستقیم خبر داده‌اند. بااین‌حال، نشانه‌ها حاکی از آن است که رقابت و حساسیت متقابل دو طرف در سوریه به‌ویژه پس از فروپاشی ساختار قدرت دولت مرکزی در دمشق، وارد مرحله‌ای از تقابل آشکار شده است.

به نظر می‌رسد که پیشروی‌های هم‌زمان نیروهای ترکیه از شمال و رژیم صهیونیستی از جنوب سوریه، منجر به برخورد در «نقاط تماس» شده و هر دو طرف، فعالیت‌های یکدیگر را به مثابه تهدیدی مستقیم در نظر گرفته‌اند. کارشناسان می‌گویند گسترش پایگاه‌های نظامی ترکیه در نزدیکی مناطق تحت نفوذ اسرائیل، می‌تواند عمق استراتژیک و قدرت مانور هوایی تل‌آویو را به‌ شدت کاهش دهد.

هرچند طرفین اعلام کرده‌اند که به دنبال جنگ نیستند؛ اما لحن اظهارات، اقدامات میدانی و تلاش برای جلب حمایت خارجی از سوی هر دو طرف نشان می‌دهد که مدیریت این تنش بیش از هر زمان دیگری به دیپلماسی و وساطت نیاز دارد؛ چراکه هر اشتباه محاسباتی، می‌تواند سوریه را وارد مرحله‌ای جدید از درگیری‌های بین‌المللی کند.

پیامدهای راهبردی برای منطقه و بازیگران بین‌المللی

افزایش تنش میان ترکیه و رژیم صهیونیستی در سوریه، صرفا یک منازعه دوجانبه نیست؛ بلکه بازتابی از رقابت‌های گسترده‌تر میان قدرت‌های منطقه‌ای بر سر آینده ژئوپلیتیکی سوریه است. در این میان، نگاه آنکارا به تحکیم نفوذ در مناطق شمالی سوریه، نه فقط به دلیل ملاحظات امنیتی و مبارزه با گروه‌های کُردی، بلکه به‌طور جدی با نیت تثبیت جایگاه ترکیه در نظم آینده سوریه صورت می‌گیرد.

از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی که همواره سیاست «عمق راهبردی» را در مناطق جنوبی سوریه دنبال کرده، به شدت نسبت به هرگونه حضور نظامی رقیب در عمق خاک سوریه حساس است به‌ویژه اگر این رقیب، کشوری باشد که هم از نظر نظامی توانمند است و هم به لحاظ ایدئولوژیک و سیاسی با اهداف تل‌آویو در تضاد قرار دارد. در همین راستا، برخی منابع امنیتی غربی گزارش داده‌اند که اسرائیل در حال تقویت سامانه‌های شناسایی و شنود در بلندی‌های جولان و مرزهای شمالی فلسطین اشغالی است تا تحرکات نیروهای ترکیه یا نیروهای وابسته به آنکارا را رصد کند. همچنین زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال افزایش همکاری اطلاعاتی میان اسرائیل و برخی بازیگران عربی همچون امارات و عربستان سعودی به گوش می‌رسد که نگران افزایش نفوذ ترکیه و متحدانش در شامات هستند.

نقش پنهان آمریکا و آینده روابط ترکیه-آمریکا

گرچه ترامپ سعی دارد در ظاهر نقش میانجی را بازی کند؛ اما ترکیه و آمریکا در سال‌های اخیر بر سر موضوعات متعددی از جمله حمایت واشنگتن از کردهای سوریه، خرید سامانه دفاعی اس-۴۰۰ از روسیه و تحولات شرق فرات دچار تنش بوده‌اند. ازاین‌رو بعید نیست که ترکیه در صورت تشدید فشارها از سوی آمریکا یا اسرائیل، بیش از پیش به سمت محورهای جدیدی همچون همکاری با روسیه، چین و حتی ایران گرایش پیدا کند.

تحلیلگران می‌گویند سکوت نسبی وزارت خارجه آمریکا در برابر حملات اخیر اسرائیل به مواضع ترکیه در سوریه، حامل پیام‌هایی برای آنکارا است. پیامی که می‌تواند به کاهش اعتماد ترکیه به ناتو و افزایش تلاش آنکارا برای بازتعریف سیاست خارجی‌اش منجر شود.

با توجه به آنچه گذشت، می‌توان گفت که تقابل ترکیه و رژیم صهیونیستی در سوریه وارد مرحله‌ای حساس شده است. هرچند هر دو طرف در سطح رسمی تمایل به درگیری مستقیم را رد کرده‌اند؛ اما اقدامات میدانی، لفاظی‌های تند و تلاش برای جلب حمایت‌های بین‌المللی، همه نشان می‌دهند که زمین بازی سوریه در حال بازتعریف است. برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که تداوم این روند می‌تواند باعث شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید و حتی درگیری‌های محدود منطقه‌ای شود؛ مسیری که در صورت نبود تدبیر، ممکن است شعله‌های آن از سوریه به مناطق دیگر نیز سرایت کند.

واکنش رسانه‌های بین‌المللی به تنش ترکیه و رژیم صهیونیستی در سوریه

تحولات اخیر در سوریه و تشدید تنش میان ترکیه و رژیم صهیونیستی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشته است. بسیاری از این رسانه‌ها ضمن تأکید بر پیچیده‌تر شدن وضعیت میدانی سوریه، به پیامدهای احتمالی این تقابل برای امنیت منطقه غرب آسیا و همچنین نظم نوین پساجنگ سوریه اشاره کرده‌اند.

الجزیره: رقابت بر سر نفوذ، نه امنیت

شبکه الجزیره قطر در گزارشی تحلیلی با عنوان «تقابل تل‌آویو و آنکارا بر سر آینده شمال سوریه» تأکید کرد که برخلاف ادعاهای مطرح‌ شده از سوی اسرائیل مبنی بر نگرانی‌های امنیتی، واقعیت آن است که رقابت برای تثبیت حوزه نفوذ سیاسی و نظامی پس از تضعیف دولت مرکزی سوریه، عامل اصلی درگیری‌هاست. این رسانه همچنین به نقش منفعل آمریکا در این تنش اشاره کرد و آن را نشان‌دهنده تغییر معادلات قدرت در منطقه دانست.

راشاتودی: پروژه اسرائیل برای مهار ترکیه شکست خورده است

شبکه راشاتودی (RT) روسیه با انتشار گزارشی تحلیلی، تلاش اسرائیل برای منزوی کردن ترکیه را شکست‌خورده توصیف کرد و نوشت: «اسرائیل با ارسال پیام‌های هشدارآمیز به ترکیه و تلاش برای کشاندن واشنگتن به این تقابل، نتوانسته تغییری در رفتار آنکارا ایجاد کند. بالعکس، ترکیه با اعتماد به نفس بیشتر به توسعه پایگاه‌های خود در سوریه ادامه می‌دهد.» این رسانه همچنین نوشت که برخی بازیگران منطقه‌ای، نگران پیوند خوردن نفوذ ترکیه با ساختارهای جدید مردمی در سوریه هستند.

فرانس ۲۴: نگرانی از درگیری‌های غیرقابل کنترل

فرانس ۲۴ رسانه دولتی فرانسه، با نگاهی محتاطانه به موضوع پرداخت و هشدار داد که تشدید تنش میان اسرائیل و ترکیه می‌تواند به درگیری‌های نیابتی یا حتی درگیری مستقیم در خاک سوریه منجر شود. این رسانه تأکید کرد که بازیگران منطقه‌ای از جمله ایران و روسیه می‌توانند در کاهش این تنش‌ها نقش مؤثری ایفا کنند، مشروط بر آنکه «تعادل ژئوپلیتیکی» میان قدرت‌های حاضر در سوریه حفظ شود.

نیویورک‌تایمز: فشار اسرائیل بر آمریکا بی‌نتیجه بود

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به دیدار اخیر نتانیاهو و ترامپ پرداخت و نوشت: «نتانیاهو با هدف تقابل با ترکیه به دیدار ترامپ رفت؛ اما نتوانست حمایت قاطع واشنگتن را به دست آورد. ترامپ ترجیح داد نقش میانجی را ایفا کند و این نشان‌دهنده کاهش نفوذ لابی‌های صهیونیستی بر سیاست خارجی آمریکا در دوران پساپرزیدنتی است.» این روزنامه افزود که تقابل اخیر می‌تواند به افزایش اختلافات در داخل جبهه غربی بین آمریکا، اسرائیل و برخی از متحدان منطقه‌ای‌شان منجر شود.

آناتولی: اسرائیل به دنبال منحرف کردن افکار عمومی است

خبرگزاری رسمی آناتولی ترکیه نیز در واکنش به حملات اسرائیل، نوشت: «تل‌آویو با مطرح کردن ادعای حضور نظامی ترکیه در حمص و حما، در تلاش است افکار عمومی داخلی را از بحران‌های سیاسی و اقتصادی منحرف کند.» این رسانه تأکید کرد که ترکیه در حال اجرای پروژه‌هایی با هدف «ایجاد ثبات در مرزهای جنوبی» است و هرگونه تجاوز به مواضع ترکیه در سوریه، پاسخ مقتضی دریافت خواهد کرد.

در مجموع، تحلیل‌های بین‌المللی حاکی از آن است که سیاست تجاوزکارانه اسرائیل نه‌تنها باعث نگرانی آنکارا شده، بلکه توازن شکننده در سوریه را نیز به سمت یک مرحله بحرانی سوق داده است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند تنها راهکار مؤثر برای جلوگیری از تشدید این تقابل، بازگشت همه بازیگران به قواعد احترام به حاکمیت ملی سوریه و پایان دادن به اشغال نظامی است؛ موضوعی که همواره مورد تأکید جمهوری اسلامی ایران نیز بوده است.

منبع: روزنامه صبح نو