به گزارش مشرق به نقل از مهر، در حالی که جایزه معتبر نوبل به رسم هر سال از اوایل اکتبر در بخش‌های مختلف شروع به معرفی برگزیدگان سال می‌کند، هنوز زمان اهدای جایزه ادبی نوبل اعلام نشده است.

جایزه نوبل امسال در تاریخ 8 اکتبر (دوشنبه آینده 17 مهر) با اهدای جایزه فیزیولوژی یا پزشکی شروع می‌شود و پس از آن به ترتیب جایزه فیزیک و شیمی اهدا می‌شود. جمعه 12 اکتبر روز اهدای جایزه صلح نوبل است و جایزه علوم اقتصادی در تاریخ 15 اکتبر به برنده‌اش اهدا می‌شود.

تنها نوبل ادبیات است که زمان اهدای آن تعیین نشده باقی مانده و آکادمی سوئدی اعلام کرده که برنده آن طبق معمول توسط پیتر انگلوند دبیر این بخش اعلام خواهد شد.

مراسم نوبل در همه بخش‌های اعلام اسامی به صورت زنده و مستقیم در سایت نوبل قابل مشاهده است و پس از اعلام هر نام یک مصاحبه با یکی از اعضای انتخاب کننده درباره چهره منتخب سال انجام می‌شود.

امسال ‌هاروکی موراکامی نویسنده ژاپنی از شانس بیشتری نزد منتقدان برای دریافت جایزه ادبی نوبل برخوردار است و در سایت لادبروکز که با توجه به احتمالات و یا اخبار درز کرده از کمیته نوبل، شانس هر نویسنده تعیین می‌شود، بالاترین شانس برای او در نظر گرفته شده است.

موراکامی که در یک ماه اخیر در راس این فهرست قرار داشته ابتدا از شانس یک به 10 برخوردار بود و دو هفته پیش شانس یک به 7 برای او در نظر گرفته شد. در دو ـ سه روز اخیر احتمال برنده شدن او در این لیست افزایش یافته و شانس یک به 5 برایش متصور شده است.

جالب این است که انگار مناقشات یکی دو هفته اخیر چین و ژاپن بر سر چند جزیره که به جمع آوری کتاب‌های ژاپنی از بازار کتاب چین منجر شد و موجب اعتراض‌ هاروکی موراکامی به سیاستمداران ژاپنی شد، به جایزه نوبل هم سرایت کرده است.

موراکامی که بالا گرفتن موج ناسیونالیسم را ضرری جبران ناپذیر برای روابط فرهنگی خوانده بود، از سیاست مردان کشورش خواست تا بدون توجه به نظرات پررنگ چینی، این مناقشات را کنترل کنند.

شاید همین امر عاملی باشد که موجب شد تا باب دیلن که تا هفته پیش در جایگاه دوم قرار داشت اکنون به جایگاه سوم رانده شود و «مو یان» نویسنده چینی از شانس دوم برای دریافت این جایزه برخوردار شود. هرچند هنوز احتمال یک به 10 برای باب دیلن در نظر گرفته شده، اما «مو یان» اکنون از شانس یک به 8 برخوردار است.

خیلی‌ها اعتقاد داشتند که دیلن ترانه سرا، شاعر و آهنگساز و خواننده آمریکایی می‌تواند بهترین انتخاب برای نوبلی‌ها باشد تا هم دل منتقدان آمریکایی را به دست آورند که اعتقاد دارند کمیته نوبل به ادبیات آمریکا روی خوش نشان نمی‌دهد و هم با انتخاب این چهره معترض به سیاست‌های سرمایه‌داری، وجهه روشنفکری خود را نیز حفظ کنند.

آخرین آمریکایی برنده جایزه ادبی نوبل تونی موریسون بانوی سیاهپوست آمریکایی است که سال 1993 این جایزه را دریافت کرد.

با این حال «مو یان» نویسنده چینی، که تاکنون در مقام سوم قرار داشت اکنون جایگاه دوم را با شانس یک به 8 به خود اختصاص داده است.

مویان 57 ساله که به عنوان یکی از نویسندگان مدرن چین شناخته می‌شود، معمولا در زادگاهش برای انتشار آثارش با ممنوعیت روبه رو می‌شود. اما غربی‌ها که او را با دو عنوان از رمان‌هایش که با اقتباس از آن‌ها فیلم «ذرت سرخ» ساخته شد، می‌شناسند، وی را همردیف فرانتس کافکا یا جوزف هلر می‌شمارند.

مو یان سال 2007 یکی از نامزدهای دریافت جایزه بوکر آسیا بود و سال پیش جایزه مائو دون چین را با «قورباغه» برد.

نوبل به جز سال 2010 که به ماریو بارگاس یوسا از آمریکای لاتین اهدا شد و سال 2003 که به جی.ام کوتسی که نویسنده‌ای انگلیسی زبان و سفیدپوست از آفریقای جنوبی است تعلق گرفت، از سال 1995 تاکنون به نویسندگان اروپایی تعلق گرفته است.

سال 1994 کنزابورو اوئه برنده ژاپنی به عنوان تنها برنده سال‌های اخیر از آسیا، این جایزه را به نام خود ثبت کرد. شاید امسال با موراکامی یا «یان» نوبل یک بار دیگر به آسیا روی خوش نشان دهد.

در موقعیت‌های بعدی تفاوت چندانی مشاهده نمی‌شود و همچنان سز نوته‌بوم هلندی، اسماعیل کاداره آلبانیایی، آدونیس سوری و کو اون شاعر کره‌ای در مقام‌های بعدی قرار دارند. در این میان شانس آسیه جبار بیشتر شده و به عنوان بالاترین جایگاه در میان زنانی که امسال احتمال می‌رود به عنوان برنده انتخاب شوند در جایگاه پنجم با شانس یک به 14 و هم ردیف با اسماعیل کاداره، آدونیس، یو کون و پیتر ناداس مجار قرار گرفته است.

فیلیپ راث، کورمک مک کارتی، تام استوپارد، آلیس مونرو، چینوآ آچه‌بی، امبرتو اکو و توماس پینچون نیز چون سال‌های پیش از چهره‌های برجسته‌ای هستند که همچنان به عنوان امیدداران دریافت نوبل مطرح می‌شوند.

هرچند امسال منتقدان زیادی بر این باورند که دیگر نوبت چهره‌ای آسیایی برای بردن نوبل است، اما  نباید فراموش کرد که حکایت نوبل حکایت دیگری است و تقریبا همه به خوبی می‌دانند که اعضای آکادمی ممکن است ناگهان از کیسه جادویی خود، نامی غیرقابل تصور را بیرون بیاورند و مثلا عتیق رحیمی افغانی را به عنوان برنده امسال انتخاب کنند. شاید دلیل نامشخص بودن زمان اعطای جایزه امسال همین سردرگمی اعضای آکادمی برای خرگوشی باشد که باید از کلاه جادو بیرون بیاید!