هر تکنسینی که در آزمایشگاه کار می‌کند، برای اندازه‌گیری دقیق و نمونه‌برداری به ابزاری مانند سمپلر (میکروپیپت) نیاز دارد. این وسیله می‌تواند حجمی بین 1 تا 100 میکرولیتر را به ظرف دیگر انتقال دهد. دانشمندان از این ابزار در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی، شیمی، پزشکی و آزمایش خاک استفاده می‌کنند. در این مقاله نحوه استفاده از سمپلر و نکات نگهداری از آن بعد از خرید سمپلر را بررسی می‌کنیم، پس همراهمان بمانید.
اجزای سمپلر
قبل از اینکه با نحوه استفاده از سمپلر آشنا شوید، باید اجزای آن را بشناسید. اجزای اصلی هر سمپلر عبارتند از پیستون، خارج‌کننده نوک سمپلر، تنظیم‌کننده حجم، بدنه سمپلر، نمایشگر حجم و نوک سمپلر.
1. پیستون
پیستون بالاترین قسمت سمپلر است که برای تنظیم و انتقال حجم موردنیاز نمونه آزمایشی کاربرد دارد. این قطعه دو مرحله‌ای است. به این معنا که اگر آن را به سمت پایین فشار دهید، نمونه تخلیه می‌شود، درحالیکه برای برداشتن نمونه باید پیستون را بالا بکشید.
2. خارج‌کننده نوک سمپلر
دکمه‌ای بالای بدنه میکروپیپت قرار دارد که از آن می‌توانید برای جدا کردن نوک سمپلر استفاده کنید.
3. نمایشگر حجم
هدف از طراحی این قسمت تشخیص مقدار حجم در روی صفحه است که با چرخش پیچ تنظیم حجم مشخص می‌شود.
4. تنظیم‌کننده حجم
با چرخش تنظیم‌کننده حجم، مقدار آن را تنظیم می‌کنیم.
5. بدنه پیپت
قسمت دیگر سمپلر بدنه پیپت است که درون لوله آن هوا قرار دارد و حجم مشخصی از مایعات جابه‌جا می‌شود.
6. نوک سمپلر
قسمت انتهایی سمپلرها نوک آن‌ها است که برای جمع‌آوری و انتقال نمونه‌ها به سمپلر متصل می‌شوند.
نکات مهم قبل از نمونه‌برداری از سمپلر
قبل از یادگیری روش کار با سمپلر باید نکات زیر بدانید:
- لمس نوک سمپلر می‌تواند باعث شود مایع به قسمت بیرونی نوک بچسبد.
- اگر مایع با سطح بیرونی نوک سمپلر تماس پیدا کند، ممکن است آلوده شود.
- نحوه استفاده از سمپلر و نگهداری از آن را باید یاد داشته باشید، در غیر این صورت این ابزار آزمایشگاهی غیر دقیق و غیر قابل استفاده خواهد بود.
- پیستون را آرام فشار دهید و رها کنید. چون اگر آن را خیلی سریع آزاد کنید، ممکن است با مشکل تخلیه و توزیع کمتر مایع روبه‌رو شوید.
نحوه نمونه‌برداری به وسیله سمپلر
پس از خرید سمپلر باید به‌شکل زیر از آن برای نمونه‌برداری استفاده کنید:
- برای حجم‌برداری، پیستون را تا اولین توقف فشار دهید.
- نوک پیپت را به شکل عمودی در مایع فرو کنید.
- درحالیکه نوک آن غوطه‌ور است، به آرامی پیستون را رها کنید. مایع به نوک پیپت وارد می‌شود.
- برای پخش مایع، نوک آن را روی دیواره داخلی ظرف موردنظرتان با زاویه تند قرار دهید.
- به آرامی پیستون را تا اولین ایستگاه فشار دهید تا مایع پخش شود.
- برای خالی کردن کامل نوک پیستون را تا ایستگاه دوم فشار دهید.
- زمانی که نوک آن را از ظرف خارج می‌کنید، نوک دیواره داخلی را پاک کنید.
نحوه کار با سمپلر با توجه به نوع آن متفاوت است. در ادامه 6 نوع سمپلر و روش کار با آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
1. سمپلر با حجم ثابت
در سمپلر با حجم ثابت، مقدار ثابتی از مایع وجود دارد که باید پخش شود. به‌طور کلی کاربرد این ابزار آزمایشگاهی برای زمانی است که بخواهند از آن برای حجم ثابتی استفاده کنند.
2. سمپلر با حجم متغیر
اگر تکنسین آزمایشگاه بخواهد حجم‌های کم نمونه را انتقال دهد از سمپلر با حجم متغیر استفاده می‌کند. در واقع این وسیله می‌تواند حجم‌های مختلف را بردارد و مقدار حجم را تنظیم کند.
3. سمپلر مکانیکی
سمپلر مکانیکی پیستون فنری دارد و با دست کار می‌کند.
4. سمپلر الکترونیکی
در مقایسه با سمپلر مکانیکی، این نوع سمپلرها اتوماتیک هستند و توزیع نمونه فقط با استفاده از یک دکمه لمسی انجام می‌شود.
5. سمپلر تک کانالی
سمپلر تک کانالی یک کانال دارد و برای توزیع نمونه استفاده می‌شود. مدل تک کانالی آن برای تحقیقاتی مربوط به زیست مولکولی، میکروبیولوژی، ایمونولوژی، کشت سلولی، شیمی تحلیلی، بیوشیمی و ژنتیک کاربرد دارد.
6. سمپلر چند کانالی
سمپلر چند کانالی چندین کانال برای توزیع نمونه دارد. این مدل ممکن است 12 کانال، 8 کانال یا 16 کانال داشته باشد. از نوع چند کانالی این سمپلر برای غربالگری مولکولی، مطالعات جنبشی و DNA استفاده می‌کنند.
در آزمایشگاه علاوه‌بر سمپلر، از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند و برای این منظور ممکن است نیاز به خرید سانتریفیوژ داشته باشید. اما برای تهیه این ابزارها باید به فروشگاه‌های معتبر مانند لیان آزما اعتماد کنید تا از کیفیت محصول خریداری‌شده مطمئن باشید.
معیارهای ارزیابی عملکرد سمپلر
بعد از یادگیری نحوه استفاده از سمپلر باید اطلاعاتی درباره ارزیابی عملکرد این دستگاه داشته باشید. برای اینکه متوجه شوید سمپلر شما درست کار می‌کند یا نه، باید آن را کالیبره کنید. کالیبراسیون این ابزار بخش بسیار مهمی از روال هر آزمایشگاه برای نشان‌دادن نتایج دقیق است.
برای اطمینان از صحت نمونه‌برداری، مهم است که این عمل را هر ماه یا هر چند ماه انجام دهید. طبق استانداردهای ایزو 8655 برای اجرای این کار به شرایط محیطی خاصی نیاز است و عواملی مانند فشار هوا، رطوبت، دما و حتی ارتفاع روی نتایج این وسیله اثر می‌گذارند.
نکات مهم در هنگام استفاده از سمپلر
در کنار نحوه استفاده از سمپلر باید نکات زیر را نیز بدانید:
- هرگز از میکروپیپت بدون نوک استفاده نکنید.
- از سمپلر برای اندازه‌گیری حجم موردنظر استفاده کنید.
- میکروپیپت را به سمت بالا نگه ندارید.
نحوه نگهداری سمپلر
زمانی که نحوه استفاده از سمپلر را یاد گرفتید باید در نگهداری آن دقت کنید. یکی از روش‌های نگهداری از میکروپیپت یا همان سمپلر، استریلیزه کردن این ابزار آزمایشگاهی است. میکروپیپت‌ها را می‌توان با قرار دادن آن‌ها در اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتی‌گراد و به مدت 15 تا 20 دقیقه استریلیزه کرد.
پس از اتوکلاو، میکروپیپت باید حداقل دو ساعت در دمای اتاق خنک شود. علاوه‌بر این، می‌توانید با استفاده از سواپ پنبه‌ای با محلول پاک‌کننده و آب مقطر نیز قسمت‌های داخلی و بیرون سمپلر را تمیز کنید.
چطور طول عمر مفید سمپلر را افزایش دهید؟
تنها یادگیری نحوه استفاده از سمپلر مهم نیست و به کمک نکات زیر می‌توانید عمر مفید آن را افزایش دهید:
1. پس از هر بار استفاده، سمپلر خود را تمیز کنید
برداشتن حجم نمونه‌های آزمایشگاهی، بدنه سمپلر را ممکن است کثیف کند. با آن‌که فقط سر سمپلر در تماس با نمونه قرار دارد، اما گاهی به علت اندک بودن نمونه، کاربر باید نوک سمپلر را بیشتر در ظرف وارد کند. بنابراین بدنه با داخل ظرف در تماس قرار می‌گیرد و کثیف می‌شود. پس اگر بدنه سمپلر را تمیز نکنید و موادی روی آن باقی بمانند، به‌تدریج عمر مفید آن را کم می‌کنند. برای تمیز کردن این ابزار از شوینده‌های رقیق، آب یا اتانول 60 تا 70درصد استفاده کنید.
2. سمپلر خود را حداقل سالی 1 مرتبه سرویس کنید
یادگیری نحوه استفاده از سمپلر روی عمر آن اثر می‌گذارد اما این ابزار را باید به‌صورت دوره‌ای نیز سرویس کنید. تنها نگهداری صحیح از سمپلر کافی نیست و افراد مجرب با سرویس این ابزار کارهایی مانند کالیبراسیون مجدد، روغن‌کاری سیستم حرکتی سمپلر یا تعویض و تعمیر بخش‌های معیوب مانند هوابندها را انجام می‌دهند.
سخن پایانی
حال که با نحوه استفاده از سمپلر آشنا شدید، برای خرید سمپلر، خرید میکروتیوب ، دیگر دستگاه های آزمایشگاهی و لوازم مصرفی با مجموعه لیان آزما در ارتباط باشید.
این محتوا تبلیغاتی است
