به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، هفته نامه 9 دی در مطلبی به بررسی نقش
مقام معظم رهبری در خودکفایی صنعت دفاعی کشور پرداخته است که در ادامه به آن می پردازیم.
«من مى‌گويم در چارچوب امكانات و موجودى و ممكناتمان، بايستى در حد اعلى باشيم و تا جايى كه ممكن است، بايد تلاش كنيم. نبايد كمبودها موجب و يا - به تعبير ديگرى - بهانه براى نقص‌ها و نارسايي‌ها بشود. بايد ابزار را آماده نگه داريم. من، چند سال قبل از اين، براى همين قضيه، جهاد خودكفايى را تشكيل دادم. الان هم جهاد خودكفايى در همه نيروها - از جمله در نيروى زمينى - بايد در حد اعلى كار و تلاش بكند تا بتواند مقصود از اين تشكيلات را كه خودكفايى درونى است، تا حد ممكن تأمين كند. البته، شما فعلاً نمى‌توانيد تانك بسازيد - اگرچه ان‌شاءاللَّه در آينده اين كارها خواهد شد - اما سلاح‌ها و وسايل مهندسى و تانك‌ها و نفربرها و تانك‌برهايى را كه الان داريم و مربوط به جهادخودكفايى مى‌باشد، عملياتى و آماده به كار نگه‌داريم. ما بولدوزر و لودر و اين‌گونه امكانات كم نداريم. اينها بايد آماده باشند و مورد استفاده قرار گيرند.» (بیانات در ديدار فرماندهان يگان‌هاى عمده عملياتى نيروى زمينى و هوانيروز 1368/12/05)
امروزه اگر نگاه به توانايي کشورها در حوزه دفاعي، نظامی و امنيتی داشته باشيم معمولا قدرت‌هاي دفاعي و صادرکننده محصولات نظامي، در بخش‌هاي سياسي و اقتصادي نيز از جايگاه خوبي در دنیا برخوردارند؛ به بیان ساده‌تر در حقيقت افزايش قدرت هر کشوري در بخش دفاعي و امنيتي تاثير فراواني در ساير حوزه‌ها به‌ویژه اقتصاد، سياست و.. خواهد داشت.
در اين بين بي‌شک پيشرفت‌هاي هر کشور در دستيابي به دانش طراحي و توليد محصولات مدرن و پيشرفته نظامي در حوزه‌هاي فضايي، موشکي، هوايي، دريايي، الکترونيک، تسليحات، خودرويي، مهمات و ادوات و مهندسي دفاعی و توليد انواع محصولات غيرنظامي‌همچون ماهواره و ماهواره‌بر، بالگرد ترابري، هواپيماي مسافربري، انواع تجهيزات مخابراتي و الکترونيک و... از جهتي مي‌تواند کمکي مهم به بخش‌هاي غيرنظامي‌آن کشور نمايد. از سويي نيز مي‌تواند ضمن افزايش توان علمي‌و استراتژيک هر کشور در رقابت با قدرت‌هاي بزرگ و علمي‌جهان، زمينه افزايش صادرات محصولات دفاعي و نظامي‌را به ساير کشورها فراهم کند. امري که قطعا جدا از ميليارد‌ها دلار سود اقتصادي، عملا مي‌تواند در خدمت منافع ملي، اقتصادي، سياسي و... کشور نیز باشد.
در این میان عرصه صنعت دفاعی ایران با بهره‌گیری از استعداد و خلاقیت‌های نخبگان نظامی و متخصصان کشور به نقطه‌ای نائل آمده است که این عرصه را به نمایشگاهی از عظمت، پویایی، چابکی، ورزیدگی و توانایی برای رفع نیازهای نیروهای مسلح مبدل ساخته است، به گونه‌ای که ارتقاء ظرفیت‌های تولیدی در بخش‌های مختلف، رشد حجم نخبگی و توسعه شبکه‌های دانش بنیان و افزایش سرعت دستیابی به سامانه‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته دفاعی را می‌توان در زمره دستاوردهای آن قلمداد کرد.
درخشش خودکفایی صنایع دفاعی
تجارب بیش از سه دهه تلاش و نوآوری و شکستن سدهای تحریم و فشار استکبار جهانی، اکنون صنایع دفاعی جمهوری اسلامی را در جایگاهی چنان رفیع و کم‌نظیر قرار داده که چشم دوست و دشمن را به خود خیره ساخته است.
حاصل این همه افتخار و پیشرفت‌های بی‌سابقه چیزی نیست جز تبعیت تلاشگران عرصه دفاعی از رهنمودهای حکیمانه فرماندهی معظم کل قوا و تلاش و مجاهدت این سربازان، که سربلندی و افتخار در عرصه‌های مختلف دفاعی را برای ملت ایران به ارمغان آورده است.
بدون شک رسيدن به خودکفايي حداکثري در صنعت دفاعي در کشور و همچنين طراحي و ساخت محصولات دفاعي نوين هم‌تراز با کشورهاي پیشرفته در سطح جهان و قابل رقابت با تهديدات و آرايش صحنه‌هاي نبرد در آينده، چند پیامد قطعی در بر دارد: برآورده کردن نياز‌هاي امنيتی در کشور، گذشتن از مرحله وابستگي به کشورها و قدرت‌هاي خارجي در اين حوزه، و همچنين حرکت در راستاي استقلال بيشتر در حوزه‌هاي گوناگون و به‌وِيژه دفاعي و امنيتي.
وضعیت قبل از انقلاب
برای درک عمیق‌تر موضوع خودکفایی در نیروهای مسلح باید مروری بر وضعیت صنایع دفاعی کشور پیش از پیروزی انقلاب داشت. کشور ما تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس جهت راه‌اندازی ابزار دفاعی و تعویض قطعات آن منتظر ورود کارشناسان و مستشاران آمریکایی بود. اما امروز در صحنه نظامی100 درصد ابزار دفاعی و سلاح‌های شخصی داخل ایران با دقت عمل بالا تولید می‌شود و حتی به مرحله صادرات نیز رسیده است. این موضوعی است که بارها رهبر معظم انقلاب نیز به آن اشاره کرده‌اند.
نقش مستقیم رهبر انقلاب
حقیقتی که کمتر به آن توجه شده، نقش مستقیم و آغازگر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حرکت خودکفایی در صنایع دفاعی و تجهیزات مورد نیاز نیروهای مسلح است.
بدون اغراق می‌توان رهبر عزیزمان را سردمدار و آغازگر تحول اقتصادی، پیشرفت و خودکفایی ملی در عرصه صنایع دفاعی نامید. زمانی که ایشان نماینده امام در ارتش و معاون امور انقلاب وزارت دفاع بودند در تاریخ 23/10/1358 با صدور پیام مهم تشکیل جهاد خودکفایی در ارتش، چراغ حرکت به سمت خودکفایی صنایع دفاعی را روشن کردند.
تا قبل از صدور فرمان ایشان، موضع تحقیقات در عرصه صنایع دفاع وجود خارجی نداشت، در سطح نیروهای مسلح باور به خودكفائی محلی از اعراب نداشت و تجهیزات ارتش با مشكلات عدیده و اساسی برای تعمیر و نگهداری، تأمین قطعات و راه‌اندازی روبرو بود.
متعاقب صدور آن فرمان تاریخی، نخستین مجموعه‌های خودكفایی و هسته‌های غیرمتمركز و جهادی در ارتش ایجاد شد و بدین ترتیب باور به خوداتكایی، خودكفایی، اعتلای دانش فنی و استقلال دفاعی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی پایه‌گذاری شد.
و این آغازی بود برای انقلاب خودکفایی در عرصه صنایع دفاعی کشور. بدین ترتیب نیروهای مسلح که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سامانه‌ها و تجهیزات مورد نیاز خود را از كشورهای صنعتی گوناگون به‌ویژه بلوك غرب و آمریكا تأمین می‌کردند، راه خودکفایی را آغاز کردند.
اما اندیشه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جهت نیل به خودکفایی صنایع دفاعی به سال 58 محدود نشد و ایشان در سال 1362 با ایراد یک سخنرانی مهم و حساس سرآغاز حركت جدی‌تر خودكفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شدند: «من با اجازه فرماندهی كل نیروهای مسلح و مقام معظم رهبری به ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی ایران و به فرماندهان سه نیرو پیشنهاد قطعی خواهم كرد كه یك معاونت جهاد خودكفایی به وجود بیاورند و همه نیروهایی كه می‌توانند، همه دست‌هایی كه می‌توانند ما را به خودكفایی برسانند، جمع كنند و از آنها كمال استفاده را بكنند.»
پس از این ابلاغ و اجازه مهم و راه‌اندازی معاونت جهاد خودکفایی در ارتش جمهوری اسلامی ایران شاهد اتفاقات شگرف در طول 8 سال دفاع مقدس و پس از آن رسیدن به مرز خودکفایی در نیروهای مسلح بوده ایم.
امیر سرلشگر صالحی فرمانده کل ارتش یكی از نقاط عطف حرکت به سمت خودکفایی در صنایع دفاعی را فرمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای تأسیس جهاد خودكفایی در سال 1358 که ایشان نماینده ولی فقیه در ارتش بودند می‌داند و در خصوص وابستگی نظامی کشور پیش از پیروزی انقلاب می‌گوید: «در رژیم گذشته تأمین تجهیزات نظامی ما عمدتاً با خرید از خارج بود. آن‌چه بسیار ناراحت‌كننده بود، این بود كه كار كردن با تجهیزات و تعمیر و استفاده از آنها رده‌بندی داشت و نیروهای ما اجازه این كار را نداشتند.
هر وسیله تجهیزاتی ما در سطحی از این رده‌بندی جا داشت. مثلاً نیروی ما اجازه نداشت همین گلنگدن معمولی سلاح را باز كند. در مورد تجهیزات نظامی بزرگ‌تر مثل بالگرد حتی تعویض روغن به عهده یك استوار آمریكایی بود كه در حدود سال‌های ۵۴ و ۵۵، ۱۲هزار دلار حقوق می‌گرفت. تیم‌های مستشاری نظامی دیگر اعم از تعمیركاران و كارشناسان هم وضعیتی مشابه داشتند و ما در آن زمان صحنه‌های تأسف‌برانگیزی را شاهد بودیم. این مسأله باعث شده بود كه واقعاً نیروهای ما حالت منفعل داشته باشند و فقط كارهای ساده رده یك و دو را خودشان انجام دهند.»
نقش حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در خودكفايي صنايع دفاعي در دوران پس از امام (ره) نيز تداوم يافت و ايشان مهمترين حامي و پشتيبان و مشوق نيروهاي مسلح در تحقق خودكفايي در تجهيزات نظامي بودند.
نقش جنگ و تحریم‌ها
کارشناسان نظامی معتقدند اگر تحریم‌ها نبود، جهاد خودكفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی راه نمی‌افتاد. اگر هم راه می‌افتاد، این‌قدر سرعت در پیشرفت نداشت و به این اندازه نوآوری نداشتیم. بركت این تحریم‌ها این بود كه نیروها با خودباوری خیلی كارها كردند. فرماندهان ارشد نظامی‌کشورمان و همچنین کارشناسان معتقدند یکی از عوامل مهمی که باعث ایجاد خودکفایی در ارتش و سپاه شد هشت سال دوران دفاع مقدس و تحریم ایران از سوی اکثر کشورهای جهان و عدم دستیابی ایران به تجهیزات و ادوات نظامی در مقابل ارتش تا بن دندان مسلح صدام بود.
در سال ۱۳۶۷ جنگ با تمام آسيب‌ها و ويراني‌هايش به پايان رسيد ولي تجربه ۸ ساله جنگ لزوم داشتن تاسيسات زيربنايي براي توليد تجهيزات پيشرفته نظامي و رسيدن به خودكفايي در امور صنايع نظامي ما در و وابسته را بيش از پيش ضرورت مي‌کرد.
ادامه ساخت قطعات هواپيماهاي آمريكايي و هم‌زمان طراحي و اجرای طرح ساخت هواپيماي جنگنده آذرخش، ساخت تانك ذوالفقار و نفربر كبرا، ساخت نمونه مشابه ايراني موشك هوا به هواي دور برد ققنوس، بازسازي هلي‌كوپتر‌هاي آسيب ديده از جنگ كه منجر به ساخت هلي‌كوپتر شباويز شد، پروژه ساخت هواپيماي آنتونف ۱۴۰ با همكاري اوكراين و صدها پروژه ديگر آغازگر راهي شدند که ادامه آن جمهوری اسلامی ایران را به خودکفایی 100 درصد در صنعت دفاعی رساند.
امروز نیز با گذشت چند دهه از دوران دفاع مقدس تنها کشوری که در جهان زیر فشارهای بزرگ، متنوع و فراگیر تحریم‌ها قرار دارد ایران است و در این بین بیشترین فشار در اثر این تحریم‌ها بر نیروهای مسلح متمرکز شده است. اما اثر این تحریم‌ها با جهاد علمی و پژوهشی نیروهای مسلح، تقریباً در حد صفر است.
رهبر معظم انقلاب نیز در خصوص پیشرفت‌های چشمگیر در صنایع دفاعی و نظامی ایران با توجه به تشدید تحریم‌ها بر علیه کشورمان فرموده‌اند: «ما در همين دوره محاصره اقتصادى بوده كه اين همه امكانات را بهدست آورديم. در سختترين دورههاى محاصره اقتصادى جوان‌هاى ما توانستند سلاح‌هايى را بسازند كه در همه دنيا آن سلاح‌ها را غير از امريكايىها و يكى دو دولتِ عزيزكرده امريكا هيچكس نداشت.»
اعتراف دشمنان
پیشرفت‌های جمهوری اسلامی‌ایران و خود کفایی در صنایع نظامی و دفاعی تا حدی است که دشمنان نیز آشکارا به این موضوع اذعان دارند. «جاش راگين» روزنامه نگار آمريكايي، طي مقاله‌اي در مجله فارين پاليسي به نقل از مدير سابق سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) نوشته است: «قدرت نظامي و دفاعي ايران از منطقه خاورميانه فراتر رفته و هم اكنون بايد ايران را در زمينه نظامي، يك كشور فرامنطقه‌اي خواند.»
ژنرال «مايكل‌هايدن»، مدير سابق سازمان اطلاعات مركزي آمريكا «CIA» و آژانس امنيت ملي اين كشور «NSA» در زمان رياست جمهوري جورج بوش، نیز می‌گوید: «هرگونه فكر مداخله نظامي‌در ايران و آسيب رساندن به تأسيسات نظامي‌و هسته‌اي ايران، هم اينك توهمي‌بيش نيست و ايران با خودكفايي در صنايع نظامي‌و پيشرفت موشكي خود، به قدرت فرامنطقه‌اي تبديل شده كه با هرگونه حمله احتمالي به شدت برخورد خواهد كرد.» هايدن با ذكر اين نكته كه جورج بوش با تمام جنگ‌افزارهاي خود در خاورميانه نتوانست در مقابل خواست ايرانيان در به دست آوردن تكنولوژي هسته‌اي مقاومت كند، تهديدات وي در حمله به ايران در زمان رياست جمهوري هشت ساله اش را چيزي جز فرافكني و ادعاهاي پوشالي ندانست.
«من مى‌گويم در چارچوب امكانات و موجودى و ممكناتمان، بايستى در حد اعلى باشيم و تا جايى كه ممكن است، بايد تلاش كنيم. نبايد كمبودها موجب و يا - به تعبير ديگرى - بهانه براى نقص‌ها و نارسايي‌ها بشود. بايد ابزار را آماده نگه داريم. من، چند سال قبل از اين، براى همين قضيه، جهاد خودكفايى را تشكيل دادم. الان هم جهاد خودكفايى در همه نيروها - از جمله در نيروى زمينى - بايد در حد اعلى كار و تلاش بكند تا بتواند مقصود از اين تشكيلات را كه خودكفايى درونى است، تا حد ممكن تأمين كند. البته، شما فعلاً نمى‌توانيد تانك بسازيد - اگرچه ان‌شاءاللَّه در آينده اين كارها خواهد شد - اما سلاح‌ها و وسايل مهندسى و تانك‌ها و نفربرها و تانك‌برهايى را كه الان داريم و مربوط به جهادخودكفايى مى‌باشد، عملياتى و آماده به كار نگه‌داريم. ما بولدوزر و لودر و اين‌گونه امكانات كم نداريم. اينها بايد آماده باشند و مورد استفاده قرار گيرند.» (بیانات در ديدار فرماندهان يگان‌هاى عمده عملياتى نيروى زمينى و هوانيروز 1368/12/05)
امروزه اگر نگاه به توانايي کشورها در حوزه دفاعي، نظامی و امنيتی داشته باشيم معمولا قدرت‌هاي دفاعي و صادرکننده محصولات نظامي، در بخش‌هاي سياسي و اقتصادي نيز از جايگاه خوبي در دنیا برخوردارند؛ به بیان ساده‌تر در حقيقت افزايش قدرت هر کشوري در بخش دفاعي و امنيتي تاثير فراواني در ساير حوزه‌ها به‌ویژه اقتصاد، سياست و.. خواهد داشت.
در اين بين بي‌شک پيشرفت‌هاي هر کشور در دستيابي به دانش طراحي و توليد محصولات مدرن و پيشرفته نظامي در حوزه‌هاي فضايي، موشکي، هوايي، دريايي، الکترونيک، تسليحات، خودرويي، مهمات و ادوات و مهندسي دفاعی و توليد انواع محصولات غيرنظامي‌همچون ماهواره و ماهواره‌بر، بالگرد ترابري، هواپيماي مسافربري، انواع تجهيزات مخابراتي و الکترونيک و... از جهتي مي‌تواند کمکي مهم به بخش‌هاي غيرنظامي‌آن کشور نمايد. از سويي نيز مي‌تواند ضمن افزايش توان علمي‌و استراتژيک هر کشور در رقابت با قدرت‌هاي بزرگ و علمي‌جهان، زمينه افزايش صادرات محصولات دفاعي و نظامي‌را به ساير کشورها فراهم کند. امري که قطعا جدا از ميليارد‌ها دلار سود اقتصادي، عملا مي‌تواند در خدمت منافع ملي، اقتصادي، سياسي و... کشور نیز باشد.
در این میان عرصه صنعت دفاعی ایران با بهره‌گیری از استعداد و خلاقیت‌های نخبگان نظامی و متخصصان کشور به نقطه‌ای نائل آمده است که این عرصه را به نمایشگاهی از عظمت، پویایی، چابکی، ورزیدگی و توانایی برای رفع نیازهای نیروهای مسلح مبدل ساخته است، به گونه‌ای که ارتقاء ظرفیت‌های تولیدی در بخش‌های مختلف، رشد حجم نخبگی و توسعه شبکه‌های دانش بنیان و افزایش سرعت دستیابی به سامانه‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته دفاعی را می‌توان در زمره دستاوردهای آن قلمداد کرد.
درخشش خودکفایی صنایع دفاعی
تجارب بیش از سه دهه تلاش و نوآوری و شکستن سدهای تحریم و فشار استکبار جهانی، اکنون صنایع دفاعی جمهوری اسلامی را در جایگاهی چنان رفیع و کم‌نظیر قرار داده که چشم دوست و دشمن را به خود خیره ساخته است.
حاصل این همه افتخار و پیشرفت‌های بی‌سابقه چیزی نیست جز تبعیت تلاشگران عرصه دفاعی از رهنمودهای حکیمانه فرماندهی معظم کل قوا و تلاش و مجاهدت این سربازان، که سربلندی و افتخار در عرصه‌های مختلف دفاعی را برای ملت ایران به ارمغان آورده است.
بدون شک رسيدن به خودکفايي حداکثري در صنعت دفاعي در کشور و همچنين طراحي و ساخت محصولات دفاعي نوين هم‌تراز با کشورهاي پیشرفته در سطح جهان و قابل رقابت با تهديدات و آرايش صحنه‌هاي نبرد در آينده، چند پیامد قطعی در بر دارد: برآورده کردن نياز‌هاي امنيتی در کشور، گذشتن از مرحله وابستگي به کشورها و قدرت‌هاي خارجي در اين حوزه، و همچنين حرکت در راستاي استقلال بيشتر در حوزه‌هاي گوناگون و به‌وِيژه دفاعي و امنيتي.
وضعیت قبل از انقلاب
برای درک عمیق‌تر موضوع خودکفایی در نیروهای مسلح باید مروری بر وضعیت صنایع دفاعی کشور پیش از پیروزی انقلاب داشت. کشور ما تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس جهت راه‌اندازی ابزار دفاعی و تعویض قطعات آن منتظر ورود کارشناسان و مستشاران آمریکایی بود. اما امروز در صحنه نظامی100 درصد ابزار دفاعی و سلاح‌های شخصی داخل ایران با دقت عمل بالا تولید می‌شود و حتی به مرحله صادرات نیز رسیده است. این موضوعی است که بارها رهبر معظم انقلاب نیز به آن اشاره کرده‌اند.
نقش مستقیم رهبر انقلاب
حقیقتی که کمتر به آن توجه شده، نقش مستقیم و آغازگر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حرکت خودکفایی در صنایع دفاعی و تجهیزات مورد نیاز نیروهای مسلح است.
بدون اغراق می‌توان رهبر عزیزمان را سردمدار و آغازگر تحول اقتصادی، پیشرفت و خودکفایی ملی در عرصه صنایع دفاعی نامید. زمانی که ایشان نماینده امام در ارتش و معاون امور انقلاب وزارت دفاع بودند در تاریخ 23/10/1358 با صدور پیام مهم تشکیل جهاد خودکفایی در ارتش، چراغ حرکت به سمت خودکفایی صنایع دفاعی را روشن کردند.
تا قبل از صدور فرمان ایشان، موضع تحقیقات در عرصه صنایع دفاع وجود خارجی نداشت، در سطح نیروهای مسلح باور به خودكفائی محلی از اعراب نداشت و تجهیزات ارتش با مشكلات عدیده و اساسی برای تعمیر و نگهداری، تأمین قطعات و راه‌اندازی روبرو بود.
متعاقب صدور آن فرمان تاریخی، نخستین مجموعه‌های خودكفایی و هسته‌های غیرمتمركز و جهادی در ارتش ایجاد شد و بدین ترتیب باور به خوداتكایی، خودكفایی، اعتلای دانش فنی و استقلال دفاعی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی پایه‌گذاری شد.
و این آغازی بود برای انقلاب خودکفایی در عرصه صنایع دفاعی کشور. بدین ترتیب نیروهای مسلح که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سامانه‌ها و تجهیزات مورد نیاز خود را از كشورهای صنعتی گوناگون به‌ویژه بلوك غرب و آمریكا تأمین می‌کردند، راه خودکفایی را آغاز کردند.
اما اندیشه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جهت نیل به خودکفایی صنایع دفاعی به سال 58 محدود نشد و ایشان در سال 1362 با ایراد یک سخنرانی مهم و حساس سرآغاز حركت جدی‌تر خودكفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شدند: «من با اجازه فرماندهی كل نیروهای مسلح و مقام معظم رهبری به ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی ایران و به فرماندهان سه نیرو پیشنهاد قطعی خواهم كرد كه یك معاونت جهاد خودكفایی به وجود بیاورند و همه نیروهایی كه می‌توانند، همه دست‌هایی كه می‌توانند ما را به خودكفایی برسانند، جمع كنند و از آنها كمال استفاده را بكنند.»
پس از این ابلاغ و اجازه مهم و راه‌اندازی معاونت جهاد خودکفایی در ارتش جمهوری اسلامی ایران شاهد اتفاقات شگرف در طول 8 سال دفاع مقدس و پس از آن رسیدن به مرز خودکفایی در نیروهای مسلح بوده ایم.
امیر سرلشگر صالحی فرمانده کل ارتش یكی از نقاط عطف حرکت به سمت خودکفایی در صنایع دفاعی را فرمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای تأسیس جهاد خودكفایی در سال 1358 که ایشان نماینده ولی فقیه در ارتش بودند می‌داند و در خصوص وابستگی نظامی کشور پیش از پیروزی انقلاب می‌گوید: «در رژیم گذشته تأمین تجهیزات نظامی ما عمدتاً با خرید از خارج بود. آن‌چه بسیار ناراحت‌كننده بود، این بود كه كار كردن با تجهیزات و تعمیر و استفاده از آنها رده‌بندی داشت و نیروهای ما اجازه این كار را نداشتند.
هر وسیله تجهیزاتی ما در سطحی از این رده‌بندی جا داشت. مثلاً نیروی ما اجازه نداشت همین گلنگدن معمولی سلاح را باز كند. در مورد تجهیزات نظامی بزرگ‌تر مثل بالگرد حتی تعویض روغن به عهده یك استوار آمریكایی بود كه در حدود سال‌های ۵۴ و ۵۵، ۱۲هزار دلار حقوق می‌گرفت. تیم‌های مستشاری نظامی دیگر اعم از تعمیركاران و كارشناسان هم وضعیتی مشابه داشتند و ما در آن زمان صحنه‌های تأسف‌برانگیزی را شاهد بودیم. این مسأله باعث شده بود كه واقعاً نیروهای ما حالت منفعل داشته باشند و فقط كارهای ساده رده یك و دو را خودشان انجام دهند.»
نقش حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در خودكفايي صنايع دفاعي در دوران پس از امام (ره) نيز تداوم يافت و ايشان مهمترين حامي و پشتيبان و مشوق نيروهاي مسلح در تحقق خودكفايي در تجهيزات نظامي بودند.
نقش جنگ و تحریم‌ها
کارشناسان نظامی معتقدند اگر تحریم‌ها نبود، جهاد خودكفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی راه نمی‌افتاد. اگر هم راه می‌افتاد، این‌قدر سرعت در پیشرفت نداشت و به این اندازه نوآوری نداشتیم. بركت این تحریم‌ها این بود كه نیروها با خودباوری خیلی كارها كردند. فرماندهان ارشد نظامی‌کشورمان و همچنین کارشناسان معتقدند یکی از عوامل مهمی که باعث ایجاد خودکفایی در ارتش و سپاه شد هشت سال دوران دفاع مقدس و تحریم ایران از سوی اکثر کشورهای جهان و عدم دستیابی ایران به تجهیزات و ادوات نظامی در مقابل ارتش تا بن دندان مسلح صدام بود.
در سال ۱۳۶۷ جنگ با تمام آسيب‌ها و ويراني‌هايش به پايان رسيد ولي تجربه ۸ ساله جنگ لزوم داشتن تاسيسات زيربنايي براي توليد تجهيزات پيشرفته نظامي و رسيدن به خودكفايي در امور صنايع نظامي ما در و وابسته را بيش از پيش ضرورت مي‌کرد.
ادامه ساخت قطعات هواپيماهاي آمريكايي و هم‌زمان طراحي و اجرای طرح ساخت هواپيماي جنگنده آذرخش، ساخت تانك ذوالفقار و نفربر كبرا، ساخت نمونه مشابه ايراني موشك هوا به هواي دور برد ققنوس، بازسازي هلي‌كوپتر‌هاي آسيب ديده از جنگ كه منجر به ساخت هلي‌كوپتر شباويز شد، پروژه ساخت هواپيماي آنتونف ۱۴۰ با همكاري اوكراين و صدها پروژه ديگر آغازگر راهي شدند که ادامه آن جمهوری اسلامی ایران را به خودکفایی 100 درصد در صنعت دفاعی رساند.
امروز نیز با گذشت چند دهه از دوران دفاع مقدس تنها کشوری که در جهان زیر فشارهای بزرگ، متنوع و فراگیر تحریم‌ها قرار دارد ایران است و در این بین بیشترین فشار در اثر این تحریم‌ها بر نیروهای مسلح متمرکز شده است. اما اثر این تحریم‌ها با جهاد علمی و پژوهشی نیروهای مسلح، تقریباً در حد صفر است.
رهبر معظم انقلاب نیز در خصوص پیشرفت‌های چشمگیر در صنایع دفاعی و نظامی ایران با توجه به تشدید تحریم‌ها بر علیه کشورمان فرموده‌اند: «ما در همين دوره محاصره اقتصادى بوده كه اين همه امكانات را بهدست آورديم. در سختترين دورههاى محاصره اقتصادى جوان‌هاى ما توانستند سلاح‌هايى را بسازند كه در همه دنيا آن سلاح‌ها را غير از امريكايىها و يكى دو دولتِ عزيزكرده امريكا هيچكس نداشت.»
اعتراف دشمنان
پیشرفت‌های جمهوری اسلامی‌ایران و خود کفایی در صنایع نظامی و دفاعی تا حدی است که دشمنان نیز آشکارا به این موضوع اذعان دارند. «جاش راگين» روزنامه نگار آمريكايي، طي مقاله‌اي در مجله فارين پاليسي به نقل از مدير سابق سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) نوشته است: «قدرت نظامي و دفاعي ايران از منطقه خاورميانه فراتر رفته و هم اكنون بايد ايران را در زمينه نظامي، يك كشور فرامنطقه‌اي خواند.»
ژنرال «مايكل‌هايدن»، مدير سابق سازمان اطلاعات مركزي آمريكا «CIA» و آژانس امنيت ملي اين كشور «NSA» در زمان رياست جمهوري جورج بوش، نیز می‌گوید: «هرگونه فكر مداخله نظامي‌در ايران و آسيب رساندن به تأسيسات نظامي‌و هسته‌اي ايران، هم اينك توهمي‌بيش نيست و ايران با خودكفايي در صنايع نظامي‌و پيشرفت موشكي خود، به قدرت فرامنطقه‌اي تبديل شده كه با هرگونه حمله احتمالي به شدت برخورد خواهد كرد.» هايدن با ذكر اين نكته كه جورج بوش با تمام جنگ‌افزارهاي خود در خاورميانه نتوانست در مقابل خواست ايرانيان در به دست آوردن تكنولوژي هسته‌اي مقاومت كند، تهديدات وي در حمله به ايران در زمان رياست جمهوري هشت ساله اش را چيزي جز فرافكني و ادعاهاي پوشالي ندانست.
