نشست سران جنبش عدم تعهد در تهران به صراحت نشان داد که سیاست اعمال تحریم و تلاش برای در انزوا قرار دادن جمهوری اسلامی ایران کارآیی چندانی ندارد و شرکت هیئتها در این نشست، اعضای جنبش را به وضوح به کشورهای وابسته به سیاستهای ضدایرانی آمریکا و همچنین کشورهای بیرون از دایره این وابستگیها تقسیم کرد.
"الهام علیاف" رئیس جمهوری آذربایجان در اجلاس تهران حضور نیافت و به جای خود "المار ممدیاروف" وزیر امور خارجهاش را اعزام کرد که این امر تا حد زیادی قابل انتظار بود و این در حالی است که آذربایجان به تازگی عضو جنبش عدم تعهد شده و نیاز به معرفی شدن در سطح مطلوبتری را داشت.
ورود دبیر کل سازمان ملل متحد "بان کی مون" به ایران نیز با چند موضوع بدون ارتباط نیست و تحریمهای شدید سازمان ملل علیه ایران در رابطه به برنامه هستهای و همچنین وضعیت سوریه برای این سازمان درد سر بزرگی را به بار آورده است.
بان کی مون خواسته است تا با حضور در ایران بتواند با نتایج تحریمها و برنامه هستهای جمهوری اسلامی آشنا شود که برخلاف ادعاها، وجود بعد نظامی آن هیچ گاهی تائید نشده است و حتی مطبوعات غربی دارد اذعان میکند که اثبات تلاش ساخت سلاح هستهای از سوی ایران در اصل اثباتناپذیر میباشد.
نشست تهران تلاش خواهد کرد تا موضع مشترک اعضا در برابر غرب را تدوین نماید که این دقیقا هدفی است که جنبش عدم تعهد به خاطر آن ایجاد شده است.
بسیاری از کشورهای جنبش به اشکال و میزان مختلف از حق ایران برای توسعه برنامه هستهای و موضعگیریهای قاطع آن در برابر غرب حمایت میکنند.
ایران با استفاده از این موقعیت میتواند حمایت بیشتر کشورها در جهت کاهش تحریمها علیه خود را جذب نماید که موفقیت این تلاشها را نتایج اجلاس نشان خواهد داد.
به این نکته باید اشاره کرد که وزارت امور خارجه آمریکا مدعی است که ایران میخواهد با استفاده از شانزدهمین نشست سران جنبش عدم تعهد، توجه جامعه جهانی به نقض چندین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از سوی تهران را منحرف کند.
تحریمهای اقتصادی با این توجیه وضع شدهاند که به نظر اعضای شورای امنیت برنامه هستهای ایران هدف ساخت سلاح هستهای را دارد، در حالی که تهران همواره این اتهامات را مردود دانسته است.
شورای امنیت از ایران تقاضای موافقت با ورود بازرسان بینالمللی و قطع غنیسازی اورانیوم تا سطحی را کرده است که کاربرد نظامی را امکانپذیر خواهد کرد.
جالب این جا است که برای ورود بازرسان بینالمللی به ایران هیچ مشکلی وجود نداشته و تأسیسات هستهای نیز در دسترس آنها قرار دارند.
ولی آمریکا این واقعیت را به این دلیل دیدن نمیخواهد که ایران قدرتمند و یکپارچه را که توانایی کنترل بر ذخایر انرژیاش را (هیدروکربنی) داشته باشد، نمیخواهد.
دقیقا این موضوع که بهانه برای اعمال تحریمها را فراهم کرده است، نه تهدید ساختگی هستهای ایران که انگار موجب هراس اسرائیل شده است.
اما در واشنگتن یک نکته را به حساب نمیآورند: بازارهای آسیایی و قبل از همه چین، هند و کره قصد ندارند میزان خرید نفت ایران را که حتی بیش از آمریکا سلاطین خلیج ودر رأس آن عربستان سعودی و قطر به دنبال آن هستند، کاهش بدهند.
رئیس جمهوری مصر "محمد مرسی" نیز در اجلاس تهران حضور یافت که وی نخستین رئیس جمهور این کشور میباشد که طی 33 سال اخیر به ایران سفر کرده است به طوری که بعد از انتخاب مرسی به عنوان رئیس جمهوری مصر، قاهره و تهران تمایل خود به برقراری روابط سیاسی را نشان دادند.
از دیدگاه ناظران رئیس جمهوری جدید مصر علاقمند تحکیم جایگاه سیاسی کشورش با کمک گرفتن از جمهوری اسلامی ایران است که با توجه به اعتبار ویژه مصر در جهان عرب و موضع ایران در منطقه، عادی شدن روابط این 2 کشور بدون تردید بر موازنه ژئوپلیتیکی در غرب آسیا و آفریقای شمالی تأثیر عمیقی خواهد گذاشت.
در نشست تهران رئیس جمهوری ارمنستان "سرژ سرکیسیان" به عنوان ناظر شرکت میکند که وی از یک سو به حمایت کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نیاز دارد و از سوی دیگر میخواهد این پیام را برساند که ایران برای ارمنستان تنها کشور همسایه نیست، بلکه کشور دوستی است که در شرایط بسته بودن مرز ارمنستان با ترکیه و عدم دسترسی آن به دریا، مهمترین کمککننده نیز میباشد.
ضمنا میتوان حدس زد که یکی از دلایل عدم تمایل رئیس جمهوری آذربایجان برای شرکت در اجلاس تهران، حضور سرکیسین در جمهوری اسلامی میباشد.
و در نهایت به یک نکته ارزشمند دیگری نیز باید اشاره کرد. در مراسم اختتامیه شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران آیتالله علی خامنهای شرکت و سخنرانی خواهد کرد که ایشان معمولا مقامات عالی کشورهای اسلامی را به حضور میپذیرند.
یعنی این حضور حاکی از اهمیتی است که جمهوری اسلامی برای این اجلاس و شرکت سران و هیئتهای بلندپایه کشورهای عضو در آن قائل است.