به گزارش مشرق، زلزله‌ای که روز دوشنبه (۱۷ بهمن، ۶ فوریه)، ترکیه و سوریه را لرزاند و بر اساس آماری که تاکنون منتشر شده، موجب جان‌باختن ده‌ها هزار شهروند ترکیه و سوریه شده، چالش‌هایی اساسی در جهان غرب و عربی در خصوص نحوه پاسخگویی به این بحران و امداد رسانی به زلزله‌زدگان به ویژه قربانیان زلزله در سوریه که تحت تحریم آمریکا و غرب قرار دارد، ایجاد کرد.

روزنامه سعودی «الشرق الاوسط» چاپ لندن، امروز با انتشار یادداشتی در این خصوص نوشت که این زلزله «کارتهای عادی‌سازی» روابط عربی و غربی با دمشق را به حرکت درآورده است.

این روزنامه با اشاره به این‌که سوریه همچنان خارج از چارچوب اتحادیه عربی است و کشورهای عربی متعددی با دمشق در وضعیت قطع رابطه هستند و فهرست طویلی از تحریم‌های اقتصادی و اتهامات علیه نهادها و شخصیت‌های سوری وجود دارد، نوشت که با این وجود، زلزله اخیر شرایط را تغییر داد و رکود در روابط را به حرکت واداشت.

بر اساس این یادداشت، کشورهای عربی که با دمشق در ارتباط بودند یا می‌خواستند که با آن عادی‌سازی، این فاجعه را بستری برای تسریع گام‌های خود چه با تماس تلفنی و چه با سفرهای رسمی به سوی سوریه یافتند. سفر اسد به عمان و پایتخت آن مسقط و سپس امارات طی چند ساعت آینده در همین چارچوب می‌گنجد. در مقابل هنوز برخی کشورهای عربی بر موضع خود در فراهم کردن شرایط برای بازگشت آوارگان و حل بحران سوریه در سایه تداوم اتحاد ایران با دمشق، پافشاری می‌کنند.

بنا بر این گزارش، همین امر در خصوص کشورهای اروپایی و وحدت موضع اتحادیه اروپا در قبال سوریه صدق می‌کند، زیرا کشورهایی مانند ایتالیا، یونان، قبرس و اتریش که در سال‌های گذشته خواهان «پذیرش وضعیت موجود» بودند، معتقدند که اکنون در موضع قوی‌تری در مطالبات خود قرار دارند و همچنان خواستار بازنگری در سه «نه اروپایی» هستند: نه به عادی سازی، نه به بازسازی، نه به لغو تحریم‌ها پیش از دستیابی به پیشرفت در روند سیاسی.

الشرق الاوسط در ادامه نوشت: «در مقابل، سایر کشورهای اروپایی و آمریکا در روزهای اخیر جلسات هماهنگی برای انجام یک ضدحمله برگزار و اعلام کرده‌اند: درست است که یک فاجعه انسانی وجود دارد و باید در ترکیه و سوریه به درخواست‌های امداد رسانی و مشارکت در بازسازی مراکز درمانی پاسخ داده شود. اما این به معنای کنار گذاشتن "سه نَه" یا کنار گذاشتن پروسه سیاسی نیست».

در ادامه این یادداشت آمده است: « این چند دستگی در مواضع اروپایی‌ها در قبال سوریه همچنین در موضع کنفرانس بازسازی که اتحادیه اروپا برای سوریه و ترکیه در پایان ماه آینده فراخوان داده، ظاهر شد، زیرا کشورهای عادی‌کننده روابط با دمشق خواستار دعوت از دولت سوریه به کنفرانس و کنار گذاشتن دستور کار سیاسی آن هستند و همچنین خواستار لغو کنفرانس اهداکنندگان در بروکسل در ژوئن آینده برای برداشتن "گام های واقع بینانه" در خصوص سوریه و تهدید به برداشتن گام های مستقیم و یکجانبه با دمشق، به دور از اجماع اروپایی هستند.

نویسنده می‌افزاید که از زمان آغاز جنگ اوکراین، سوریه فراموش شده و در فهرست اولویت‌های منطقه‌ای و بین المللی غایب است. فاجعه زلزله موجب ایجاد حرکت جدیدی در روابط سیاسی شد و یک سری تماس‌های سیاسی از سوی کشورهای عربی و غیر عربی با دمشق برقرار شد و بشار اسد پس از این زلزله، چندین تماس تلفنی که برخی از آنها بی‌سابقه بود، دریافت کرد که مهمترین آن تماس «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر و سفر «ایمن الصفدی» وزیر خارجه اردن به دمشق برای نخستین‌بار طی چندین سال گذشته، بود.

بنا بر این یادداشت، «در ابتدا، یک شکاف دیپلماتیک وجود داشت: کشورهای غربی خواستار صدور یک قطعنامه جدید سازمان ملل بودند که خواستار باز شدن گذرگاه‌های مرزی از ترکیه به سوی مناطق مخالف در شمال سوریه بود. مسکو، در ابتدا، مبادله‌ای را در نظر گرفت که شامل موافقت با این امر در ازای افزایش سهم منابع مالی غرب در پروژه های «بازیابی و بازسازی زودهنگام» بود. اما در نهایت تماس‌های عربی و بین‌المللی با دمشق به نتیجه و به یک معامله غیرمستقیم جایگزین منجر شد. به این ترتیب که اسد به «حاکمیت سوریه بر کل خاک کشور» پایبند بماند و دو گذرگاه مرزی دیگر از ترکیه به شمال سوریه به مدت سه ماه باز کند و با انتقال کمک‌ها از مناطق تحت کنترل دولت به ادلب موافقت نماید. سپس واشنگتن برخی از تحریم‌های انتقال بانکی را به مدت شش ماه به حالت تعلیق در آورد تا به کمک‌های بشردوستانه طبق اولویت‌های دولت جو بایدن آسیبی وارد نشود.