به گزارش مشرق، در دوشنبه، مجله «فوربس» در مطلبی به بررسی تلاش‌های ترکیه برای گسترش بیشتر نفوذ خود در منطقه آسیای مرکزی از طریق عرضه پهپادهای نظامی، پرداخت.

در این مطلب آمده است: کشورهای آسیای مرکزی از ابتدای سال ۲۰۲۰ تعداد بی سابقه‌ای هواپیماهای بدون سرنشین نظامی وارد کرده‌اند.

در ماه می، ایران کارخانه‌ ساخت هواپیماهای بدون سرنشین «ابابیل-۲» را در تاجیکستان افتتاح کرد که علاوه بر قابلیت شناسایی می تواند عملیات انتحاری نیز انجام دهد. در اواخر سال ۲۰۲۱، قرقیزستان نیز هواپیماهای بدون سرنشین میان برد «آرلند-۱۰» را که عمدتا برای شناسایی و جنگ الکترونیک استفاده می‌شوند، از روسیه سفارش داد.

از سوی دیگر، ترکیه پهپاد معروف « بیرقدار تی بی۲» خود را به قرقیزستان و ترکمنستان صادر کرد و با قزاقستان برای ساخت پهپادهای ترکیه ای «آنکا – اس» در این کشور به توافق رسید. تاجیکستان نیز برای مدت کوتاهی به فکر خرید بیرقدار تی بی ۲ شد.

به نوشته فوربس هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه ای هم اکنون به قرقیزستان در درگیری مرزی با تاجیکستان دست برتری داده‌اند.

ترکیه هواپیمای بدون سرنشین بیرقدار تی بی ۲ را به ده‌ها کشور صادر کرده است و رقبای روسی و چینی خود را در غبار رها کرده است. به نظر می‌رسد استانبول می‌تواند به موفقیت مشابهی در آسیای مرکزی نیز دست یابد.

«سلیمان اوزرن»، استاد دانشگاه آمریکایی و عضو ارشد « Orion Policy Institute» معتقد است که ترکیه به دو دلیل، به احتمال زیاد، از سایر رقبای خود در آسیای مرکزی برتری خواهد داشت. اولا، اثبات شده که فناوری پهپادهای ترکیه بهتر از فناوری هواپیماهای بدون سرنشین روسیه و ایران است. ثانیا، برای ترکیه فروش پهپاد به کشورهای آسیای مرکزی چیزی فراتر از همکاری نظامی است.

به نوشته این رسانه، ترکیه از طریق «دیپلماسی پهپادی» به دنبال تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی خود با اعضا سازمان کشورهای ترک است. برای مثال، پهپادهای بیرقدار تی بی ۲ در مناقشه مرزی قرقیزستان با تاجیکستان به طرف قرقیز برتری می‌دهد.

حمله روسیه به اوکراین ناخواسته به ترکیه امکان داده تا سهم چشمگیر خود در بازار هواپیماهای بدون سرنشین در آسیای مرکزی را باز هم بیشتر گسترش دهد.

به گفته اوزرن، حمله به اوکراین موجب نگرانی عمیق کشورهای منطقه آسیای مرکزی شده است.

وی افزود: برای مثال، معامله قزاقستان و ترکیه یکی از پیامدهای خارجی جنگ در اوکراین است. به همین دلیل، ایالات متحده و اتحادیه اروپا می‌توانند نفوذ فزاینده ترکیه در منطقه آسیای مرکزی را در حال حاضر به عنوان یک تحول مثبت ارزیابی کنند.

به باور وی، با این حال، «دیپلماسی پهپادی» عاری از خطرات و اشکالاتی که می‌توانند «اقدامات متقابل» از سوی چین، روسیه و ایران را به دنبال داشته باشند، نیست.

وی گفت: ترکیه در مواجهه با مخالفت‌های شدید قرقیزستان، نتوانست فروش هواپیماهای بدون سرنشین خود را به تاجیکستان تکمیل کند و به این خاطر «دوشنبه» به ایران روی آورد و با «تهران» قرداداد امضا کرد. از این طریق، ترکیه ناخواسته موجب گسترش نفوذ ایران در تاجیکستان شد.

مهمتر از آن، به باور اوزرن، علیرغم این که دیپلماسی پهپادی ترکیه در کوتاه مدت مفید است، اما آن می‌تواند رقابت‌ها و درگیری‌ها را در آسیای مرکزی، جایی که نفوذ آنکارا مبتنی بر اقدامات قدرت نرم آن است، توسعه دهد.

وی در ادامه همچنین به چین اشاره کرد که به گفته اش هم‌اکنون به ترکیه به عنوان یک «چالش جدی امنیتی» نگاه می‌کند.

به گفته اوزرن، جنگ داخلی لیبی میدان نمایش اصلی پهپادهای بیرقدار تی بی ۲ بود که از «وینگ لونگس» چینی برتری داشت. به این خاطر، چین دیپلماسی پهپادی ترکیه در آسیای مرکزی را تهدیدی می‌داند که نقش سازمان همکاری شانگهای در پایان دادن به خصومت‌های قرقیزستان و تاجیکستان و نفوذ منطقه‌ای «پکن» را تضعیف می‌کند.

«ساموئل بندت»، تحلیلگر مرکز تحلیل دریایی، خاطرنشان کرد که فروش بیرقدار تی بی ۲ به قرقیزستان و ترکمنستان نشانه روشنی از این امر است که این کشورها به دنبال سهم ترکیه در بازار پهپادهای با ارتفاع متوسط و طولانی مدت هستند.

به گفته وی سایر هواپیماهای بدون سرنشین در رده مهمات کوتاه برد و برای مقاصد غیرفعال هستند، بنابراین واضح است که این کشورها به دنبال بهترین گزینه برای کلاس‌های مختلف پهپاد هستند.

وی افزود: این احتمال وجود دارد که کشورهای آسیای مرکزی امکانات خود را باز نگه می‌دارند و هواپیماهای بدون سرنشین از کشورهای مختلف خریداری و همچنین در توسعه داخلی هواپیماهای بدون سرنشین سرمایه گذاری می‌کنند، همان کاری که امروزه قزاقستان کرده است.

به باور وی، این که کدام یکی از کشورهای آسیای مرکزی تمام هواپیماهای بدون سرنشین خود را تنها از یک کشور خریداری می‌کند، بعید به نظر می‌رسد.

وی افزود: بنابراین، مشخص نیست که آیا چین و ترکیه تنها تأمین‌کنندگان کلیدی فناوری هواپیماهای بدون سرنشین در منطقه خواهند بود یا نه، زیرا پهپادهای روسی، آمریکایی، اسرائیلی و ایرانی در حال حاضر در خدمت این کشورها هستند.

به باور این کارشناس، کشورهای آسیای مرکزی برای تنوع بخشیدن به منابع خود تلاش خواهند کرد، به ویژه، اگر کشورها در وضعیت یک رقابت ژئوپلیتیکی مانند تاجیکستان و قرقیزستان، قرار بگیرند.

وی افزود: در نهایت، من همچنین فکر می‌کنم که اکثر این کشورها به سرمایه‌گذاری پروژه‌های داخلی تولید هواپیماهای بدون سرنشین روی می‌آورند و از کشورهای که در این حوزه پیشتاز هستند و یا نفع ژئوپلیتیکی دارند، درخواست کمک می‌کنند.