مشرق - اعلام آلودگي آب تهران از سوي عالي‌ترين مقام دستگاه متولي سلامت کشور و تبعات منفي اي که بر امنيت عمومي جامعه به دنبال داشت آنچنان غير منتظره بود که با تذکر جدي يکي از مقامات ارشد دولتي مواجه شد و اين تذکر و حواشي اين ماجرا خانم وزير را به اصلاح مواضع خود واداشت تا آنجا که تنها کمتر از يک هفته در موضعي متفاوت گفت: آب تهران براي همه گروه ها و در همه مناطق قابل شرب است و تنها در برخي از نقاط نيترات آب بالا بوده که توصيه شده است مادران باردار و کودکان شيرخوار از آب معدني استفاده کنند. موضوع آلودگي آب تهران هيچگاه موضوع تازه اي نبوده و هرزگاهي شايعاتي از اين دست منتشر مي‌شود؛ به خصوص در فصل تابستان که بازار آبهاي سرد معدني و تشنگي‌هاي ناتمام داغ است؛ اما اين بار موضوع به نحوي متفاوت اذهان عمومي را درگير خود کرد چرا که وزير بهداشت در يک اظهار نظر رسمي در گرماگرم آخرين روزهاي تير ماه اعلام کرد که ميزان نيترات در آب برخي مناطق تهران بالاتر از حد مجاز است. او تنها به زنان باردار و کودکان شيرخوار توصيه کرد که از آب مناطقي که نيترات آن بالاست استفاده نکرده و از آب بطري استفاده کنند زيرا جوشاندن آب نيز نمي‌تواند نيترات را کنترل کند.
وحيددستجردي اما تنها به فاصله چند روز اعلام کرد: آب تهران به هيچ وجه آلودگي ندارد چرا که منظور از آلودگي، آلودگي ميکروبي است و اگر براي مردم خداي نکرده اين طور عنوان شده است که آب آلوده است بدانند که چنين مطلبي وجود ندارد. او همچنين از رسانه ها درخواست کرد رعايت امانت را در اين زمينه کرده و مردم را مضطرب نکنند!
به گزارش مشرق، گرچه وزير بهداشت حرفهاي اوليه خود را براي حفظ امنيت رواني جامعه و جلوگيري از انتقال اضطراب به مردم اصلاح کرد اما همچنان از "چند نقطه اي که نيترات آب بالا است" سخن گفت؛ نقاطي که هيچگاه از سوي مقامات رسمي اعلام نشد که کدام نقاط است اما در فاصله دو اظهارنظر وزير بسياري از مسئولان و کارشناسان در اين زمينه اظهارنظرهايي داشتند که عموما نه تنها براي جامعه آرامش بخش نبود بلکه حکم انتقال اضطراب به جامعه را داشتند.
با آنکه وزير بهداشت در اظهارات اوليه خود گفته بود که در هماهنگي با وزارت نيرو مناطق آلوده در حال بررسي و رفع مشکل است اما وزير نيرو تنها يک روز بعد اين موضوع را "شوي رسانه‌اي " خواند و ميزان نيترات موجود در آب تهران را کنترل شده دانست و تصريح کرد: تاکنون گزارشي مبني بر اين که نيترات آب تهران خارج از حد استاندارد باشد، گزارش نشده است و اگر نيترات آب چاهي بالاتر از استانداردها باشد، آن چاه از مدار تامين آب خارج مي‌شود يا آب آن با آب چاه ديگري که سالم است ترکيب شده تا در نهايت معيارهاي آب شرب آشاميدني در محدوده مجاز قرار گيرد.
محمد پرورش، مدير عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، هم که بيشترين ارتباط را با موضوع ياد شده داشت با تکذيب هر گونه آلودگي آب تهران، اخبار مربوط به آلودگي آن و ميزان بالاي نيترات موجود در آب برخي مناطق تهران را بي‌اساس خواند. اما در اظهارات او نکته‌اي وجود داشت که چندان هم بي ارتباط با حرفهاي وزير نبود.
او با اشاره به طرح انتقال آب سد ماملو به تهران خاطرنشان کرد: با بهره‌برداري از اين طرح در 22 ماه آينده، بحث استفاده از چاههاي جنوب تهران براي هميشه منتفي مي‌شود. علاوه بر اين طرح، با بهره‌برداري کامل از طرح فاضلاب تهران، منابع آب زيرزميني از هرگونه آلودگي مصون مي‌مانند و ما مي‌توانيم از اين منابع براي استفاده نسل‌هاي آتي حفاظت کنيم.
آب يافت‌آباد نيترات بالايي دارد
دو روز بعد از اعلام آلودگي، موضوع به مجلس کشيده شد و مسوولان وزارت نيرو در حوزه آب و وزارت بهداشت در کميسيون بهداشت و درمان مجلس موضوع آلودگي آب تهران را بررسي کردند. نتيجه جلسه ياد شده اين بود که آب شهر تهران به جز در يک منطقه از جنوب تهران يعني يافت‌آباد، سالم است، از سوي ديگر با توجه به اينکه نيترات در آب منطقه يافت‌آباد بالاست، قرار شد گروهي از نمايندگان مجلس و مسوولاني از وزارت نيرو و بهداشت تشکيل شود تا به بررسي مجدد آب شهر تهران بويژه منطقه يافت‌آباد بپردازد. همچنين قرار شد با توجه به آلودگي موجود در منطقه مذکور تا اطلاع ثانوي براي شهروندان آن منطقه آب معدني به صورت رايگان توزيع شود و وزارت نيرو موظف گرديد که طي يک هفته مشکل آب اين منطقه را حل کند.
استاندار : آب تهران به هيچ وجه آلوده نيست
استانداري تهران هم وارد گود شد و 3 روز بعد از اظهارات وزير بهداشت کارگروه بهداشت آب استان تهران را شبانه با حضور مسوولان مرتبط با آب تهران برگزار کرد. مرتضي تمدن، استاندار تهران در کارگروه تاکيد کرد: آب تهران به هيچ وجه آلوده نيست و تنها در بخش‌هايي از مناطق شهر تهران بايد آب با توجه به توصيه‌هاي وزير بهداشت استفاده شود.
استاندار اما جانب وزير را گرفته و انگشت اتهام به سوي رسانه‌ها نشانه رفت و گفت: هرچند منشاء اين بحث‌هاي رسانه‌اي صحبت‌هاي وزير بهداشت بوده اما برخي از رسانه‌ها امانتداري نکردند و صحبت‌هاي معمولي و طبيعي وزير بهداشت را به گونه‌اي ديگر جلوه دادند و زمينه نگراني مردم را فراهم کردند. وي تاکيد کرد که 90 درصد شبکه آب شرب تهران سالم و بهداشتي است و در حدود 10 درصد مابقي آن نيز که ميزان نيترات آن تا حدودي افزايش يافته استفاده آن تنها براي زنان باردار و کودکان تا سه ماهه توصيه نمي‌شود.
استاندار تهران با وجود آنکه در جلسه کميسيون بهداشت مجلس نام محله يافت آباد مطرح شده بود اما در پاسخ به اصرار خبرنگاران گفت:نمي‌توانيم بخشي از شبکه را از ساير بخش‌ها جدا کنيم و در عين حال اعلام يک محله از محله‌هاي تهران زمينه نگراني مردم را فراهم مي‌کند.
در همان جلسه مديرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران هم قول داد که در 24 ساعت آينده محدوده مشخص شده که ميزان نيترات آن بيش از حد معمول و استاندارد است را به رسانه‌ها اعلام کند.
با اين همه وزارت بهداشت همچنان بر نيترات بالاي برخي مناطق اصرار داشت و در تائيد صحبت‌هاي وزير، دکتر کاظم ندافي، رئيس مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت با اشاره به بررسيهاي وزارت بهداشت که نشان مي دهد در حال حاضر غلظت نيترات در آب آشاميدني منطقه 6 آبفا تهران که بخش محدودي از جنوب تهران را در برمي‌گيرد از حد استاندارد بالاتر است گفت: با توجه به اين قضيه خانواده هاي ساکن در اين منطقه که از شيرخشک براي تغذيه کودکان زير 6 ماه خود استفاده ميکنند از آب شبکه آبرساني براي اين منظور استفاده نکنند و آب آشاميدني کودکان اين منطقه از آبهاي بطري شده استاندارد تامين شود. مدير روابط عمومي وزارت بهداشت نيز اعلام کرد که مستندات نتايج آ‍زمايشگاهي درباره نيتراب آب برخي از مناطق در وزارتخانه موجود است.
شوراي شهر تهران، يک متولي ديگر
در آشفته بازار اظهار نظرات مسئولان متولي آب تهران يک متولي ديگر هم در اين حوزه يافت شد. برخي اعضاي شواري شهر تهران که در تعطيلات تابستاني به سر ميبرند فضا را براي عرضه خود در اين موضوع يافتند. در اين زمينه محمد علي نجفي عضو کميسيون برنامه و بودجه شوراي اسلامي شهر تهران گفت: شوراي شهر حدود 4ماه گذشته درباره آلوده بودن آب برخي از مناطق تهران تذکراتي داد و اين تذکرها جدي گرفته نشد.
معصومه ابتکار، رئيس کميته محيط زيست شوراي شهر با اعلام اينکه علاوه بر نيترات بالاي آب شرب تهران ، ميزان مواد آلي خطرناکي همچون " TOC" نيز در آب بالاست گفت: اين مواد ترکيبات بقاياي نيتراته هستند و امروز عامل مهمي در تعيين کيفيت آب بر اساس استاندارد جهاني محسوب مي شوند.
او در عين حال گفت: به دليل اختلاط کنوني آب تهران با آبهاي چاه، بحث بالا بودن نيترات آب مطرح شده است چرا که در حال حاضر به دليل کمبود آب و کاهش بارندگي، از آبهاي زيرزميني براي تامين نياز تهران برداشت مي شود و با توجه به اين که در تهران سيستم شبکه جمع آوري فاضلاب نداريم و متاسفانه دستگاه دولتي که مسئوليت اجرايي در اين زمينه دارد با تاخير بسياري اين طرح را پيش مي برد، چاههاي آب توسط فاضلاب آلوده شده اند که عمده اين آلودگي مربوط به نيترات است. گاهي اوقات که چاهها را براي بهره برداري باز مي کنند ميزان نيترات آنها هم کنترل مي شود ولي ميزان نيترات برخي اين چاهها بسيار بالاتر از حد استاندارد است و حتي زماني که با آب سد مخلوط مي شود باز هم ميزان نيترات آن نگران کننده است. اين مسئله بارها گفته شده بود تا اينکه وزير بهداشت هم به اين مسئله اذعان کرد.
در همين ماجرا، محمدهادي حيدرزاده، مشاور شهردار تهران در امور محيط‌زيست در مورد وجود نيترات در آب تهران، ضمن ابراز خشنودي از جسارت وزير بهداشت در تاييد اين موضوع گفت: مهم‌ترين دليل افزايش نيترات، برداشت بي‌رويه از آبهاي زيرزميني و نبود شبکه فاضلاب در تهران است.
ورود شوراي شهر و شهرداري به اين موضوع ، واکنش استاندار تهران را در پي داشت و او وقتي با سوال خبرنگاران در اين زمينه مواجه شد گفت: منظور شهرداري شهر تهران در مورد بالا بودن نيترات آب تهران چيست و کجاي شبکه را اعلام کرده‌اند و اساسا آيا شهرداري مي‌تواند در مورد ميزان نيترات آب تهران اظهارنظر کند؟
افزايش قيمت آب معدني در تهران
همزمان با بالا گرفتن موضوع آلودگي آب تهران به نيترات، صورتجلسه‌اي در خصوص ارزيابي کيفي آبهاي معدني بر اساس پارامترهاي شيميايي که جلسه آن اواخر خرداد ماه سال جاري در شرکت خدمات رفاهي نفت برگزار شد، بر روي برخي سايت‌ها قرار گرفت. در اين صورتجلسه تاکيد شده بود که پس از آزمايش پارامترهاي شيميايي 3گانه به منظور تعيين درجه سختي (TH)، کل ذرات معلق (TDS) و هدايت الکتريکي (EC) از نمونه‌هاي آب معدني موجود توسط کارشناسان مربوطه و بوسيله دستگاه‌هاي اندازه‌گيري شاخص‌هاي مذکور مشخص شد که از 21 آب معدني نمونه تنها 9 برند مورد تاييد قرار گرفته است. نام تعدادي از آب معدني‌هاي بنام نيز در فهرست ردشدگان از اين آزمايش‌ها به چشم مي‌خورد.
در همين زمينه پرورش، مديرعامل آب و فاضلاب استان تهران به نکته نگران کننده‌اي در رابطه با آلودگي برخي از بطري‌هاي آب معدني عرضه شده و مساله نظارت بر آنها خاطر نشان کرد: دقيقا معلوم نيست که برخي از اين بطري‌هاي آب معدني در خانه توليد مي‌شوند يا کارخانه و با توجه به اينکه برچسب استاندارد مشخصي براي آنها وجود ندارد، تشخيص آنها بسيار مشکل مي‌شود.
وي افزود: متاسفانه در بحث نظارت بر توليد بطري‌هاي آب معدني، نظارت کافي وجود ندارد و کار بسيار سخت شده درعين حال بهتر است در مورد اين مساله يک مرجع پاسخگو وجود داشته باشد.
توصيه وزير بهداشت به نوشيدن آب بطري که بازار آب هاي معدني را داغ کرده بود باعث به وجود آمدن شائبه نقش وزير در رونق بخشي به اين بازار و حلقه مفقوده نظارت شد تا او در نهايت از دستور اين وزراتخانه براي بررسي آبهاي معدني خبر داده و بگويد: در دستوري که براي بررسي آب تهران داده شده است، اعلام کرده ايم که آب هاي معدني هم بررسي شوند چرا که گزارش هايي هم در اين زمينه به ما رسيده است و پس از گزارش نهايي مشخص مي شود که مشکلات آب معدني در چه ميزان است...
