به گزارش مشرق، «مهدی رشید الحمدانی» وزیر منابع آبی عراق با انتقاد شدید از اظهارات اخیر سفیر ترکیه  درباره مشکل آب در عراق، این اظهارات را در راستای تشویش اذهان عمومی و تهدید صلح اجتماعی دانست.

وی طی بیانیه‌ای گفت: اظهارات سفیر ترکیه در بغداد درباره هدررفت آب، درست نیست و موجب تحریک افکار عمومی و تهدید صلح اجتماعی در عراق می‌شود.

الحمدانی در ادامه از وزارت خارجه عراق خواست تا این سفیر را احضار کند و یادداشت اعتراض خود درباره اظهارات مکرر او را به وی تحویل دهد.

وزیر منابع آبی عراق افزود: «ترکیه دارای حق قیمومیت بر عراق نیست و باید سهم عادلانه و منصفانه این کشور را بر اساس قوانین بین‌المللی تأمین و از دخالت در سیاست‌های آبی عراق پرهیز کند».

وی با اشاره به این‌که ترکیه همیشه در مورد هدر رفت آب بحث می‌کند تا کارت‌ها را برهم بزند و به خود حق کاهش حق‌آبه عراق را بدهد، گفت این همان چیزی است که اکنون در حال رخ دادن است. دخیره آب‌ها در سدها به سطوحی رسیده که بسیار خوب در نظر گرفته می شود».

علی‌رضا کونای سفیر ترکیه در بغداد دیروز (سه‌شنبه،12 ژوئیه)در یک فرار رو به جلو، عراق را مسئول خشکسالی  معرفی کرد و گفت که آب در عراق به شدت هدر می‌رود و باید برای کاهش هدررفت، تدابیر فوری اتخاذ شود؛ لذا درخواست آب بیشتر، حل مشکل خشکسالی نیست، بلکه استفاده بهینه از آب، راه حل است.

وی با این ادعا که ترکیه آماده است در این زمینه به عراق کمک کند، ادامه داد: باید سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی صورت گیرد و شرکتهای ترکیه‌ای آماده انجام این کار هستند. ترکیه به‌طور طبیعی از آب برای تامین نیازهای خود در کشاورزی و انرژی استفاده می‌کند.

کونای با اشاره به این‌که خشکسالی، فقط مشکل عراق نیست، بلکه ترکیه و منطقه نیز با این مشکل مواجه هستند، گفت که علت خشکسالی، گرمایش زمین است و در سالهای آینده موجهای بیشتری از خشکسالی در راه است.

این دیپلمات ترکیه‌ای با بیان این‌که باید سیستمهای آبیاری را به روز کرد و از روشهای سنتی استفاده نکرد، مدعی شد که ترکیه، مسیر رودها را تغییر نداده و آب آن را قطع نکرده است.

وی با اشاره به این‌که ترکیه از نظر آبی، یک کشور غنی نیست، تأکید کرد: ما برادران عراقی خود را از این نعمت محروم نمی‌کنیم. مهم این است که عراق، وظیفه خود را به درستی انجام دهد.

این در حالی است که «ثائر مخیف الجبوری» رئیس کمیته منابع آبی پارلمان عراق روز گذشته خبر داد که ترکیه قصد ساخت سد بزرگی بر روی رود دجله دارد که این سد، عراق را از آب دجله محروم خواهد کرد.

او افزود: «سدی که ترکیه قصد ساخت آن را دارد؛ برای آبیاری و از خطرناک‌ترین سدهاست و در صورت ساخت یک قطره آب هم از ترکیه وارد عراق نخواهد شد، به طوری که قرار است برای آبیاری زمین های کشاورزی ترکیه مورد استفاده قرار گیرد.

دولت ترکیه در دهه‌های گذشته در قالب یک پروژه راهبردی به نام گاپ، (به ترکی استانبولی Guneydogu Anadolu Projesi و به اختصار GAP ) اقدام به سدسازی گسترده در مسیر دو رودخانه بزرگ دجله و فرات کرده است. در این راستا «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه در ۱۵ آبان ۱۴۰۰ سرانجام سد بحث‌برانگیز «ایلیسو» را بر روی رود دجله افتتاح کرد. این سد گنجایش ۴۳ میلیارد متر مکعب آب یعنی سه برابر سد کرخه (بزرگترین سد ایران) دارد و پس از سد آتاتُرک دومین سد بزرگ ترکیه محسوب می‌شود.

سدسازی‌های ترکیه تاکنون اعتراضات وسیعی را در ایران و عراق در پی داشته و بسیاری محافل، گرد و غبار موجود در منطقه را حاصل خشک شدن زمین های کشاورزی در عراق به دلیل کم آبی شدید رود دجله و فرات می‌دانند. در سوریه نیز بسیاری از زمین های مرغول کشت گندم و غلات در شمال شرق این کشور خشک شده است. با این حال ترکیه مدعی است که گرد و غبار یک پدیده طبیعی است و منشأ آن ارتباطی به سدسازی‌های این کشور بر روی دجله و فرات ندارد.