وزارت نيرو بارها در مقابل درخواست حق آبه درياچه اعلام‌كرده بود كه وظيفه اين وزارتخانه تامين آب كشاورزي منطقه است نه حق آبه درياچه اروميه. اما مرگ درياچه اروميه به قهر طبيعت منجر شد و نتيجه اين قهر، به طور مستقيم باعث نابودي زمين‌هاي كشاورزي و باغات 8 هزار كشاورز منطقه خواهد بود. مسئله‌اي كه پيش‌تر توسط بسياري از كارشناسان هشدار داده شده بود.
از جمله «محمدباقر صدوق» معاون سابق محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت دو سال پيش اعلام كرده بود كه خشك شدن درياچه منجر به ايجاد ريزگردهاي نمكي خواهد شد كه علاوه بر زندگي انساني، كشاورزي منطقه را هم به زوال مي‌كشاند. حالا وضعيت درياچه اروميه در موقعيتي قرار گرفته است كه به گفته «علیرضا توسلی» یکی از محققان بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان‌شرقی چه آب به درياچه اروميه برسد چه نرسد، كشاورزي منطقه نابود مي‌شود! مسئله‌اي كه ازسوي «مسعود محمدیان» رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی هم تاييد مي‌شود: «با توجه به بادهای مرسومی منطقه، دریاچه ارومیه با انتشار نمک، اراضی کشاورزی و درختان استانهای آذربایجان شرقی و غربی را مورد حمله قرار داده است.»
مرگ 65 درصدي يا 90 درصدي!
به گفته «اصغرمحمدي فاضل» معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خشكي درياچه اروميه به وضعيت خطرناكي رسيده است! او از مرگ قطعي 65 درصدي درياچه اروميه خبر مي‌دهد درحالي كه يكي از كارشناسان محيط‌زيست اروميه كه نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با «تهران امروز» مرگ 90 درصدي درياچه را اعلام مي‌كند! براي اثبات حرفهاي او كافي است تا در پرواز اروميه – تهران نگاهي هم به درياچه اروميه بيندازيد. درياچه اروميه بسان تشتي است كه كمي آب در گوشه كوچكي از آن جمع شده باشد! وضعيت درياچه اروميه را مي‌توان در ميان حرفهاي «اميد يوسفي» مدير پارك ملي درياچه اروميه يافت.
او هرچند از وضعيت مطلوب آب درياچه اروميه در گفت‌وگو با تهران امروز سخن به ميان مي‌آورد اما مي‌گويد: «براي كنترل وضعيت حيات وحش منطقه اقدام به نصب‌هاي دوربين‌هايي شده كه در داخل سازمان حفاظت از محيط‌زيست اروميه قابل مشاهده است.»
به گفته او به محض ايجاد خطر از سوي شكارچيان غيرمجاز،نيروها و محيط‌بانان منطقه وارد عمل مي‌شود! همچنين او از نصب سنسورهايي كه حضور شكارچيان در منطقه را مشخص مي‌كند، خبر مي‌دهد. همه اين تمهيدات همانطور كه يكي از كاركنان مجمتع باري (مجتمع گردشگري كه در پارك ملي درياچه اروميه ساخته شده است) در گفت‌وگو با تهران امروز خبر از حضور شكارچيان در منطقه به دليل خشك شدن درياچه اروميه مي‌دهد! هرچند هيچ‌كس منكر تلاش سازمان حفاظت از محيط‌زيست آذربايجان و محيط بانان درياچه اروميه براي دفاع از درياچه اروميه نيست. چند هفته پيش بود كه يكي از پاهاي «براتعلي ايماني» محيط بان عاشق درياچه اروميه براي آبرساني به حيات وحش جزيره كبودان قطع شد.
محيط بانان منطقه بعد از خشك شدن درياچه اروميه آب مورد نياز حيات وحش منطقه را با تراكتوربه جزاير مي‌رساندند. پاي ايماني در مسير بازگشت زير تراكتور مي‌رود و قطع مي‌شود. در نهايت هم اداره كل منطقه با كمك بالگرد هلال احمر او را به بيمارستان رساند. پيگيري‌هاي خبرنگار تهران امروز از وضعيت مطلوب ايماني پس از پيوند پاي او خبر مي‌دهد. به گفته اميد يوسفي اداره كل استان تمام هزينه‌هاي درمان ايماني را تقبل كرده است!
8/1 ميليارد مكعب حق آبه درياچه اروميه كجا گير كرد!
فاضل مي‌گويد: «دربازدیدی كه از دریاچه ارومیه داشتم خشك شدن برخی از نقاط آن كاملا مشهود بود. همچنین در جریان مشاهدات از راه هوا مشخص شد كه بخش هایی از دریاچه به دلیل غلظت و تراكم املاح به رنگ قرمز در آمده است كه نشان‌دهنده وخامت وضعیت دریاچه در آن بخش‌هاست.»
به گفته او همچنین اندازه گیری املاح برخی از نقاط دریاچه نشانمی دهد كه در این بخش‌ها املاح به حالت فوق اشباع رسیده یعنی تركیبات املاح و نمك دریاچه به حدی رسیده كه نشان می دهد دریاچه در آن قسمت آماده خشك شدن است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست يادآور مي‌شود كه در حال حاضر اقدامات اجرایی سازمان‌ها و نهادها برای جلوگیری از خشك شدن این دریاچه ادامه دارد و به عنوان مثال وزارت نیرو از آغاز فصل آبی سال گذشته (مهرماه تا آخر شهریور ماه سال 90) اقدام به رها سازی حق آبه دریاچه تا سقف 8 /1 دهم میلیارد متر مكعب كرده است اما با توجه به شرایطی كه مسیرهای رودخانه‌ها به دلیل عدم لایروبی، برداشت های غیر مجاز در مسیر و انحرافی كه در مسیرهای آبی منتهی به دریاچه وجود دارد، این میزان آب به حوضه دریاچه نمی رسد.
به گفته فاضل شرایط این دریاچه در حال حاضر نشان می دهد كه هنوز 8 /1 میلیارد متر مكعب آب كه وزارت نیرو مدعی آن است، به این دریاچه نرسیده است.بنابراین، این وزارتخانه علاوه بر اهتمامی كه نسبت به تامین میزان بیشتری‌از آب به صورت حق آبه در حوضه دریاچه ارومیه انجام می‌دهد، باید موضوع لایروبی و بازگشایی مسیرهای منتهی به دریاچه ارومیه و برخورد با برداشت های غیر مجاز از منابع آب را هم مورد توجه قرار دهد.فاضل مي‌گويد: «بر اساس گزارش‌های ارائه شده در استان آذربایجان غربی حدود 24 هزار حلقه چاه غیرمجاز در حوضه دریاچه ارومیه وجود دارد كه از طریق آنها مقدار زیادی برداشت غیر قانونی آب انجام می شود. این امر باید مورد توجه مسئولان وزارت نیرو قرار گیرد.»
به گفته او بر اساس توافقی كه وزارت نیرو و آب منطقه ای سه استان آذربایجان غربی، شرقی و كردستان با یكدیگر داشته‌اند، مقرر شده است كه سالانه 1 /3 میلیارد متر مكعب آب به عنوان حق آبه دریاچه ارومیه تامین شود‌اما به دلیل اینكه این حق آبه سالانه تامین نشده، آب دریاچه با تراكم بالا و به میزان زیادی كاهش یافته است و در حال حاضر به حدود 24 میلیارد متر مكعب آب نیاز دارد.
اما فلامينگوها برنگشتند!
فلامينگوهاي درياچه اروميه كه به گفته «ناصر آق» رئیس سابق مرکز تحقیقات آرتیمای دانشگاه ارومیه تعداد آنها به 100 هزار فلامينگو مي‌رسيد دو سال پيش آژير قرمز مرگ درياچه اروميه را كشيدند و رفتند. به تازگي عباس نژاد مدير اداره كل حفاظت از محيط‌زيست درياچه اروميه از بازگشت فلامينگوها به درياچه اروميه خبر مي‌دهد اما ناصر آق به ما مي‌گويد: «فلامینگوهایی که به تازگی در آُسمان ارومیه دیده می‌شوند آنقدر زیاد نیستند که بتوان از بازگشت فلامینگو به دریاچه ارومیه خبر داد. به احتمال زياد فلامینگوهایی که در این بخش ایران دیده می‌شود فلامینگوهای جوانی باشند كه راه را گم كرده‌اند.»
به گفته او نمی‌توان ورود ۲۵۰۰ فلامینگو به ارومیه را نشانه بازگشت آنها دانست آن هم در زمانی که این فلامینگوها به تالاب‌های اقماری وارد شده‌اند. عباس نژاد هم حضور فلامينگوها را در تالاب‌هاي اقماري سلدوز و آق قلعه اعلام كرده است؛تالاب‌هايي كه با همكاري وهمياري جوامع محلي حيات پيدا كرده‌اند. يكي از حاميان تالاب سلدوز در گفت‌وگو با تهران امروز مي‌گويد: «محل انتقال آب ارس براي كشاورزي توسط وزارت نيرو فاصله بسيار نزديك با تالاب دارد اما بارها خواسته‌ام كمي از اين آب به تالاب بدهند اما وزات نيرو قبول نمي‌كند!» او مي‌گويد: « گاهي وقت‌هامردم روستا با سطل آب به تالاب مي‌رسانند! »
قهر طبيعت!
«محمدجواد محمدي‌زاده» رئيس سازمان حفاظت از محيط‌زيست كشور در تازه‌ترين گفت‌وگوي رسانه‌اي خود اعلام كرده است كه سونامي نمك در درياچه اروميه را قبول ندارد! حرفهاي او در پاسخ به هشدارها براي شروع حركت خزنده ريزگردهاي نمكي در اروميه بوده است. كارشناساني چون ناصر آق هم مي‌گويد: «هرچند حركت ريزگردها شروع شده اما هنوز براي اعلام سونامي نمك زود است. سونامي نمك با خشك شدن كامل درياچه اروميه شروع مي‌شود.» اما اگر خشك شدن 65 درصدي كه فاضل روي آن تاكيد دارد را قبول كنيم،زمان زيادي براي شروع سونامي نمك باقي نمانده است! محمدي‌زاده همچنين از باروركردن ابرها سخن به ميان مي‌آورد.
طرحي كه بارها از سوي او به عنوان يك طرح نجات دهنده براي درياچه اورميه مطرح شده است. اما كارشناسان آشنا به حوزه كشاورزي سخن ديگري دارند. آنها از جمله «علیرضا توسلی» یکی از محققان بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان‌شرقی مي‌گويند: «با اين حجم نمك هرچقدر كه آب وارد درياچه شود نه تنها به نجات درياچه اروميه منجر نمي‌شود كه آب شور را هم روانه درياچه اروميه مي‌كند!» از سوي ديگر اگر درياچه خشك شود ريزگردها را به سمت باغ كشاورزي مي‌برد تا عدم مديريت صحيح آب باعث شود مرگ درياچه اروميه دامنگير باغ‌هايي شود كه يك روز بي‌توجه به وضعيت آبي منطقه گسترش پيدا كردند و يكي از دلايل مرگ درياچه اروميه بودند!
