سرویس سیاست مشرق _ "محمدرضا تاجیک"، فعال چپ و از تئوریسین‌های اصلاحات است؛ فردی که نامش در رده‌های مختلفی مثل فعالیت اطلاعاتی، مشاورت دولت اصلاحات، فتنه 88، پرونده سیاه‌نمایی و البته تلاش برای روی کار آوردن دولت روحانی به گوش رسیده است.

تاجیک که چند روز قبل در مصاحبه‌ای از در پیش بودن "شورش‌های متعدد" خبر داده بود[1]، به تازگی و در مصاحبه با شماره چهارشنبه گذشته روزنامه شرق به ماجرای اصلاح‌طلبان و دولت روحانی پرداخته و گفته است:‌ جریان رسمی اصلاح‌طلبی با یک تحلیل و تجویز غلطِ استراتژیک از مقطعی بر مرکب دیگری سوار شد زیرا فرضش این بود که چون نمی‌تواند بر مرکب قدرت سوار شود، نمی‌تواند با زبان خود سخن بگوید و با پای خود ادامه مسیر دهد، باید در جست‌وجوی یک واسطه برای راه‌رفتن و حرف‌زدن باشد؛ به دنبال دستی گشت که بتواند به مدد آن قدرت را در آغوش بگیرد و از قدرت نصیبی ببرد. این اشتباه استراتژیک به استقرار و استمرار دولتی منجر شد که از جنس اصلاح‌طلبی نبود و اساسا با مشی و منش اصلاح‌طلبی خو نداشت و آنچه هم می‌گفت صرفا اقتضای شرایط انتخاباتی بود و روشن بود که آن گفته‌های انتخاباتی متعلق به آن فرد نبود و فاصله ژرفی میان آنچه هست و باید باشد، وجود داشت.

او می‌افزاید: در شرایط سخت، سنگین و پیچیده آن دوران نیاز به یک کنشگری جمعی احساس می‌شد و آن دولت، فرزند زمانِ خودش نبود و می‌شد دریافت که دولت اعتدال از پس پیچیدگی‌های متعدد برنمی‌آید. به‌هرحال قفل‌های هرزشده‌ای در ساحت‌های مختلف جامعه وجود داشت و کلید دولت، توان و استعداد آن را نداشت که آن قفل‌های گوناگون و درهای بسته را بگشاید و قابل پیش‌بینی بود که دولت چه مسیری را خواهد رفت.

تاجیک تصریح می‌کند: چون جریان اصلاح‌طلبی تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد چنین جریانی قرار داد و تمام‌قد به دفاع از دولت پرداخت، از جوهره اصلاح‌طلبی که همواره نقد قدرت است، فاصله گرفت و نشان داد که نقدش هم تابعی از منافع و قدرت است و دیدیم آنجایی که باید، فاصله نقادانه خود را با قدرت مستقر حفظ می‌کرد زیرا چک سفیدامضا داده بود و تمام حیثیت و تمامیت خود را در سیمای چنین جریانی می‌دید. در این شرایط به دفاع برخاست و هزینه دفاع بی‌دریغش را هم پرداخت.

در اظهارات تاجیک می‌خوانیم:

"امروز می‌بینیم بسیاری از دوستان اصلاح‌طلب زبان به نقد دولت قبل گشوده‌اند؛ در حالی‌که فراموش نکرده‌ایم همین‌ها در آن شرایط با چه زبانی در دفاع از دولت سخن می‌گفتند و شاید بتوان گفت امروز نقد جریان اصلاح‌طلبی، هم به خودشان و هم به دولت اعتدال ‌دارای نوعی عوام‌زدگی است. کسانی که دیروز عَلم دولت را به دوش می‌کشیدند و مسیر را برای دولت هموار می‌کردند و بعدتر توجیه‌گر هر کنش و واکنش دولت بودند، امروز زبان سرخی پیدا کرده‌اند و شرایط آن دوران را نقد می‌کنند. شخصا به یاد دارم و وقتش نیست که بخواهم اسم بیاورم که چه کسانی هر روز با نام اصلاح‌طلبی، دولتی غیر اصلاح‌طلب را تأیید و از آن حمایت می‌کردند و هیچ نقدی را هم پذیرا نبودند."[2]

*طبیعیست که اظهارات تاجیک در بادی امر، اظهارات یک متفکر به نظر می‌رسد که راه صلاح و فلاح را می‌دانسته و همواره از موضعی انتقادی مشغول ارشاد دوستانش بوده... که به رجس اعتدال آلوده نشوند و ساحت اصلاحات را از یک دولت ناتوانِ بیگانه با اصلاحات پاک نگه دارند.

اما این ظاهر امر است و بایستی به تلخی اشاره کرد که آقای تاجیک هم ظهوری دیگر از ژنتیک چپ ایرانی است که به نمایش بازی کردن علاقه خاصی دارد!

آقای تاجیک "مفتی پوپولیسم" در اردوگاه اصلاحات و همان کسی است که در شب انتخابات 96 و در میتینگ سیاسی ستاد انتخاباتی روحانی حاضر شد و در نقد اصلاح‌طلبان برای کم‌کاری در تبلیغ اعتدال گفته بود:

"این مشکل بسیاری از ما اعتدال گرایان و اصلاح طلبان است که زبان ایجاد رابطه با توده‌های مردم را کمتر می‌دانیم. بیشتر ما اسیر یک آموزه هایی هستیم که خود ایجاد کردیم به نام پوپولیسم. فرض بر این است که بیان توده‌ای، پوپولیسم را ترویج می‌کند؛ من با این آموزه موافق نیستم. در جهان کنونی ما، پوپولیسم معنای دهه پنجاه و شصت را ندارد. جنبش های توده گرا و احساس گرایی که خارج از عقلانیت هستند الان چه راست لیبرال چه چپ مارکسیست به نوعی به پوپولیسم توجه دارند و پوپولیسم را جنبش مترقی پست مدرن تعریف می‌کنند که می‌تواند نیروهای متکثر را به هم وصل کند و دریایی خروشان ایجاد کند."

او در آن لحظات، مست از شور همیشگی میتینگ‌های انتخاباتی (که البته برای رجال سیاست سمّ مهلک است) در رثای روحانی گفته بود: این فضا را به پیرامون بکشانید. تا وقتی مرکز نشین هستید و زبان و بیان شما مرکز نشینی است هیچ اتفاقی نمی‌افتد. اگر فردا شکستی باشد سهم خودتان را باید بپذیرید. بدانید فعالیت‌تان را از جغرافیایی آغاز کردید که این جغرافیا فریب بزرگی بود. از صفر تا صفر بود. این دو سه روز باید نیروها بسیج شوند و حرکت و شیوه بیان خود را برای جلب پیرامون استفاده کنید.

جالب است که خبرگزاری ایلنا به عنوان منتشر کننده سخنرانی تاجیک در لید مطلب مذکور نیز نوشته بود: "یک تحلیل‌گر سیاسی با بیان اینکه در همین دو سه روز باقی ماند به انتخابات افکار عمومی شکل می‌گیرد، از هواداران روحانی خواست از مرکز نشینی خارج شده و بساط تبلیغاتی را جایی پهن کنند که صدای آنها را نمی‌شوند و نمی‌شناسند."[3]

دقت شود که هدف سیاست‌ورزی اصولی و خوانش کارنامه افراد، مچ‌گیری نیست بلکه شناساندن سره از ناسره به مردم است.

و البته به جوانان اصلاح‌طلب تا بدانند درگیر کدامین رجال و کدامین مسیرها هستند و چه کسانی یک روز برای آنها نسخه روحانی را می‌پیچند، یک روز می‌گویند "ما نبودیم"! و روز دیگر هم با مضحکه صندوق رأی و تأکید بر تحریم انتخابات؛ جوانان پاک علاقه‌مند به سیاست را به سمت برداشتن سلاح سوق می‌دهند.

خوانش آن و این اظهارات تاجیک بوضوح هرچه تمامتر، نمایشی که در ابتدای یادداشت اشاره کردیم را در ذهن تداعی می‌کند.

نمایشی که آقای تاجیک قصد دارد در پس دیالوگ‌ها و دکور آن، فتاوای خویش در عصر اعتدال را محو کند و جالب آنکه به مقصّرسازی دیگرانِ دیگری در اردوگاه چپ و ستاد هسته سخت اصلاحات بپردازد.

این مسئولیت‌گریزی، علاقه به بازی و نمایش در سن پیری و مهمتر از همه انکار آن ماه عسل تمام شده و حقیقت "فدائیان روحانی" که بر تارک تاریخ و سیاست گذشته است؛ رخدادی تلخ و البته هشداری بزرگ است برای آنها که به دنبال "تحلیل صحیح" و "بصیرت نافذ" هستند.

بخش اعظم هوشمندی در سیاست‌ورزی اصولی از طریق توجه دقیق به کارنامه‌های افراد و تفرّس پیرامون آینده حاصل می‌شود.

***

1_mshrgh.ir/1312796

2_https://sharghdaily.ir/fa/main/print/302693

3_https://www.ilna.news/fa/tiny/news-490258