به گزارش مشرق، روز گذشته مستندی از شبکه BBC بمناسبت سالگرد حوادث آبان ۹۸ پخش شد. این مستند به بررسی واکنش‌های رهبر انقلاب در مواجهه با اعتراضات و آشوب‌های خیابانی در سالهای مختلف بود. از حوادث سال ۷۱ در مشهد تا کوی دانشگاه سال ۷۸ و اغتشاشات سال ۸۸ و دست آخر حوادث دی ماه ۹۶ و آبان ۹۸؛ سلسله اعتراضات سیاسی و اقتصادی که گاه با یک تجمع کوچک شروع اما ناگاه به آشوبی چند روزه تبدیل می‌شد.
اینکه چگونه و چه دست هایی یک اجتماع صنفی یا اقتصادی را به صحنه جنگ‌های خیابانی تبدیل میکنند، سوالی است که مستند BBC به دنبال جواب آن نیست بلکه درصدد است با خلط میان مردم معترض و آشوبگران و دست‌هایی که تلاش دارند اعتراض بحق مردم را به نفع خود مصادره کنند، از مردم سپری برای آنها بسازد و در تلاش است تا برای این سپرسازی از مردم، به تقطیع و تحریف بیانات رهبری و سانسور تاریخ متوسل شود.
_ تفکیک بین "مردم" و "آشوبگران"
مستند از سخنان رهبری درباره حوادث مشهد شروع می‌شود. حادثه مشهد در سال ۷۱ مربوط به تخریب برخی خانه‌های حاشیه مشهد بود که موجب اعتراضات مردمی شد و بعد از گذشت یک روز با تصرف دو کلانتری به خشونت کشیده شد و حتی ۶ مامور پلیس به شهادت می‌رسند. این حجم از آشوب و خشونت و به آتش کشیده شدن مغازه‌ها آن هم در اوایل دهه هفتاد نشان می‌داد که کار از دست معترضان خارج شده است و عده‌ای قصد ایجاد ناامنی دارند.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی ۲۰ خرداد ۷۱ به جدا کردن صف مردم از آشوبگران می‌پردازد و از اینکه برخی بخواهند مردم را مسبب این ناامنی بدانند رسماً پوزش می‌خواهد؛ امری که البته خبرنگار BBC آن را نادیده گرفته و در راستای روایت غلط خود آن را سانسور میکند؛ "از قضایای مشهد، متأسفانه در بعضی از مطبوعات، تحلیل‌های نادرستی کردند. مردم را متّهم کردند. من باید از مردم مشهد، به خاطر بعضی از تحلیلهایی که شد، عذرخواهی کنم. این مردم شریف و پاکی که مثل همه مردم کشور ما، این‌طور در راه انقلاب و اهداف آن فداکاری کردند، چطور کسی دلش می‌آید چیزی بنویسد یا بگوید و آنان را متهم کند!؟ قضیه، کاملاً روشن است: ضدّانقلاب وارد ماجرا می‌شود. منتها از زمینه‌های فاسد و مردابهای گندیده استفاده میکند.
این اراذل و اوباشی که گفته شد، بعضی تعجّب نکنند. چنین افرادی وجود دارند: یک قشرِ رذلِ اوباشِ چاقوکش، که اقلیّت معدودی هستند و دستگاههای انتظامی باید با اینها برخورد کنند. مثل علف هرزه، باید اینها را بکَنند و درو کنند و دور بیندازند. آن پس‌مانده استکبار می‌رود به سراغ اینها... لکن اینها ربطی به تحلیل قضایا ندارد. تحلیل قضیه این است: آن‌که در مقابل این مصائب، بیش از همه داغدار است، بیش از همه انگیزه دارد و بیش از همه آماده است، کیست؟ مردم. همینهایی که انقلاب مال آنهاست. همینهایی که انقلاب را سیزده‌سال بر دوش‌هایشان تحمّل کردند. همینهایی که همه مشکلات را تحمّل میکنند، برای اینکه به‌اهداف عالی برسند.»
در اتفاقات سال ۷۸ رهبر انقلاب ضمن تقبیح برخورد با دانشجویان رسماً برای دلجویی از دانشجویان به کوی رفته و با آنها دیدار کردند و پیش از این دلجویی، در دیدار اقشار مختلف مردم در ۲۱ تیرماه حمله به کوی دانشگاه را تقبیح کرده و فرمودند: «این حادثه تلخ، قلب مرا جریحه‌دار کرد؛ حادثه غیرقابل قبولی در جمهوری اسلامی بود. حمله به منزل و مأوا و مسکنِ جمعی - بخصوص در شب یا در هنگام نماز جماعت - به هیچ وجه در نظام اسلامی قابل قبول نیست. جوانان این کشور - چه دانشجویان و چه غیر دانشجویان - فرزندان من هستند و هرگونه چیزی که برای این مجموعه‌ها مایه اضطراب و ناراحتی و اشتباه در فهم باشد، برای من بسیار سخت و سنگین است.
هرکسی بوده، فرق نمیکند؛ چه در لباس نیروی انتظامی، چه در غیر آن. مسلماً با کسانیکه در نظام جمهوری اسلامی تخلّف میکنند، باید برخورد شود؛ اما با کسی که تخلّفی نکرده است؛ کسیکه در خانه خود در حال استراحت است، آن هم در محیط جوان دانشجویی، کار بسیار خطا و ناروایی است اگر برخورد شود.»
این موضع رهبری که در سه دهه گذشته بارها تکرار شده حراست از جایگاه مردم و جلوگیری از سوء استفاده از جمهور بود. در پی حوادث سال ۹۶ نیز این موضع را بار دیگر تکرار فرمودند که البته بخش ابتدایی آن در مستند BBC تحریف شد: «در این روزها تحلیل‌های گوناگونی از طرف اشخاص مختلف و جناحها، در روزنامه‌ها، در شبکه‌های اینترنتی نسبت به این قضایا انجام گرفت؛ در این تحلیل‌ها یک نقطه‌ی تقریباً مشترکی وجود داشت که آن نقطه، نقطه‌ی درستی است و آن تفکیک بین مطالبات صادقانه و به‌حقّ مردم و حرکات وحشیانه و تخریبگرانه‌ی یک گروه است؛ اینها از هم باید تفکیک بشود.
اینکه فلان انسانی از یک حقّی محروم بماند و اعتراض بکند یا این اعتراض‌کننده‌ها -صد نفر، پانصد نفر- بیایند یک جایی جمع بشوند و حرف خودشان را بزنند، یک مطلب است؛ و اینکه یک عدّه‌ای از این تجمّع و از این انگیزه سوءاستفاده کنند و بیایند به قرآن دشنام بدهند، به اسلام دشنام بدهند، به پرچم اهانت کنند، مسجد را بسوزانند، تخریب کنند، آتش بزنند، یک حرف دیگر است؛ اینها دو مقوله است؛ اینها را با هم مخلوط نباید کرد.» (۱۹ دی ۹۶ در دیدار مردم قم)
ایشان در ماجرای اتفاقات آبان ۹۸ همین موضع را تکرار کردند : «یقیناً بعضی از مردم از این تصمیم یا نگران میشوند یا ناراحت میشوند یا به ضررشان است یا خیال میکنند به ضررشان است، به هر تقدیر ناراضی میشوند، لکن آتش زدن فلان بانک کار مردم نیست، این کار اشرار است؛ به این باید توجّه داشت. در یک چنین حوادثی معمولاً اشرار، کینه‌ورزان، انسانهای ناباب وارد میدان میشوند، گاهی بعضی از جوانها هم از روی هیجان با اینها همراهی میکنند و این جور مفاسد را به بار می‌آوردند؛ این مفاسد هیچ مشکلی را درست نمیکند جز اینکه علاوه‌ی بر هر مشکلی که هست، ناامنی را هم اضافه میکند. ناامنی بزرگ‌ترین مصیبت برای هر کشوری است.»
رهبر انقلاب در خصوص اتفاقات تیر ماه سال جاری در خوزستان نیز بیان داشت: «دشمن از هر چیز کوچکی می‌خواهد استفاده کند علیه کشور، علیه انقلاب، علیه جمهوری اسلامی، علیه مصالح عمومی مردم؛ مراقب باشند تا دشمن سوءاستفاده‌ای نکند و بهانه‌ای دست دشمنان داده نشود.»
_ اعتراض حق مسلم است
اولین موضعی که رهبری در بیشتر اتفاقات و حوادثی که منجر به شکل‌گیری تجمعات خیابانی شد داشتند، به رسمیت شناختن حق قانونی اعتراض برای مردم و ذی‌نفعان بود که برجسته‌ترین آن در اتفاقات سال ۸۸ پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بود. البته اعتراضی که از مسیر قانون دنبال شود نه خیابان! البته BBC که در طول سالهای گذشته بویژه حوادث ۸۸ مدعی تقلب در انتخابات بود، در این مستند از واژه تخلفات انتخاباتی استفاده میکند و همین نشان می‌دهد که در طی سالها درباره ادعای تقلب دروغ می‌گفتند!
رهبری سال ۸۸ در دیدار نمایندگان نامزدهای انتخابات که در بیست و ششم خردادماه برگزار شد، اظهار داشت: «ممکن است کسانی همانطور که حالا آقایان هم ذکر کردید، اشکالات و اعتراضاتی را بر مجاری گوناگون امور در انتخابات ثبت کرده باشند و اعتراض داشته باشند، که البته، راه‌های قانونی وجود دارد. رسیدگی به اینها حتماً باید انجام بگیرد. مواردی را آقایان ذکر کردید. من درخواست می‌کنم از آقایان مسئول در وزارت کشور و همچنین در شورای نگهبان که به این موارد دقیقاً رسیدگی کنند.»
این موضع رهبری بارها تکرار شد و ایشان ضمن به رسمیت شناختن حق اعتراض بر طی شدن مسیر قانونی آن تاکید کردند. ایشان در سوم تیر ماه همان سال در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص تاکید خود بر طی مسیر قانونی عنوان کردند: «در همین قضایای جاری هم بنده مُصر بودم و هستم و خواهم بود بر اجرای قانون؛ یعنی یک قدم از قانون فراتر نخواهیم رفت؛ قانون کشورمان، قانون جمهوری اسلامی. مطمئناً نه نظام، نه این مردم به هیچ قیمتی زیر بار زور نخواهند رفت. نقطه‌ی مقابل قانون‌گرائی و انقیاد در مقابل قانون، دیکتاتوری است.»
رهبر انقلاب اسلامی دی ماه ۹۶ و پس از اتفاقاتی که در آن روزها در برخی شهرهای کشور روی داد، در جمع مردم قم حق اعتراض مردم به مشکلات اقتصادی را رسمیت می‌دهند که بازهم در این مستند سانسور شده بود؛ «آن تمنّاهای مردمی یا اعتراضهای مردمی یا درخواست‌های مردمی، در این کشور همیشه بوده، الان هم هست. خب این صندوقهای مشکل‌دار یا مثلاً بعضی از مؤسّسات مالی مشکل‌دار یا بعضی از دستگاههای مشکل‌دار، بعضی از مردم را ناراضی کرده‌اند؛ الان یک سال است یا شاید بیش از یک سال است -ما خبرهایش را داریم؛ خبرها غالباً به ما می‌رسد- اجتماع میکنند در فلان شهر مقابل فلان مؤسّسه، مقابل استانداری، مقابل مجلس شورا در اینجا. از این چیزها هست؛ همیشه بوده و هست، هیچ‌کس هم با اینها معارضه و مخالفتی ندارد؛ باید هم به این حرف‌ها رسید، باید گوش کرد، باید شنید، باید در حدّ وسع و توان به آنها پاسخ داد. [البتّه] در میان درخواست‌ها، اگر ده درخواست هست، ممکن است دو درخواست نابه‌جا باشد؛ [امّا] آنهایی که به‌جا است، آنهایی که درست است، آنها را باید همه‌ی ماها دنبال کنیم.»
مرداد ماه سال جاری و پس از اعتراضاتی که در استان خوزستان در خصوص موضوع آب صورت گرفت، رویه‌ی رهبر انقلاب دقیقاً برچنین مبنایی بود که البته با وسعت نظر بیشتری همراه بود: «در این هفت هشت روز اخیر یکی از نگرانی‌های ما مسئله‌ی خوزستان و مسئله‌ی آب مردم و مشکلات مردم بود. واقعاً دردآور است برای انسان که انسان مشاهده بکند در استان خوزستان با این مردم وفاداری که در این استان هستند، با این همه امکانات و استعدادهای طبیعی‌ای که در این استان وجود دارد، با این همه کارخانه‌جاتی که در این استان وجود دارد، وضع مردم به جایی برسد که آنها را ناراضی کند و مسئله‌ی آبشان، مسئله‌ی فاضلابشان آنها را ناراحت کند. اگر چنانچه توصیه‌هایی که نسبت به آب خوزستان و فاضلاب اهواز [شده بود] -که این همه تأکید شد برای فاضلاب اهواز و مسائل آب- مورد توجّه قرار میگرفت، حالا مسلّماً این اشکالات را نداشتیم. خب حالا که مردم ناراحتی‌شان را بُروز دادند و اظهار کردند، هیچ گِله‌ای نمی‌شود از مردم داشت؛ خب ناراحتند.»
_ تذکر به مسئولین و مسئول دانستن خود
رهبر انقلاب در همین سخنان که پس از دریافت دوز دوم واکسن ایراد شد، به مسئولیت‌هایی که دولت‌ها و مسئولان اجرایی کشور در قبال خوزستان و فاضلاب آن استان و شهر اهواز داشتند، اشاره کردند. ایشان در حوادث مربوط به دی ماه سال ۹۶ و آبان ماه سال ۹۸ نیز دولت و مسئولان را به مسئولیت‌هایی که دارند، متوجه ساختند. رهبر انقلاب دی ماه سال ۹۶ و در دیدار مردم قم پس از شرح اتفاقاتی که روی داده و بیان علل و عوامل آن از هر سه قوه خواستند مشکلات کشور را بشناسند و روی یکایک مشکلات متمرکز بشوند: «دشمن خارجی هست، امّا این موجب نشود که از ضعفهای خودمان غافل بشویم. ما هم ضعف داریم، ما هم یک جاهایی اشکال و نارسایی و نابسامانی در کارمان هست؛ این‌جوری نیست که ما هیچ اشکالی نداریم، هیچ مشکلی در کار ماها نیست، فقط دشمن خارجی است که دارد [مشکل ایجاد میکند]؛ نه، مگس روی زخم می‌نشیند؛ زخم را خوب کنید، زخم را نگذارید به وجود بیاید.»
آبان ماه سال ۹۸ نیز در پی اعلام یکباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی از سوی دولت و تجمعات و اعتراضاتی که در خصوص این تصمیم در کشور صورت گرفت، رهبری بیان کردند: «یقیناً بعضی از مردم از این تصمیم یا نگران میشوند یا ناراحت میشوند یا به ضررشان است یا خیال میکنند به ضررشان است... مسئولین هم البتّه دقّت کنند، مواظبت کنند، هرچه ممکن است از مشکلات این کار کم کنند. حالا من دیروز دیدم در تلویزیون که بعضی از مسئولین محترم آمدند گفتند که ما مراقبیم این افزایش قیمت موجب افزایش قیمت اجناس و کالاها نشود؛ خب بله، این مهم است؛ چون الان گرانی هست، بنا باشد باز گرانی اضافه بشود، این برای مردم خیلی مشکلات درست میکند، باید مراقبت کنند. این مراقبت‌ها را اینها بکنند.»
برخی از اعترضات و تجمعاتی که از دهه هفتاد تاکنون به وقوع پیوسته و منجر به بروز برخی خشونت‌ها نیز شده است، ناشی از سوءمدیریت مسئولان و بی‌توجهی به مسئولیت‌ها و اقداماتی است که باید انجام می‌دادند ...
رهبر انقلاب نه تنها مشکلاتی که مردم به آن اعتراض داشتند را کوچک نشمرد بلکه صف خود را هم از مسئولان جدا نکرد. رهبر انقلاب دی ماه سال ۹۶ و چند روز پس از اینکه اعتراضات و تجمعاتی در خصوص مسائل معیشتی و اقتصادی در برخی شهرها صورت گرفت، در دیدار مردم قم ضمن تاکید بر اینکه مطالبات مردم به حق است و باید به آنها رسیدگی کرد، عنوان داشت: «من نمی‌گویم «باید دنبال بکنند»؛ خود بنده هم مسئولم، همه‌ی ما باید دنبال کنیم.»
وی همچنین چهل روز بعد و در دیدار مردم آذربایجان شرقی به دلیل عقب‌ماندگی در اجرای عدالت از مردم عذرخواهی کردند و گفتند: «ما دهه‌ی سوم انقلاب را دهه‌ی «پیشرفت و عدالت» نام‌گذاری کردیم؛ «پیشرفت» به‌معنی واقعی کلمه در کشور اتفاق افتاده است. «عدالت» را نمی‌گویم، درباره‌ی عدالت ما عقب‌مانده هستیم، خودمان اعتراف می‌کنیم. در همه‌ی زمینه‌ها پیشرفت اتفاق افتاده اما در زمینه‌ی عدالت باید کار کنیم و باید از مردم و خدا عذرخواهی کنیم. درباره عدالت مشکل داریم. ان‌شاءالله با همت مردان و زنان کارآمد در این ناحیه هم پیشرفت خواهیم کرد.»
۲۱:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۸/۲۶
