به گزارش مشرق، سازمان جغرافيايي وزارت دفاع در راستاي شناخت و اهميت مؤلفه‌هاي جغرافيايي اعم از طبيعي، انساني، اقتصادي و ... و تأثير آن‌ها در طرح‌هاي دفاعي، امنيتي و انتظامي و پدافند غيرعامل، طرح پژوهشي را تحت عنوان «پايش كانون‌هاي گرد و غبار ورودي به ايران با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و داده‌هاي هواشناسي» با استفاده از خدمات اساتيد مجرب دانشگاه و نخبگان وظيفه اجرا كرده است.

در چند سال اخير بروز پديده طوفان‌هاي گرد و غبار حساسيت‌ها و مشكلاتي را در سطح منطقه و براي ايران ايجاد كرده و تأثير اين پديده آنقدر وسيع است كه بيش از نيمي از استان‌هاي كشور به نحوي با مسايل و محدوديت‌هاي اين پديده طبيعي درگير و مواجه هستند كه علاوه بر اثرات سوء زيست محيطي، موجب اختلال در اجراي طرح‌هاي توسعه پايدار ملي شده و پيامدهاي منفي را به دنبال داشته و خواهد داشت.

بر اساس اعلام وزارت دفاع، از مهمترين دستاوردهاي اين پژوهش مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1- منشأ اصلي طوفان‌هاي گرد و غبار بين‌النهرين، حوضه رودخانه فرات در شرق سوريه، بيابان‌هاي غرب عراق و هورهاي خشكيده جنوب عراق است.

2- برخي از كانون‌هاي گرد و غبار مانند بيابان‌هاي جنوب اردن، بيابان‌هاي شمال‌غرب عربستان، بيابان‌هاي شرق مصر و بيابان‌هاي شرق اتيوپي تنها در افزايش شدت گرد و غبار بر روي ايران مي‌توانند مؤثر واقع شوند، در واقع اين مراكز، مراكز اصلي گرد و غبار نيستند.

3- برخي از طوفان‌هاي گرد و غبار كه در بيابان‌هاي جنوب عربستان مانند بيابان ربع‌الخالي رخ مي‌دهد، براي استانهاي جنوبي كشور مانند هرمزگان، جنوب سيستان و بلوچستان و بوشهر گرد و غبار به همراه دارند و به‌دليل عبور طوفان گرد و غبار از روي دريا و جذب بخار آب موجود در جو سنگين شده و سقوط مي‌كنند، بنابراين از شدت تراكم آنها تا حد زيادي كاسته مي‌شود.

4- طوفان‌هاي گرد و غبار كه از غرب كشور ايران وارد مي‌شوند در صورت شدت مي‌تواند شمال غرب، مناطق مركزي و حتي درياي خزر را تحت تأثير خود قرار دهد.

5- برخي از مناطقي كه امروزه منشأ اصلي طوفانهاي گرد و غبار هستند، قبلاً بصورت باتلاقي بوده كه تحت عنوان هور اطلاق مي‌شده‌اند و در حال حاضر به دليل سدسازي توسط كشورهاي تركيه، عراق و سوريه بر روي رودخانه‌هاي دجله و فرات تبديل به سطوح خشك شده‌اند و به‌دليل برخي فعاليتهاي انساني تحت فرسايش قرار گرفته و خاك براحتي در دسترس باد قرار مي‌گيرد. اين رسوبات رودخانه‌‌اي مربوط به نهشته‌گذاري در دوره نئوژن بوده و به همين دليل تنها عامل جلوگيري از فرسايش رطوبت و سطوح آبي عمل مي‌كرده كه اين تنها عامل نيز امروزه براثر فعاليتهاي انساني حذف شده است.

6- طوفانهاي گرد و غبار معمولاً كمتر از چهار روز در سطح منطقه دوام دارند، اما در منطقه منشأ معمولاً با سكون هوا بعد از 24 ساعت نشست كرده و هوا صاف مي‌شود در حالي كه در مناطقي تحت سيطره اين طوفان بدليل وارد شدن به لايه‌هاي بالايي جو پس از گذشت چند روز نشست مي‌كنند.

7- بيشترين تعداد روزهاي همراه با گرد و غبار مربوط به استان خوزستان است و دليل اين امر را مي‌توان به وجود سطوح بياباني در منطقه و عبور سيستم‌هاي هوايي بصورت سينوسي نسبت داد كه اغلب از استان خوزستان مي‌گذرد.

8- بعد از استان خوزستان به ترتيب استانهاي ايلام، كرمانشاه و استانهاي شمالي‌تر در معرض طوفان گرد و غبار قرار مي‌گيرد.

9- بيشترين روزهاي گرد و غبار مربوط به فصل تابستان است و دليل اين امر مي‌تواند در ارتباط با ناپايداري‌هاي محلي يا منطقه‌اي تحت تأثير گرم شدن سطح زمين و در نتيجه جريان باد و بلند شدن گرد و غبار و ورود آن به جو باشد.

بر اساس اين گزارش، بمناسبت هفته محيط زيست، جشنواره محيط زيست با رويكرد زيست محيطي و با شعار «صنايع دفاعي پيشرو در توليد ملي و حافظ محيط زيست» توسط وزارت دفاع روز 21 خرداد ماه سال جاري در تهران برگزار مي‌شود.

اين جشنواره با مشاركت معاونت مهندسي و پدافند غيرعامل و معاونت صنعتي و امور تحقيقاتي وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به وزارت دفاع شامل سازمان‌هاي صنايع هوايي، صنايع هوافضا، صنايع دفاع، صنايع دريايي، صنايع الكترونيك ايران، جغرافيايي، اتكاء، توسعه منابع انرژي، سپند، مؤسسه آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي، دانشگاه صنعتي مالك اشتر، مركز مين‌زدايي و همكاري سازمان حفاظت از محيط زيست برگزار مي‌شود.

ترويج و نهادينه كردن فرهنگ زيست محيطي در صنايع دفاعي، انتخاب و معرفي برگزيدگان اين عرصه و ارائه اقدامات و دستاوردهاي صنايع دفاعي در حفاظت از محيط زيست و بررسي راه‌كارهاي مقابله با بحران‌هاي زيست محيطي از جمله اهداف برگزاري اين جشنواره است.

در اين جشنواره، سردار وحيدي ـ وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و محمدجواد محمدي‌زاده ـ معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست سخنراني خواهند كرد.

امضاء تفاهم‌نامه همكاري‌هاي دوجانبه از جمله در حوزه مديريت بحران‌هاي زيست محيطي توسط مسئولان وزارت دفاع و سازمان محيط زيست، از ديگر برنامه‌هاي اين جشنواره است.

در اين جشنواره، از مراكز صنعتي، خدماتي، آموزشي و پژوهشي وابسته به وزارت دفاع كه در سالهاي اخير اقدامات مؤثر زيست محيطي انجام داده و از سوي سازمان محيط‌ زيست بعنوان واحدهاي خدماتي و صنعتي سبز يا برگزيده سبز تعيين شده‌اند، با اهداء لوح تقدير و تنديس جشنواره تقدير خواهد شد.

ارائه مقالات مختلف توسط كارشناسان و متخصصان صنايع دفاعي در حوزه زيست محيطي و برگزاري نمايشگاه توانمندي وزارت دفاع در اين حوزه به همراه اجراي مانور ميداني، از برنامه‌هاي ديگر جشنواره صنايع دفاعي با رويكرد محيط زيست محسوب مي‌شود.