
بزرگواري و سعه صدر
از اولين مسائلي که آيتالله خامنهاي با آن مواجه بودند نداشتن آن حد از کاريزما و نفوذ امام در طيفهاي مختلف جامعه بود که براي رهبر انقلابي در آن سطوح طبيعي بود ولي براي نسلهاي بعد کمتر ممکن بود اما ايشان با تدبير و درايت و خصوصاً سعه صدر و تواضعي که در مقابل بزرگان انقلاب و نظام و همچنين جريانات و گروههاي مختلف نشان دادند و با حضور با بصيرت و تحسينبرانگيز در عرصههاي مختلف، توانستند ابعاد ناشناخته شخصيت و صلاحيتهاي خود را به همگان بنمايانند و زبان ياوهگويان را ببندند تا جايي که منصفان معترفاند که با وجود همه رويشهاي انساني، سالهاست کسي در سطح ايشان، براي تصدي امر خطير رهبري وجود ندارد. بزرگواري و گذشت ايشان از بسياري از بزرگان و جرياناتي که جهلاً يا عمداً در حق ايشان ظلم روا داشته بودند، نشانه سعه گسترده وجودي ايشان بوده و هست. در سطح سياسي نيز تاکيد بر طبيعي بودن اختلاف سليقه، نشانگر باور عميق ايشان به تکثر علايقي است که در جوامع به طور طبيعي حضور دارند و البته متاسفانه اين حد از آزادانديشي در بسياري از کساني که خود را به رهبري نزديک ميدانند وجود ندارد.
مقاومت فعال در برابر هجمات
از ديگر مسائل بسيار صعب و خطير جامعه، زنده و سالم به در آوردن نظام نوپاي اسلامي از چنگال همه تهديدات و مخاطرات خارجي و داخلي بود. فهم دقيق جايگاه غرب و استراتژيهاي استکبار جهاني و همچنين لوازم مقابله با آنها توسط ايشان، حرکت کلي مسير انقلاب تحت فشار اسلامي را به سويي پيش برد که از خلال همه آن کورانهاي حوادث و طوفانهاي پرخطر، ابهت و اقتدار امروز خود را به دست آورده است. نگرش عميق و استراتژيک و اشراف بر تحولات و جريانات جهاني، عامل مهم موفقيت ايشان در رهبري اين کشتي طوفان زده بود. جالب اينکه مديريت ايشان در خلال اين فشارها از جنس انفعال و کوتاه آمدن نبود بلکه مقاومتي فعال و مقتدرانه بود که به رغم همه تلاشها، پرچمداري مقابله با انديشه غربي و استکبار جهان خوار را از دست علمدار اصيل آن دور نساخت و به موقع، زر و زور و تزوير بينالمللي را افشا کرد. در فضاي داخلي نيز نزديکسازي تدريجي گفتمان غالب جريانات و گروههايي که بعضاً از خط امام فاصله گرفته بودند، به گفتمان اصيل انقلاب، فقط با سرپنجه تدبير ايشان ميسر گرديده است.
نگاه جامع سيستمي به مسائل کشور
نيمنگاهي به اولويتها، موضوعات و جهتگيريهاي مورد تاکيد ايشان در طول دوران رهبري نشانگر نگرش جامع و سيستمي ايشان به عناصري است که يک نظام دينبنياد براي اقتدار خود بدانها نياز دارد. تجربيات ايشان در سطوح مختلف اجرايي و تصيميمگيري، نگرشي جامع و مبتني بر علم و عمل را در ايشان پديد آورده است لذا جهتگيريهاي کشور، ذو ابعاد و ناظر به مسائل و نيازهاي هر دوره بودهاند. تاکيد بر نهضتآزادانديشي و توليد علم که فراهمآورنده بسترهاي تئوريک و نرمافزارهاي عملي نظام ميباشد در کنار توجه دادن به مساله عدالتخواهي و خدمترساني که بسترساز اصلاحات عملي در رفتارهاي مسوولان و برنامههاي دولتمردان است به همراه چندين مساله حياتي ديگر که همواره مورد توجه معظمله بوده است، نشاندهنده شناخت دقيق ايشان از آسيبهاي جاري کشور و از آن مهمتر، افق آينده نظام و نيازهاي پيشروي ماست. تاکيد بر دستاوردهاي علمي روز و فناوريهاي جديد را بايد در همين چهارچوب تحليل کرد. برخورد سيستمي با بحرانها و آسيبها و جلوگيري از برخورد سليقهاي و خارج از قانون نيز نشانه ديگري از هوشمندي ايشان در فهم لوازم و ريشههاي نظامسازي و تثبيت جايگاههاي قانوني پيشبيني شده در قانون اساسي کشور است.
نگرش تخصصي و منشأ افتخارات علمي
يکي از تفاوتهاي مشهود رهبري با حضرت امام، ورود تخصصي ايشان به جزئيات بسياري از مسائل مربوط به کشورداري ميباشد به نحوي که نگاه جامع و کارشناسي ايشان مورد تحسين کارشناسان قرار گرفته است. نگاه تخصصي به مسائل کشور و پيگيري آنها در عرصههاي سياستگذاري از ويژگيهاي رهبري علمي و دقيق آيتالله خامنهاي به حساب ميآيد. البته اين پيگيري و نگرشها در سطوح سياستگذاري محصور نمانده و به اجراي راهبردها و حمايت از فعاليتهاي که براي نظام حياتي محسوب ميشدند نيز کشيده شده است. شايد بد باشد که در کشوري اکثر کارهاي موفق به يک فرد منتهي شود اما واقعيت اين است که به هر نقطهاي که امروز پيشرفتي در آن حاصل شده و به افتخار و نقطه قوت نظام بدل شده بنگريم، ردپايي از پيگيريهاي مستقيم و غيرمستقيم رهبري را در آن ميبينيم. پيشرفت چشمگير کشور در صنايع و علوم نظامي، مسائل هستهاي، سلولهاي بنيادين، خودکفايي گندم و... برخي از اين دستاوردهاي بزرگاند.
برخي امتيازات شخصي
از جمله ويژگيهاي فردي بارز ايشان، هوش بسيار بالا و حافظه قوي ايشان است. نگارنده، شاهد بود در جلسهاي که دهها تن از اساتيد و ائمه جمعه حضور داشتند ايشان با تکتک سخنگويان حاضر خوش و بش کرد و از پدر و اقوام يا افراد منطقه ايشان، با نام کوچکشان پرسوجو کرد! در جلسات شعرا و ادبا نيز تسلط ايشان بر کتب و اشعار و... گوشهاي از اين مساله را نمايان کرده است. هر چند اين مساله براي کسي چون ايشان که کمالات و فضايل متعدد دارند، امتياز ويژه محسوب نميشود. در کنار اينها، به روز بودن در رصد فضاي فکر و ادب و انديشه داخل و خارج کشور، به نحوي که صاحبان اين عرصهها را انگشت به دهان نهاده، معظم له را به «رهبر کتابخوانان و اهالي ذوق و انديشه» بدل نموده است. کمتر کساني پيدا ميشوند که در اين باب سر تواضع در مقابل ايشان فرود نياورند و به عمق و جامعيت ايشان، معترف نباشند. ايشان از دوران جواني چنان جامعيتي داشتند که از يک سو با جماعتي از روشنفکران مسلمان و از سوي ديگر حوزويان و انقلابيون ارتباطي تنگاتنگ داشتند. همچنين سلامت خود و اطرافيان ايشان در زمينههاي مختلف را بايد امتياز ديگري براي ايشان دانست که متاسفانه خيليها در همين انقلاب، در اين مساله لنگيدند چرا که از مراقبه و هوشياري کافي برخوردار نبودند!