به گزارش مشرق، حجت‌الاسلام قاسم خانجانی عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه  با اشاره به اینکه پیامبر (ص) و تمام ائمه معصومین (ع) از هوش و ذکاوت بالایی برخوردار بودند و این به علت نبوت، معصومیت و یا امامت نبود، اظهار داشت: این هوش و ذکاوت در ابعاد فردی، اجتماعی و سیاسی متجلی بود که یکی از بهترین نمونه‌هایش در خصوص امیرالمومنین (ع) است. زمانی که به ایشان می­‌گفتند معاویه برای پیشرفت کار خود از چه حربه‌ها و سیاست‌هایی استفاده می‌کند، ایشان فرمودند: اگر تقوا دست مرا نبسته ‌بود، من زیرک‌ترین مردم عرب بودم.

ابعاد مختلف هوش و ذکاوت پیامبر (ص)

وی با اشاره به اینکه هوش و ذکاوت پیامبر (ص) بر ۴ پایه زمان‌شناسی، مکان‌شناسی، مردم شناسی و دشمن‌شناسی استوار است، تصریح کرد: این ۴ ویژگی را اگر هرسیاستمداری داشته باشد، فردی برجسته در حوزه خود خواهد بود.

انتخاب مدینه برای مرکز حکومت نشان از هوشمندی پیامبر (ص) است

خانجانی با اشاره به بُعد مکان‌شناسی هوش پیامبر (ص) افزود: نزدیک‌ترین و خوش آب و هواترین شهر و از جنبه‌های مختلف دارای بهترین موقعیت نسبت به مکه، شهر طائف است که اگر ما بودیم برای مهاجرت از مکه، راهی این شهر می‌شدیم، اما پیامبر (ص) برای مهاجرت از مکه، مدینه را انتخاب کردند. مدینه در شبه جزیره، نوعی مرکزیت داشت و از همه مهم‌تر راه مواصلاتی قریش به یمن و شامات بود. کاروان‌های تجاری آن‌ها از این منطقه عبور می‌کردند. انتخاب این شهر با وحی خدا و یا آیات قرآن نبود، بلکه ناشی از هوش و ذکاوت پیامبر بود.

چرا پیامبر در ابتدای ورود به مدینه با یهودیان نجنگید؟

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به بُعد زمان‌شناسی هوش و ذکاوت پیامبر (ص) گفت: زمانی که مهاجران به مدینه رفتند، یهودیان آن‌جا حضور داشتند، اما پیامبر (ص) در ابتدا نه می‌خواست و نه می‌توانست با آن‌ها مبارزه کند. بنابراین به جای درگیر شدن با آنان پیمان عدم تعرض بست تا در ابتدا گزندی از آنان به مسلمانان نرسد. بعد از جنگ‌های احد، خندق و ماجرای بنی‌قریظه و بنی‌نضیر که یهودیان پیمان‌شکنی کردند و تعهد خود را زیر پا گذاشتند، پیامبر آنان را از مدینه اخراج کرد. آن‌ها در خیبر جمع شدند که مجدداً پیامبر برای سرکوب آن‌ها رفت.

وی ادامه داد: این هوشمندی پیامبر از بُعد زمان‌شناسی بود که ابتدای امر درگیر نشد و این‌ها برگرفته از وحی و آیات الهی نبود بلکه هوش و ذکاوت فردی ایشان بود.

راهکار پیامبر برای جلوگیری از نزاع مهاجران و انصار

خانجانی با اشاره به بُعد مردم‌شناسی در سیره و حکومت‌داری پیامبر (ص) گفت: در ابتدای تشکیل حکومت اسلامی، مهاجران از قبایل مختلف راهی مدینه ‌شدند که دارای فرهنگ‌های متفاوتی بودند. پیامبر برای آن‌که مانع اختلاف و درگیری احتمالی مهاجران و انصار شود، میان آنان رابطه برادری ایجاد کرد. این مهم نیز برگرفته از هوش ایشان بود.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: با این پیمان برادری رسیدگی انصار به مهاجران با منت نبود و از سوی دیگر مهاجرین نیز احساس حقارت نمی‌کردند و با عزت به زندگی خود ادامه می‌دادند.

آمادگی پیامبر برای حربه‌های دشمن

وی با اشاره به مردم‌شناسی پیامبر (ص) گفت: شناخت ایشان از دشمن کامل بود. بنابراین می‌دانستند که اگر جلوی کاروان تجاری قریش را بگیرند، با اینکه تعرضی هم صورت نگرفت و کاروان تجاری قریش خود را نجات داد، اما آنان این اقدام را بی‌جواب نمی‌گذارند. بنابراین حضرت برای هرگونه اقدام متقابلی آمادگی داشتند. در پس این اقدام جنگ بدر شکل گرفت که در نهایت با امدادهای الهی و هوش و ذکاوت پیامبر (ص) با پیروزی مسلمانان خاتمه یافت.