به گزارش خبرنگار ورزشی مشرق، در آستانه سال جدید و انتخاب دوباره مرد همیشه خندان به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال، نگاهی به پرونده همیشه مجهول و سربسته بودجه فدراسیون داشتیم و بررسی کردیم  که دخل و خرج این فدراسیون چقدر است و از همه مهمتر، این پول از کجا به اين رشته تزریق می شود.
در فوتبال روز دنیا، دخل و خرج اين رشته تا حدی رشد داشته که دیگر به چشم  یک تجارت سودآور به آن نگاه می کنند. این صنعت در اسپانیا تا جایی پیش رفته که فدراسیون ماتادورها در آخرین اقدام، از قبول بودجه دولت سر باز زده و از مسئولان خواسته تا این بودجه کلان را برای پیشرفت دیگر رشته ها هزینه کنند.

* دوره دادکان و 3/5 میلیارد در جیب فوتبال
درآمدزایی برای فدراسیون در دوران دادکان تا حدی از اتکا به پول نفت مبرا شده بود و کمتر بودجه فوتبال بوی نفت می داد. بی شک تا زمانی که به چشم به پول نفت دوخته ایم، راه به جایی نمی بریم. دادکان در دوره ریاستش با مدیران سازمان تربیت بدنی اختلاف داشت. در واقع، راه دیگری نداشت جر اینکه کمتر به بودجه سازمان دل خوش کند و به همین دلیل بود که دست به کار شد و در این آزمون سر بلند بیرون آمد.
نتیجه عملكرد وي در اين دوران كه برگرفته از مديريت صفايي فراهاني بود، نداشتن مشكل مالي خاص براي انجام برنامه هاي فدراسيون بود. برای پرسپولیس و استقلال ساختمان های میلیاردی خریداري شد كه اگرچه درباره آن انتقادات فراواني مطرح شد كه الحق، روا نيز بود.
به هر حال، در اين دوران، اوضاع مالي فدراسيون و فوتبال خوب بود تا جایی که در زمان مدیریت او پشت بام فدراسیون نیز اسپانسر داشت و شرکت های تجاری مختلف برای نصب تابلوی تبليغاتی خود تلاش مي كردند. نتیجه این بود كه وقتي تشکیلات فدراسیون را تحویل داد، مبلغی بالغ بر3/5 میلیارد تومان در خزانه فوتبال وجود داشت.

* دخل و خرج فدراسیون چقدر است؟
بر اساس مستندات موجود، بودجه فدراسیون فوتبال 27 میلیارد تومان عنوان شده که این رقم تشکیلات اين رشته را در راس دیگر فدراسیون ها قرار می دهد. البته بیشتر درآمد فدراسیون از قبال حق پخش بازی ها کسب می شود. بر اساس گزارش غیر رسمی، درآمد فدراسیون مرداد 89 تا مرداد 90، 27 میلیارد تومان است. در روایتی دیگر، از 19 میلیارد تومان نیز سخن به میان آمد که با حساب سر انگشتی می توان پی برد که رقم دوم چندان واقعي نيست. درخواست فدراسیون از صدا و سیما در مورد حق پخش در فصل جاری، 100 میلیارد تومان عنوان شد؛ ولی این رقمی بود که هرگز از جانب دو طرف تایید نشد. البته در نهایت مشخص نشد تلویزیون و فدراسیون بر سر چه رقمی توافق کردند و اين ابهام همچنان باقي است.
بحث دریافت حق پخش بازی ها که شامل پخش تلویزیونی و تبلیغات می شود، از سال 85 شکل جدی به خود گرفت و در سال 87 با فاش شدن سوددهی 170 میلیاردی سیما از کنار فوتبال، مسئولان دست به دامن مسئولان رده بالای مملکتی از جمله رئیس جمهوري شدند تا حق فوتبال را از سیما بگیرند. بعد از این جریانات، کفاشیان در سال 89 درآمدزایی فدراسیون را 45 میلیارد دانست که این رقم نشان می دهد نتوانسته اند حق فوتبال را از تلویزیون دریافت کنند.
در این بین، فدراسیون از فروش بلیط و جریمه تیم ها و بازیکنان، 13 میلیارد كسب كرده که نشان از  زوم روسا روی حرکات منشوری تیم ها و گرانی بلیط ها داشت. تاخیر در حضور در زمین، کارت زرد و قرمز، فحاشی بازیکنان وتماشاگران، 2 درصد از بودجه اين رشته و فدراسيونش را تشکیل می دهد که در نوع خود جالب است و جاي بحث دارد. موردی که علی دایی در زمان حضور در پرسپولیس چندبار به آن انتقاد کرد.
در نهایت با اخباری که فاش شد، مشخص شد در سال اول، مسئولان رسانه ملی با دلواپسی رقمی بین 8 تا 10 میلیارد تومان به فدراسیون پرداخت کرده که 6 میلیارد بابت پخش آگهی و 4 میلیارد بابت حق پخش رقابت ها بوده است.

* از ايرانول تا سايپا
در سال های اخیر شرکت خودروسازی سایپا وشرکت ایرانول سهم عمده ای در درآمدزایی فدراسیون داشتند. البته این دو در زمان  دادكان و کفاشیان یک بار 1 میلیارد و 300 میلیون و در بار دوم یک میلیارد و 250 میلیون به فدراسیون بابت اسپانسر پرداختی داشتند. در سال 1387 با مخالفت سازمان تامین اجتماعی که شرکت ایرانول زیر مجموعه آن بود، اين حمايت مالي لغو شد.
در بهمن 1387 سايپل وارد شد كه مبلغ قرارداد هیچگاه فاش نشد. در تابستان همان سال در کاری عجیب یک شرکت ماکارونی روی پیراهن تیم ملي رفت که در نوع خود جالب بود ونشان از عدم توان فدراسیون در جذب یک اسپانسر قوی و معتبر داشت.
در این بین، در حالی که توافق بانک صادرات با فدراسیون تمام شد، به نظر می رسید در آخرین لحظات به دلایلی که مشخص نشد، قراردادی رسمی نشد تا تیم ملی در روزهای بدون اسپانسر در بحران مالی به سر برد.

* ماجراهاي توليد يك پیراهن
در چند دوره گذشته جام جهانی که در این تورنمنت حضور داشتیم، شرکت تولیدات ورزشی پوما البسه ملی پوشان را فراهم می کرد. در چند دوره، با حضور افراد پر نفوذ در حاشیه تیم ملی، بعضا شاهد بودیم که البسه دایی، مجید و لیگا نیز فعال بودند.
در جام جهانی 1998 و آسیایی بانکوک، پوما با پرداخت 400 هزار دلار البسه تیم ملی را فراهم آورد. این روند در جام جهانی 2006 آلمان با رقمی بالغ بر 810 هزار دلار باز هم روی پیراهن تیم ملی خودنمایی می کرد؛ اما این تفاهم دو طرفه بعد از اینکه شرکت پوما دو سري لباس به ارزش 3 میلیارد تومان و يك میلیارد و 300 میلیون نقدی پرداخت کرد، با بروز مشکلاتی به به بن بست رسید که با شکایت به فیفا و جریمه 600 هزار دلاری مواجه شد که به دلیل کامل نبودن مستندات، منجر به انصراف شرکت پوما از شکایت شد.
در این بین و در حالی که اتفاقات خاصی در فوتبال آسیا رخ نمی داد، شرکت دایی، مجید ولیگا که متعلق به پزشک تیم ملی است و در نهایت آل اشپورت با پرداخت مبالغی نامشخص، اسپانسر پوشاک تیم ملی شدند. از بهمن ماه سال 90 دوباره پوما گوی سبقت را از رقبا ربود و اسپانسر تیم ملی در آستانه جام جهانی شد.

* پنهان کاری تا کی؟
در حالی که نهاد عظیمی چون یوفا در آغاز سال میلادی جدید تمام گردش مالي خود را به صورت شفاف از دریافتی تیم اول تا سوم  لیگ اروپا و لیگ قهرمانان و بازیکن سال اعلام می کند، معلوم نیست تا کی این روند پنهان کاری در فدراسیون ايران ادامه خواهد داشت؟ البته، در ساير فدراسيون ها و نهادهاي بين المللي فوتبال نيز چنين وضعي حاكم است و نهايت شفاف سازي وجود دارد.
انتظار می رود با ایجاد نهاد جدیدی به نام وزارت ورزش و جوانان، بعد از این سهم فوتبال از بودجه 470 میلیاردی ورزش مشخص و رسانه ای شود. امیدواریم در پایان سال بیلانی از درآمد، هزینه، نحوه هزینه و جایی که بودجه هزینه شده، رسانه ای شود تا پرده از پنهان کاری های غیر حرفه ای فدراسیون برداشته شود.