درسایه کم توجهی مسئولان فرهنگی ذیربط در حفاظت از ذخایر ملی و کهن ایرانی، دولت جمهوری آذربایجان برای ثبت اسطوره ایرانی «سیمرغ» به نام خود خیز برداشت.

سرویس جهان مشرق - درپی بهره گیری از اسطوره ایرانی «سیمرغ» در افتتاحیه چهارمین دوره بازی های همبستگی اسلامی در باکو برای روایت تحریف آمیز و مخدوشی از تاریخ و میراث فرهنگی جهان اسلام ، حکمت بابااوغلو، سردبیر روزنامه «ینی آذربایجان» ، ارگان رسمی حزب حاکم «ینی آذربایجان» جمهوری آذربایجان و نماینده مجلس این کشور، با انتشار مقاله ای در سایت «ترکستان» با تاکید بر اینکه انتخاب «سیمرغ» برای روایت تاریخ در این مراسم و نیز مراسم اختتامیه نخستین دوره بازی های اروپایی در باکو در سال 2015، اتفاقی نبوده است، مدعی شد: «سیمرغ» اسطوره ترک هاست که ایرانی ها آن را تحریف و تصاحب کرده اند!     

سردبیر روزنامه «ینی آذربایجان»، ارگان رسمی حزب حاکم «ینی آذربایجان» جمهوری آذربایجان و نماینده مجلس این کشور در این مقاله که در پایگاه اینترنتی «ترکستان» منتشر شد، نوشته است: « در مقاله ای که به اختتامیه بازی های اروپایی (در سال 2015) اختصاص داده بودم، اسطوره پرنده سیمرغ را به عنوان محصول تفکر اساطیری ملت آذربایجان معرفی کردم و آن را به مثابه جزئی از تفکر ملی - فلسفی مان ارزیابی کردم. این پرنده اسطوره ای مجددا در افتتاحیه بازی های همبستگی اسلامی به مثابه یکی از شخصیت های اصلی به روی صحنه آمد و مرا نیز به بسط دادن این پژوهش سوق داد. یک بار دیگر اطمینان یافتم که این پرنده صرف نظر از اینکه نامش «فنیکیس»، «آنکا» ، «سمندر» یا «سیمرغ» باشد، به عنوان محصولی از جهان بینی اسطوره ای ترک، به افسانه های ملل مختلف وارد شده و از اسطوره «ایشینقیرای» (ظاهرا کلمه ای قرقیزی است)، عبور کرده است. اما، می دانم که برخی افراد به این (ادعا) اعتراض یا دستکم درباره آن تردید خواهند کرد. به همین خاطر، تحقیقی را که درباره اسطوره سیمرغ کرده ام، مجددا برایتان ارایه می کنم.  شاید هم نیازی به این کار نبود. اما تجربه تاریخی نشان می دهد که برای آن دسته از ارزش هایمان که از آنها نگهداری نمی کنیم، خیلی زود صاحبانی یافته می شود! به همین علت، وظیفه شهروندی و روشنفکری خود می دانم که از ارزش های مادی و معنوی خود حفاظت کنیم و از آنها نگهداری کنیم تا در آینده به موضوع مباحثه تبدیل نشوند!!»

این نماینده مجلس جمهوری آذربایجان برغم اذعان به اینکه  «در تمامی منابع ذکر شده است که پرنده سیمرغ در اساطیر کهن ایرانی، پرنده ای بزرگ بوده است که در کوه قاف می زیست و نماد خیرخواهی و زیبایی است»، افزوده است: « این داستان جعلی باید طوری به پایان می رسید که سیمرغ که در فارسی به معنای سی پرنده است، به اثبات برسد و فارسی بودن این نام نیز ثابت شود.  عطار نیشابوری این روایت از سیمرغ را در کتاب «منطق الطیر» ( زبان پرندگان) خود بیان کرده است. اما، اگر با دقت توجه کنیم، می بینم که این حکایت صرفا از طرف عطار جعل شده است تا اسطوره سیمرغ را فارسی کند. »

حکمت بابااوغلو برای توجیه ادعای بی اساس و عاری از منطق خود افزوده است: « ایران، صرفا مکان جغرافیایی است و جغرافیا نیز اسطوره ندارد. زیرا، جغرافیا اسطوره خلق نمی کند. اسطوره ها و افسانه ها را ملت ها خلق می کنند. در این صورت، یا باید بگوییم که سیمرغ اسطوره ملل فارس زبان است یا اسطوره ملل ترک زبان. عطار این جسارت را نداشته است که آن را اسطوره «پرس» یا «پرسیا» بنامد. زیرا، او می داند که این اسطوره  مال آنها نیست. عطار به آن ، اسطوره ملل ترک زبان نیز نمی گوید. زیرا، نمی خواهد بگوید و بخاطر خودپرستی داخلی اش نمی خواهد به این موضوع اعتراف کند. در این صورت، گزینه مطلوب را می یابد و آن را افسانه ایران می نامد.»

سردبیر روزنامه «ینی آذربایجان» با طرح این سوال که « پس ، اسطوره سیمرغ در کجا خلق شده است؟ » افزوده است: « براساس منابع مکتوب و شفاهی ترکی ، کلمه سیمرغ در آذربایجانی « زمرد» ، در قزاقی «سامقرقخ» و در قرقیزی «شینقیرای» است. بعدها کلمه «سامقرقخ»  به شکل  کلمه «سیمرغ» وارد فارسی می شود. فارس ها نیز این کلمه را با زبان خودشان سازگار می کنند و آن را «سیمرغ » تلفظ می کنند. اندکی بعد نیز اسطوره «شینقیرای» تحریف شده و با جعل عطار نیشابوری به مثابه اسطوره ایرانی معرفی می شود.»

مولف این مقاله پس از ذکر مطالبی درباره اقوام ترک زبان افزوده است : « به این ترتیب، در نتیجه این تحقیق کوتاه می توانیم تاکید کنیم که  این افسانه کهن ترکی بعدها وارد فرهنگ ملل خاورمیانه ( غرب آسیا) از جمله فارس ها شده است. اما، منشأ این اسطوره متعلق به ترک هاست و ما به حق می توانیم این اسطوره را محصول تفکر اساطیر ملل ترک زبان از جمله آذربایجانی ها بدانیم. »

حکمت بابااوغلو افزوده است: « در اسطوره های تمامی ملل ، مکان لانه سیمرغ ، کوه قاف ذکر شده است که علت آن نیز این است که کشتی نوح در کوه قاف به خشکی رسید. زندگی از جمله آتش نیز از همانجا گسترش می یافت. در این صورت ، لانه پرنده سیمرغ نیز باید در کوه قاف می بود. کوه قاف در برخی منابع به شکل «قوو» یا «قاوف» و همان کوه «آغری» (یکی از نمادهای ترویج پان ترکیسم)  ذکر شده است. بنابراین، اسطوره پرنده سیمرغ در هیچ حالتی از محدوده جغرافیایی ملی - فرهنگی متعلق به ترک ها نمی تواند خارج شود.  بنابراین خالق این اسطوره نیز اجداد ما بوده اند.»

حکمت بابااوغلو در پایان تصریح کرده است:« به این ترتیب یک بار دیگر ضروری می دانم که تاکید کنیم ، اسطوره سیمرغ در مراسم افتتاحیه ( افتتاحیه بازی های همبستگی اسلامی در باکو) بطور اتفاقی انتخاب نشده است. » 

گفتنی است پیش از این نیز دولت جمهوری آذربایجان در چارچوب تلاش برای جعل هویت وابسته به پان ترکیسم برای این کشور و به فراموشی سپرده هویت و ریشه های اصیل ایرانی – شیعی مناطق شمال ارس، ضمن انتشار مطالب جعلی در کتب تاریخی، به تلاش های گسترده ای برای تصاحب اجزای مختلف میراث فرهنگی ایران تلاش کرده است که تلاش برای انکار هویت ایرانی و اشعار فارسی نظامی گنجوی، تلاش برای ثبت انفرادی نوروز به نام جمهوری آذربایجان در سازمان ملل، تلاش برای ثبت بازی چوگان به نام این جمهوری در یونسکو، ثبت تار  و موسیقی آذری «عاشیقلار» و موسیقی مقامی ، تلاش برای ثبت کمانچه و... از جمله این تلاش های باکو بوده است.