سرویس جامعه مشرق _ مسئله ترافیک کلانشهر تهران و در پیامد آن مقوله "آلودگی هوا" همواره در کانون توجه افکار عمومی و رسانه‌ها در ایران است.
البته تهران در این زمینه دچار وخامت نیست و هستند کلانشهرهای بزرگ دیگری در دنیا که با مشکلات بیشتری در بحث آلودگی و ترافیک مواجه هستند. لکن مقولاتی مثل آلودگی و ترافیک همواره بایستی در مسیر تقلیل قرار داشته باشند و مدیریت دولتی و شهری همیشه باید بر لبه‌ی اجرای بهترین و به‌روزترین راه‌حل‌ها برای کاهش این دو باشد.
در مسئله آلودگی و ترافیک تهران اما یک آسیب جدی وجود دارد که شاید جالب باشد اگر بگوییم این آسیب یک "آسیب ذهنی" است. یعنی معادله اولیه دچار ایراد است که طبعا در پیامد آن نیز حل معادله دچار ایراد می‌شود.
و آن اینکه بخش زیادی از صاحبنظران و منتقدان و مردم؛ در این باره از راه حل اصلی حرف نمی‌زنند!
شاهدیم که قال و مقال‌ها درباره آلودگی هوا و ترافیک اغلب معطوف به مسائلی مثل کیفیت سوخت، اصلاح‌طلب و اصولگرا بودن رئیس‌جمهور و شهردار و میزان بهینگی خودروهای تولید داخل تقلیل می‌یابد.
اما حقیقت مسئله جای دیگریست...
*راهکار کاهش آلودگی هوا به روایت محسن هاشمی/ تصمیم سخت برای تهران و کلانشهرها
مهندس محسن هاشمی را اگرچه بیشتر با نسبت فرزندی مرحوم هاشمی رفسنجانی می‌شناسند اما او بواسطه حضور متمادی در سازمان متروی تهران و سوابقی که در شهرداری و شورای شهر تهران دارد؛ یک صاحبنظر و ایده‌پرداز در حیطه مسائل شهری است.
ایده‌ها و سوابقی که حتما بایستی جدا از سلوک سیاسی اصلاح‌طلبانه محسن هاشمی به آنها نگریست و در آنها تأمل کرد.
محسن هاشمی، اخیراً در بخشی از یک مصاحبه با سایت جماران پیرامون معضل ترافیک و آلودگی هوا در تهران بزرگ به آن حقیقت بزرگ پیش‌گفته که راه حل اصلی کاهش آلودگی و ترافیک است اشاره کرده و گفته است:
"در واقع راهکاری که کارشناسان شهری به آن رسیده اند کاهش تردد خودروهای غیرضرور در شهر و ترغیب شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی به خصوص در ساعات پیک عبور و مرور است. بهترین سامانه حمل و نقل عمومی هم سامانه ای است که عدالت محور، ارزان، با کیفیت و غیرآلاینده باشد در عین حال با سرعت و در زمانبندی دقیق تردد کند تا شهروندان بتوانند در زمان مورد نظر به مقاصد خود برسند. اگر چنین سامانه ای در شهر باشد و موانع بازدارنده هم برای تردد خودروهای شخصی و غیرضرور در شهر وجود داشته باشد مطمئن باشید ترافیک شهر هم کاهش خواهد یافت. البته طبیعی است که ترافیک کاملا برطرف نمی شود. در برخی شهرهای بزرگ دنیا، هزینه پارکینگ کنار خیابان به خصوص در خیابان های مرکزی و اصلی شهر را آنقدر گران می کنند که برای کسی صرف نکند که خودرو را بیاورد و در تمام طول روز در کنار خیابان پارک کند. یا حتی جاهایی را برای ورود خودرو ممنوع می کنند مثل طرح ترافیک که خودمان هم داریم."
او تصریح می‌کند: بحث آلودگی هوا و ترافیک یا حمل و نقل در شهر تهران مهمترین معضلات هستند و البته این اختصاص به تهران ندارد و در بسیاری از شهرها و کلانشهرهای کشورمان وجود دارد ضمن این که شهرهای بزرگی مثل پاریس و پکن هم کم و بیش با آن مواجه می شوند؛ طوری که گاهی به خاطر آلودگی تعطیل می شوند. برای حل این دو مشکل هم مهمترین راه حلی که در دنیا به آن رسیده اند، توسعه حمل و نقل عمومی است. وقتی توسعه حمل و نقل عمومی اتفاق بیفتد و یک شهروند برای تردد در شهر بتواند با هزینه کم و در اسرع وقت به وسیله ناوگان حمل و نقل عمومی در شهر تردد کند. طبعا نیازی به استفاده از خودروی شخصی نخواهد داشت و اگر هم اصرار به استفاده از آن داشته باشد باید مالیات و عوارض آن را بپردازد که معمولا عدد آن سنگین است و به نوعی بازدارندگی دارد تا فرد این کار را نکند.[۱]
اکنون این ما مردم، رسانه‌ها و مسئولان هستیم که اگرچه می‌دانستیم اما باید بیشتر بدانیم که راه حل معضل آلودگی هوا و ترافیک در کلانشهرها و خاصّه در تهران بزرگ؛ کاستن از تردد خودروهای سواری و کاهش تردد غیر ضرور است. سایر راه حل‌ها و حتی توسعه حمل و نقل عمومی نیز در مرحله بعدی قرار می‌گیرند.
حقیقت این است که غیر از طرح زوج و فرد؛ در کلانشهر تهران هیچ محدودیتی برای تردد خودروهای شخصی وجود ندارد و یا بصورت کارا اعمال نمی‌شود.
مقولاتی مثل قیمت پارکینگ‌ها و مالیات خودرو نیز برای کاستن از ترددهای غیر ضروری هدف‌گیری نشده‌اند.
دقت شود که ما همه بعنوان صاحبان خودروهای شخصی می‌دانیم که اعمال محدودیت تردد و یا ایجاد فرایندهای مالیاتی به منظور کاهش دادن ترددهای غیر ضرور؛ خوشایند نیست اما باید به مصلحت جمعی نیز نظر داشت و پذیرفت که پاک شدن هوا و کاهش ترافیک تا آن حد خوشایند هست که این ناخوشایندی‌ها را از ذهن ما بزداید.
راهکار نیز همانطور که عقل می‌گوید و همانطور که محسن هاشمی نیز بیان کرده است؛ صرفا از فرایند قانون و قانونگذاری در جهت کاهش تردد غیر ضروری خودروهای سواری می‌گذرد.
باید کاری کرد...
رگ‌های تهران از خودرو اشباع شده‌اند. رگ‌ها هم که تحمل کنند ولی ریه‌های تهران که ربط مستقیمی به آسایش، سلامت و حال خوب مردم دارد؛ بیش از این تاب تحمل آلودگی هوا را ندارد.
و مسیر راه حل هم صرفا از دالان "کاهش تردد غیر ضروری خودروهای سواری" می‌گذرد. با قانون یا با پلیس یا با مالیات!
اگر از این راه برویم؛ قطعا تهرانِ چند سال بعد؛ زیباتر و پاک‌تر از امروز خواهد بود و همینطور سایر کلانشهرهای ایران. اما اگر حقیقت را نپذیریم، منافع شخصی را به منافع جمعی رجحان بدهیم و به حواشی بیش از متن بپردازیم؛ یقینا وضعیت آلودگی و ترافیک بغرنج خواهد شد.
مردم و مسئولان محترم؛ لطفا تا دیر نشده برای ترددهای غیر ضروری خودروهای شخصی فکری بکنید...
***
۱_https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-۱۵۸۷۲۶۷