سرویس جهان مشرق - سیاستمداران و کارشناسان آمریکایی روایت‌های مختلفی از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، برای ترور شهید سلیمانی تعریف کرده‌اند و اکثریت غالب آن‌ها، این اقدام را خلاف مصلحت آمریکا دانسته‌اند. یکی از منابعی که درباره‌ی پیش‌درآمد تصمیم فاجعه‌بار ترامپ توضیح داده، کتاب «خشم» نوشته‌ی «باب وودوارد» خبرنگار سرشناس آمریکایی است. در گزارش پیش رو بیش‌تر درباره‌ی این کتاب و روایت آن از تصمیم ترامپ به ترور سردار سلیمانی خواهید خواند.
در همین‌باره بخوانید:
›› «ساغر کسرایی»؛ زنی که از شهادت حاج قاسم ابراز خوشحالی می‌کرد، کیست؟
›› چرا فیس‌بوک و اینستاگرام واقعیت را درباره شهید سلیمانی سانسور می‌کنند؟
باب وودوارد کیست؟
«رابرت آپشر وودوارد[۱]» خبرنگار کارکشته‌ی آمریکایی است که عمده‌ی شهرتش به خاطر برملا کردن «رسوایی واترگیت[۲]» (که نهایتاً به استعفای ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، منتهی شد) در دهه‌ی هفتاد میلادی است. اگرچه تحقیقات و گزارش‌های وودوارد در روزنامه‌ی واشینگتن‌پست بیش از هر چیز دیگری در کارنامه‌ی او می‌درخشد، اما تا کنون بیش از بیست کتاب نیز نوشته و می‌توان گفت اکثرِ جوایز خبرنگاری در آمریکا را نیز کسب کرده است. تقریباً تمام رؤسای‌جمهور و سیاستمداران آمریکا از تمام طیف‌های سیاسی برای او احترام قائلند و به درخواست مصاحبه‌های او پاسخ مثبت می‌دهند. همین امر سبب شده تا کتاب‌هایش سرشار از اطلاعات ناب و تازه درباره‌ی تصمیمات و حوادث دوره‌ی رؤسای‌جمهور آمریکا باشد.
«باب وودوارد» که امروزه یکی از سرشناس‌ترین خبرنگارهای آمریکا و جهان است، بیش‌تر به خاطر فاش کردن رسوایی «واترگیت» مشهور شد. وی همچنین مصاحبه‌های فراوانی با رؤسای‌جمهور آمریکا کرده و کتاب‌های متعددی نیز نوشته است. (+)
وودوارد در دوره‌ی ریاست‌جمهوری جورج بوش بیش از هر زمان دیگری به کاخ سفید نزدیک شد. شش بار با بوش مصاحبه کرد و مطالب خود را در قالب چهار کتاب از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ منتشر نمود. در دوره‌ی اوباما نیز مصاحبه‌های فراوانی با او داشت و کتاب‌هایی منتشر کرد. کتاب‌های وودوارد هر بار به صدر پرفروش‌ترین کتاب‌های آمریکا می‌رسد و خوانندگان مطالب سیاسی-اجتماعی، مشتاق انتشار کتاب‌های بعدی او هستند. با این وجود، در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ، یعنی بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، تعداد و میزان این مطالب به حداکثر رسید. [بخشی از توصیفات نویسندگان درباره‌ی اوضاع متلاطم کاخ سفید در دوره‌ی ریاست جمهوری ترامپ را می‌توانید در کتاب‌خانه‌ی مشرق بخوانید.]
«باب وودوارد» (نشسته، راست) در حال انجام مصاحبه با «دونالد ترامپ» (نشسته، چپ) رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در دفتر کار رؤسای‌جمهور آمریکا، موسوم به «دفتر بیضی»، در کاخ سفید، در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹. تصویری که روی میز کار ترامپ مشاهده می‌شود، تصویری از رئیس‌جمهور آمریکا و «کیم جونگ‌اون» رهبر کره‌ی شمالی، است، بنابراین، به نظر می‌رسد بخشی از مصاحبه به سیاست ترامپ در قبال کره‌ی شمالی مربوط بوده است. همچنین، بخش زیادی از کتاب «خشم» نیز درباره‌ی کره‌ی شمالی است. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› دیپلمات آمریکایی: سلیمانی برای مردم خاورمیانه مقدس بود
›› «فرمانده سایه‌ها»: فرماندهان آمریکایی درباره حاج قاسم چه می‌گویند
برخی اشاره کرده‌اند که حداقل هجده مصاحبه‌ی رسمی میان ترامپ و وودوارد انجام شده است. این در حالی است که قلمِ وودوارد اغلب علیه ترامپ است. با این احتساب، او توانست سه کتاب درباره‌ی ترامپ منتشر کند. کتاب اول تحت عنوان «ترس[۳]» در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و خفقان موجود در کاخ سفید را به نمایش درآورد. کتاب دوم با عنوان «خشم[۴]» در سال ۲۰۲۰ منتشر شد و حاوی برخی نکات جدید بود. و در نهایت، کتاب سوم با نام «مخاطره[۵]» در ماه‌های آخر سال ۲۰۲۱ روانه‌ی بازار شد. در این گزارش، به سراغ کتاب دوم وودوارد، یعنی «خشم»، می‌رویم؛ کتابی که بخشی از فصل بیست‌وهشتم آن به روایت ترور سردار سلیمانی اختصاص یافته است.
جلدهای سه‌گانه‌ی «باب وودوارد» درباره‌ی دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ. به‌ترتیب (از چپ)، «ترس» (۲۰۱۸)، «خشم» (۲۰۲۰) و «مخاطره» (۲۰۲۱). (+)
روایت ترور سردار سلیمانی در کتاب «خشم»
«دارم به ترور سلیمانی فکر می‌کنم.» این اولین جمله‌ی فصل بیست‌وهشتم کتاب «خشم» است که دونالد ترامپ در زمین گلف خطاب به دوست صمیمی‌اش، «لینزی گراهام» سناتور جمهوری‌خواه، می‌گوید. این اتفاق در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، یعنی چند روز پیش از ترور قاسم سلیمانی، فرمانده‌ی نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، رخ داد. وودوارد یادآوری می‌کند «گراهام [با وجود این‌که] معمولاً جزء بازهای جنگ‌طلب آمریکاست که تلاش می‌کرد ترامپِ سرسخت را برای عملیات نظامی قانع کند»، اما با این سخن ترامپ شوکه می‌شود و تلاش می‌کند دوست خود را از تبعات آن مطلع کند.
فصل بیست‌وهشتم کتاب «خشم» نوشته‌ی «باب وودوارد» با این جمله‌ی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، خطاب به «لینزی گراهام» هم‌بازی گلفش و سناتور ایالت کارولینای جنوبی، شروع می‌شود: «دارم به ترور سلیمانی فکر می‌کنم.» (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› کارشناس استرالیایی: «شهید سلیمانی» جاودانه‌تر از «قاسم سلیمانی» خواهد بود
گراهام در پاسخ به ایده‌ی عجیب ترامپ می‌گوید: «اوه! پسر! این قدم [و اقدام] بزرگی است.» همه‌ی سیاستمداران آمریکا متوجه بودند که ترور سلیمانی اقدامی بسیار خطرناک و فراتر از سیاست‌های عادی (و حتی جنگ‌طلبانه‌ی) آمریکاست. با این وجود، ایده‌ی ترور سلیمانی از وقتی «جک کین» معاون رئیس ستاد ارتش آمریکا، گفته بود «بمب‌های پیشرفته‌ی مهندسان و دانشمندان» توسط سلیمانی به شبه‌نظامیان عراقی داده می‌شود و قادر است «به هر وسیله‌ی نظامی نفوذ کند»، در ذهن ترامپ ایجاد شده بود. کین به ترامپ گفته بود که این ایده را با جورج بوش نیز در میان گذاشته، اما بوش نگران بوده که حمله به سلیمانی در خاک ایران سبب استیضاح او می‌شود. (البته وودوارد اشاره نمی‌کند که جک کین، ۲۶ اکتبر ۲۰۱۱، نیز مقابل کنگره حاضر شد و مسئولین آمریکا را رسماً به ترور قاسم سلیمانی تشویق کرد.) [جزئیات بیش‌تر و گزارش مشرق در معرفی جک کین را از این‌جا بخوانید.]
دونالد ترامپ (پشت سر)، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، مدال آزادی ریاست‌جمهوری، بالاترین نشان افتخار غیرنظامی در آمریکا، را به گردن «جک کین» می‌اندازد. کین یکی از اصلی‌ترین بازیگران در ماجرای ترور شهید سلیمانی بود که ترامپ را متقاعد کرد تا بر خلاف رؤسای‌جمهور قبلی آمریکا، تصمیم به انجام این کار بگیرد. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› «جک کین» نظامی آمریکایی و متهم پرونده ترور شهید سلیمانی کیست؟
البته گراهام باز هم در مقابل ترامپ مقاومت می‌کند. به ترامپ یادآوری می‌کند که «اگر آن‌ها به نحوی انتقام‌جویی کنند، که حتماً خواهند کرد» آن‌گاه باید در فکر محدود کردن آن‌ها در حوزه‌ی نفتی هم باشی و این یعنی «تقریباً یک جنگ تمام‌عیار.» گراهام به ترامپ گوشزد می‌کند که ترور سلیمانی مانند این است که از قمارش را یک‌باره از ۱۰ دلار به ۱۰,۰۰۰ دلار تغییر بدهد، اما ترامپ معتقد است «حق سلیمانی است» که کشته شود. گراهام ادامه می‌دهد که «این کار فراتر از حد است. نظرت چیست که یک نفر را، یک رده پایین‌تر از سلیمانی، ترور کنیم؟ هضم این مسئله برای همه آسان‌تر است.»
«دونالد ترامپ» (چپ) رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در کنار «لینزی گراهام» سناتور جمهوری‌خواه ایالت کارولینای جنوبی، در زمین «باشگاه ملی گلف ترامپ» در شهر «استرلینگ» در ایالت ویرجینیا. کتاب «خشم» نوشته‌ی «باب وودوارد» توضیح می‌دهد که گفت‌وگوی ترامپ و گراهام درباره‌ی ترور شهید سلیمانی، در زمین «باشگاه ملی گلف ترامپ» در شهر «وست پام بیچ» در ایالت کالیفرنیا صورت گرفته است. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› آمریکایی‌ها چه واقعیتی را در عین‌الاسد مخفی می‌کنند؟
›› دو مقام سابق پنتاگون: تلفات عین‌الاسد از آن‌چه ترامپ اعتراف می‌کند بسیار بیش‌تر است
›› اخبار جدید از عین‌الاسد/ اعطای «نشان جانبازی» به سربازانی که ترامپ می‌گفت «سردرد» دارند
مدتی بعد، «میک مولوینی» مسئول دفتر موقت ترامپ، که او هم دوست صمیمی گراهام بود، در تماسی که با گراهام گرفت، از او «عاجزانه» خواست مجدداً با ترامپ صحبت کند تا ایده‌ی وحشتناک ترور سلیمانی را از سر به در کند: «شاید حرف تو را گوش کند.» اما چند روز بعد ترامپ، دستور حمله به سلیمانی را صادر کرد. سپس، ۱۹ فوریه‌ی ۲۰۲۰ (۴۰ روز پس از ترور)، در مصاحبه‌ی دیگری که با وودوارد داشت، از این اقدام به عظمت یاد کرد و گفت نخست‌وزیر پاکستان، عمران خان، به او گفته «این بزرگ‌ترین اتفاق عمرش» بوده است.
جمع‌بندی
کتاب «خشم» نوشته‌ی باب وودوارد در اغلب موارد روایتگر است و از قضاوت‌های صریح خودداری می‌کند، اما مشخص است که موضع او در قبال اقدامات و افکار ترامپ، منفی است. نویسنده ترامپ را «فردی اشتباه برای تصدی این شغل» می‌داند. با این وجود، لحنش نسبت به ایران و سردار سلیمانی نیز چندان مثبت نیست. کتاب وودوارد به‌سرعت فروش رفت و با استقبال زیادی روبه‌رو شد. ترامپ در مصاحبه‌ای درباره‌ی این کتاب گفت تمام کتاب را (که حدود ۴۰۰ صفحه دارد) در یک بعدازظهر خوانده و به نظرش کتاب بسیار حوصله‌سربری بوده است. ضمن این‌که وودوارد «همیشه کتاب‌های بد می‌نویسد[۶].» به نظر می‌رسد ترامپ در انتهای دوره‌ی ریاستش نتوانست باب وودوارد را مجاب کند تا مطالب مثبتی درباره‌ی او بنویسد. این کتاب در ایران نیز ترجمه و توسط انتشارات مهراندیش منتشر شده است.
در همین‌باره بخوانید:
›› «قاسم سلیمانی»؛ از کمک به آمریکا در جنگ با تروریسم تا شهادت به دست تروریست‌های آمریکایی
›› روایت مستند آمریکایی از حاج قاسم و «جنگ سایه» ایران با آمریکا بر سر خاورمیانه