به گزارش مشرق، ظاهراً ترکیه به مراتب شوق و ذوق بیشتری برای عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی دارد. چرا که با وجود مخالفت گروه های مختلف و چندین راهپیمایی اعتراض آمیز در آنکارا و استانبول، سفر قریب الوقوع هرتزوگ لغو نشده است. حالا در این بین، سفر مرد شماره یک تیم اردوغان یعنی ابراهیم کالن و هیات همراه او به سرزمین های اشغالی، رویداد مهمی است که نشان دهنده برخی چانه زنی های جدید ترکیه و صهیونیست ها در پشت پرده است.
کالن در حالی با مقامات صهیونیستی و رئیس تشکیلات خودگردان دیدار کرده که مقامات حماس از روند فعلی خشنود نیستند. گفته می شود که صهیونیست ها به سادگی از آنکارا خواسته اند که با حماس قطع رابطه کند و حتی برای یک مقطع کوتاه، این خواسته به یک شرط تبدیل شده است.
از قهرمان ضداسرائیل تا پافشاری بر میزبانی
تا همین دو سال پیش، شبکه های تلویزیونی وابسته به حزب حاکم ترکیه، فیلم ها و سریالهایی را پخش می کردند که در اغلب آنها، چند مامور سرویس اطلاعاتی میت ترکیه با شراکت و همکاری مبارزان فلسطینی، در قدس و رام الله نفوذ کرده و در فضایی قهرمانانه و هالیوودی به صهیونیست ها ضربه می زدند. اما حالا فتیله پایین کشیده شده و قرار است هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی به آنتالیای زادگاه چاووش اوغلو سفر کند و در آنجا مورد پیشواز اردوغان و چاووش اوغلو قرار بگیرد.
چرخش سیاسی ترکیه مورد انتقاد بسیاری از فعالان سیاسی اسلامگرای داخل ترکیه و فلسطینی های مقیم این کشور قرار گرفته است.
کالن کیست و چرا سفر او مهم است؟
پروفسور ابراهیم کالن، سخنگوی نهاد ریاست جمهوری ترکیه و رئیس مشاورین امنیت و سیاست خارجی است. قبلاً در همه پرونده های مهم و حساس کشور، هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت بود که حرف اول و آخر را می زد، اما حالا این ابراهیم کالن است که در عمل، هندلینگ و هدایت خلوصی آکار وزیر دفاع، چاووش اوغلوی وزیر امور خارجه و فخرالدین آلتون اطلاع رسانی را بر عهده دارد.
کالن تحصیلات خود را در جرج تاون آمریکا به پایان رسانده و استاد مطالعات فلسفه اسلامی، صدرا شناس و تحلیلگر تاریخ تمدن اسلامی است. او علاوه بر کار سیاست و تحقیق، ساز می نوازد، صدای خوبی دارد، عکس های هنری می گیرد و بسیار مورد اعتماد اردوغان است.
کالن همچنین به عنوان یکی از معدود مقاماتی شناخته می شود که تاکنون نام او با ثروت و سرمایه گره نخورده و پیشنهادهای او مورد تایید و وثوق اردوغان است. تلاش برای عادی سازی رابطه با امارات، اسراییل، عربستان و مصر نیز از ایده های کالن بوده است.
ابراهیم کالن درباره سفر خود نوشته است: «در سفر به فلسطین و اسرائیل، درباره مسائل دوجانبه و منطقه ای فلسطین، بیت المقدس و مسجدالاقصی و سفر جناب هرتزوگ رئیس جمهور اسرائیل به ترکیه و اقدامات بعدی برای صلح و ثبات منطقه ای گفتگو کردیم. امیدوارم این سفر مایه خبر و برکت شود.»
به نظر می رسد مهم ترین ماموریت کالن در سفر به سرزمین های اشغالی، این بوده که با طرف صهیونیستی به یک جمع بندی نهایی برسد و با توجه به حجم بالای انتقادات داخلی ترکیه، سفر هرتزوگ به گونه ای مدیریت شود که هزینه سیاسی سنگینی برای آکپارتی به دنبال نیاورد. به موازات این، تلاش کند از حساسیت اسرائیلی ها به حضور چهره های حماس در خاک ترکیه بکاهد.
ابراهیم کالن که خودش هم عکاس توانمندی است و از تاثیر روانی و بصری عکس آگاه است، تلاش کرده تا با حضور در کنار کودکان فلسطینی فضا را تغییر دهد. اما واقعیت این است که در ترکیه اسلامگرایان کثیری از این سفر قریب الوقوع هرتزوگ ناخشنود هستند.
در عکس هایی که کالن منتشر کرده، ردی از هاکان فیدان دیده نمی شود اما گفته می شود که علاوه بر هاکان فیدان، عمر چلیک سخنگوی آکپارتی که قبلاً در مذاکرات غزه و قاهره با اسرائیلی ها طرف حساب بوده، در این سفر نیز با کالن همراه بوده اند.
آیا وقت رفتن حماسی ها است؟
برخی از تحلیلگران ترکیه به نقل از منابع آگاه اعلام کرده بودند که صهیونیست ها برای عادی سازی رابطه با ترکیه شرط تعیین کرده اند. آنان از اردوغان خواسته اند که به رابطه با حماس پایان دهد و حتی این موضوع را به عنوان پیش شرط مطرح کرده اند. اما در سفر ابراهیم کالن، گفتگوهای جدیدی صورت گرفته و جروزالم پست به نقل از یک منبع نزدیک به هرتزوگ گفته: اسرائیل از تعیین پیش شرط منصرف شده است. تنها به این اکتفا شده که از این به بعد، نباید مقامات نظامی حماس در ترکیه اقامت کنند.
در همین چند ماه اخیر تعداد قابل توجهی از فعالان سیاسی و رسانه ای اخوانی مصری در استانبول و آنکارا، دعوت به سکوت و احتیاط شده اند و از آنها خواسته شده به تلاش های ترکیه برای عادی سازی رابطه با مصر، لطمه نزنند. این مساله موجبات گلایه اخوانی ها و هواداران ترک اسلامگرای آنها را فراهم آورده است.
بسامدی به نام دولت تروریست
روزنامه ملی گازته ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم نجم الدین اربکان)، سفر کالن به اسرائیل را به چالش کشیده و با ادبیاتی شفاف و انتقادی، رژیم صهیونیستی را«دولت تروریستی» قلمداد کرده است. اما دیگر رسانه ها از کنار این موضوع گذشته اند.
منافع اقتصادی
حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، رقمی بین ۶ تا ۷ میلیارد دلار در سال است.
ترکیه بر روی جذب گردشگران اسرائیلی حساب ویژه ای باز کرده و در عین حال، در شرق مدیترانه هم در حوزه گاز و انرژی، خود را نیازمند به همکاری و همراهی با صهیونیست ها می داند.
ایلهان اوزگل از تحلیلگران ترکیه گفته است: «عقب نشینی و چرخش در سیاست خارجی دولت اردوغان ادامه دارد. تا دیروز می گفتند کل فاکتور و حساب و کتاب کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ میلادی بر دوش امارات بوده، اما حالا اردوغان به امارات می رود تا ارز بیاورد. سیسی را دیکتاتور و قاتل مرسی می دانست و حالا می خواهد روابط خود را با او نیز عادی کند. اما مساله اسرائیل خیلی فرق می کند. ظاهراً حزب حاکم ترکیه می خواهد با این ترفند، راهی برای بقای خود پیدا کند.»
در نگرشی هیبریدی و عملگرایانه، دولت ترکیه در برابر صهیونیست ها به دنبال کسب چندین منفعت سیاسی، امنیتی و اقتصادی است. حال باید دید در ماه های پیش رو، دولت اردوغان برای توجیه توسعه روابط خود با رژیم صهیونیستی، بر کدام ابعاد و مفاهیم، تاکید خواهد کرد.