گروه اقتصادی مشرق -یکی از تذکرات صریح و مستقیم رهبر معظم انقلاب اسلامی به دولت یازدهم در دیدار دو هفته پیش، پیگیری تکمیل طرح مسکن مهر بود.
توجه جدی برای تکمیل مسکن مهر، پانزدهمین و آخرین توصیه رهبر انقلاب اسلامی به دولت بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «اگر احتمالاً با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم‌انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار به طور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.»
این رهنمود رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت تکمیل طرح مسکن مهر، از لحاظ توجه ایشان به جزئیات عملیاتی یک طرح اجرایی، در نوع خود کم‌سابقه بود. این کم‌سابقه بودن به علت آن بود که ایشان معمولا در دیدار با دولتمردان، خطوط کلی سیاست‌های اقتصادی را ترسیم می‌کردند و در مصادیق اجرایی ورود نمی‌کردند.
درباره چرایی تذکر رهبر معظم انقلاب درباره نحوه عملیاتی ساختن یک سیاست اقتصادی (در اینجا مسکن مهر)، نیاز به کاوش زیادی نیست، بلکه نه تنها خواص، بلکه عوام مردم نیز به خوبی علت این تذکر را می‌دانند.
اما از بیانات رهبر معظم انقلاب در همان دیدار، میتوان به پاسخ این سوال رسید؛ یعنی آنجا که ایشان دولتمردان فعلی را به پرهیز از انتقادات «اغراق‌آمیز، مخرب، مبالغه‌آمیز و غیرمنصفانه» علیه اقدامات و سیاست‌های دولت‌های گذشته توصیه فرمودند و اظهار داشتند: «اگر برخی سیاست‌ها یا عملکردهای دوره گذشته را قبول نداریم، بهترین شیوه اصلاح آن در عمل است و این روش بهتر از اظهار نظر است.»
* مسکن مهر، قربانی شد
طرح مسکن مهر را میتوان مصداق واقعی طرحها و سیاست‌هایی دانست که قربانی رویکردهای اغراق‌آمیز، مخرب، مبالغه‌آمیز و غیرمنصفانه نسبت به دولت قبل شده است. برخی اعضای کابینه دولت یازدهم، در یک سال اخیر آنچنان هجمه‌ای به طرح مسکن مهر وارد آورده‌اند و تمامی مشکلات اقتصادی کشور از جمله تورم را به آن نسبت داده‌اند، که مردم متقاضی مسکن مهر را از ادامه آن ناامید ساختند.
هرچند طرح مسکن مهر در بخش‌های مختلف مکان‌یابی، کیفیت احداث، نحوه تامین مالی و زیرساخت‌ها با مشکلات غیرقابل انکاری روبرو است، اما به هر حال از طریق همین طرح، یک میلیون خانوار کشور خانه‌دار شدند و یک میلیون دیگر نیز در نوبت قرار دارند. اما دولت یازدهم ضمن بی‌توجهی به این طرح به بهانه اشکالات یادشده، نه اقدام به اصلاح آن کرد و نه، هیچ طرح جایگزینی ارائه کرده است.
اینک با گذشت یک سال از دولت یازدهم، سرعت تکمیل واحدهای باقی‌مانده مسکن مهر (که حدودا یک میلیون واحد است) به شدت کند شده و از سوی دیگر، در غیاب طرح جایگزین، عملا روند تولید مسکن در کشور متوقف شده است که با توجه به روند فزاینده تقاضای مسکن، مطمئنا کشور در این زمینه با مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد.
* انتقادات شدید آخوندی به مسکن مهر
از جمله مسئولینی که به دفعات متعدد به این طرح انتقاد داشت میتوان به عباس آخوندی وزیر راه دولت یازدهم اشاره کرد که در این یک سال از هیچ فرصتی برای تقبیح طرح مسکن مهر، نگذشته و حتی استدلال‌های نادرستی نیز مطرح کرده که در زیر به یک نمونه آن اشاره میکنیم.
آخوندی در 21 فروردین امسال، در پاسخ به سوالی درباره علت انتقادات مستمرش از مسکن مهر، مدعی شد: «مسکن مهر خلاف سیاست‌های ابلاغی حضرت امام و رهبری است.»
آخوندی گفته بود: «مسکن مهر برخلاف تمام سیاست‌های ابلاغی حضرت امام و مقام معظم رهبری است چرا که در آن سیاست‌های ابلاغی گفته شده که دولت مداخله نکند، اما این حداکثر مداخله بود. در سیاست‌های ابلاغی حضرت امام گفته شده بود که مسکن را خود مردم بسازند اما مسکن مهر را دولت احداث کرد و خدمات زیربنایی آنها هنوز مشکل دارد. اینها را باید با شفافیت بگوئیم که یک بار دیگر همه ما اشتباه نکنیم؛ اینکه مدام می‌گویم برای این است که که دوباره همواره امکان اشتباه وجود دارد.»
اینک اما با سخنان صریح رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با هیئت دولت که خواستار تکمیل مسکن مهر شده‌اند، انتظار می‌رود وزیر راه دولت یازدهم در فرصت باقی‌مانده از وزارتش به جای انتقاد به مسکن مهر، به فکر اصلاح و تکمیل آن و ارائه طرح‌های جدید برای خانه‌دار شدن مردم باشد.
توجه جدی برای تکمیل مسکن مهر، پانزدهمین و آخرین توصیه رهبر انقلاب اسلامی به دولت بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «اگر احتمالاً با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم‌انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار به طور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.»
این رهنمود رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت تکمیل طرح مسکن مهر، از لحاظ توجه ایشان به جزئیات عملیاتی یک طرح اجرایی، در نوع خود کم‌سابقه بود. این کم‌سابقه بودن به علت آن بود که ایشان معمولا در دیدار با دولتمردان، خطوط کلی سیاست‌های اقتصادی را ترسیم می‌کردند و در مصادیق اجرایی ورود نمی‌کردند.
درباره چرایی تذکر رهبر معظم انقلاب درباره نحوه عملیاتی ساختن یک سیاست اقتصادی (در اینجا مسکن مهر)، نیاز به کاوش زیادی نیست، بلکه نه تنها خواص، بلکه عوام مردم نیز به خوبی علت این تذکر را می‌دانند.
اما از بیانات رهبر معظم انقلاب در همان دیدار، میتوان به پاسخ این سوال رسید؛ یعنی آنجا که ایشان دولتمردان فعلی را به پرهیز از انتقادات «اغراق‌آمیز، مخرب، مبالغه‌آمیز و غیرمنصفانه» علیه اقدامات و سیاست‌های دولت‌های گذشته توصیه فرمودند و اظهار داشتند: «اگر برخی سیاست‌ها یا عملکردهای دوره گذشته را قبول نداریم، بهترین شیوه اصلاح آن در عمل است و این روش بهتر از اظهار نظر است.»
* مسکن مهر، قربانی شد
طرح مسکن مهر را میتوان مصداق واقعی طرحها و سیاست‌هایی دانست که قربانی رویکردهای اغراق‌آمیز، مخرب، مبالغه‌آمیز و غیرمنصفانه نسبت به دولت قبل شده است. برخی اعضای کابینه دولت یازدهم، در یک سال اخیر آنچنان هجمه‌ای به طرح مسکن مهر وارد آورده‌اند و تمامی مشکلات اقتصادی کشور از جمله تورم را به آن نسبت داده‌اند، که مردم متقاضی مسکن مهر را از ادامه آن ناامید ساختند.
هرچند طرح مسکن مهر در بخش‌های مختلف مکان‌یابی، کیفیت احداث، نحوه تامین مالی و زیرساخت‌ها با مشکلات غیرقابل انکاری روبرو است، اما به هر حال از طریق همین طرح، یک میلیون خانوار کشور خانه‌دار شدند و یک میلیون دیگر نیز در نوبت قرار دارند. اما دولت یازدهم ضمن بی‌توجهی به این طرح به بهانه اشکالات یادشده، نه اقدام به اصلاح آن کرد و نه، هیچ طرح جایگزینی ارائه کرده است.
اینک با گذشت یک سال از دولت یازدهم، سرعت تکمیل واحدهای باقی‌مانده مسکن مهر (که حدودا یک میلیون واحد است) به شدت کند شده و از سوی دیگر، در غیاب طرح جایگزین، عملا روند تولید مسکن در کشور متوقف شده است که با توجه به روند فزاینده تقاضای مسکن، مطمئنا کشور در این زمینه با مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد.
* انتقادات شدید آخوندی به مسکن مهر
از جمله مسئولینی که به دفعات متعدد به این طرح انتقاد داشت میتوان به عباس آخوندی وزیر راه دولت یازدهم اشاره کرد که در این یک سال از هیچ فرصتی برای تقبیح طرح مسکن مهر، نگذشته و حتی استدلال‌های نادرستی نیز مطرح کرده که در زیر به یک نمونه آن اشاره میکنیم.
آخوندی در 21 فروردین امسال، در پاسخ به سوالی درباره علت انتقادات مستمرش از مسکن مهر، مدعی شد: «مسکن مهر خلاف سیاست‌های ابلاغی حضرت امام و رهبری است.»
آخوندی گفته بود: «مسکن مهر برخلاف تمام سیاست‌های ابلاغی حضرت امام و مقام معظم رهبری است چرا که در آن سیاست‌های ابلاغی گفته شده که دولت مداخله نکند، اما این حداکثر مداخله بود. در سیاست‌های ابلاغی حضرت امام گفته شده بود که مسکن را خود مردم بسازند اما مسکن مهر را دولت احداث کرد و خدمات زیربنایی آنها هنوز مشکل دارد. اینها را باید با شفافیت بگوئیم که یک بار دیگر همه ما اشتباه نکنیم؛ اینکه مدام می‌گویم برای این است که که دوباره همواره امکان اشتباه وجود دارد.»
اینک اما با سخنان صریح رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با هیئت دولت که خواستار تکمیل مسکن مهر شده‌اند، انتظار می‌رود وزیر راه دولت یازدهم در فرصت باقی‌مانده از وزارتش به جای انتقاد به مسکن مهر، به فکر اصلاح و تکمیل آن و ارائه طرح‌های جدید برای خانه‌دار شدن مردم باشد.
