به گزارش مشرق به نقل از فارس، خدمت وظیفه عمومی و اخبار مربوط به آن این روزها بیش از ماه‌های قبل مورد توجه رسانه‌ها و جوانان مشمول خدمت قرار گرفته است. با به گوش رسیدن تصویب قانون جدید خدمت وظیفه از سوی هیئت دولت سوالاتی همچون، از چه زمانی این قانون اجرایی خواهد شد، موضوع کفالت‌ها چگونه پیگیری خواهد شد، آیا خدمت وظیفه به 24 ماه کشیده می‌شود یا خیر و غیره از مجموعه سوالاتی است که در بین اذهان عمومی موج می‌زند. برای یافتن پاسخ این سوالات هم کلام سردار موسی کمالی جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در یک روز نیمه سرد زمستانی شدیم.

چرایی تغییر قانون یکی از موضوعاتی است که ذهن بسیاری از افراد جامعه را به خود مشغول کرده است. علت یا ضرورت‌های این تغییر چه بود؟

در نظام جهوری اسلامی ایران قانون خدمت وظیفه عمومی در سال 63 تصویب و در سال 64 اجرایی شد. تا سال 64 آخرین قانونی که در زمینه خدمت سربازی جاری بود مربوط به سال 1350 می‌شد لذا در زمان جنگ ضرورت‌هایی مشاهده شد تا تغییرات اساسی در قانون و آیین نامه‌های اجرایی ایجاد شود. از آن سال به بعد قانون بالغ بر 54 بار مورد اصلاح قرار گرفت.

بعضاً تعدد قوانین مثل سرباز معلم، سرباز جهاد کشاورزی، قانون هیئت علمی، قانون واگذاری سرباز به قوه قضائیه و غیره باعث پیچیدگی کار می‌شد لذا ضروری بود تا قانونی که در سال 64 اجرایی شده بود با تحولی اساسی روبه‌رو شود. لذا ما قانون را در سال 86 پیشنهاد کردیم و هم اکنون شاهد به نتیجه رسیدن آن هستیم.

یعنی قانون جدید برای مبارزه با تکثر قوانین و آیین‌نامه‌ها پیشنهاد شد؟

بله. برای اینکه ما یک قانون به روز داشته باشیم و برای اینکه بتوانیم به صورت یکنواخت عمل کنیم نیازمند این قانون بودیم. ما با قانون جدید به دنبال تحکیم و تقویت بنیان‌های خدمت سربازی هستیم. به توسط این قانون با افرادی که از سربازی فرار می‌کنند و نسبت به آن تمکین نمی‌کنند سخت‌گیری‌های لازم صورت می‌گیرد. کسانی که تخلف می‌کنند در قانون جدید مجازات‌های لازم قانونی در نظر گرفته شده و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.

پس با این اوصاف می‌توان گفت که این قانون حرف اول و آخر را در در سربازی خواهد زد و دیگر در آینده نزدیک دچار تغییر و تحول نمی‌شود؟

هر قانونی که به تصویب می‌رسد سال‌های سال اجرا می‌شود لذا اصل بر این است که این قانون اخرین اصلاح را گذرانده و تا سال‌های سال در بین نیروهای مصلح و مردم حاکم خواهد بود و اجرا خواهد شد.  

برای اجرای قانون جدید خدمت وظیفه عمومی چرا زمان بندی مشخصی وجود ندارد در حالی که با این کار خیل عظیمی از جوانان و خانواده‌ها با مشکل بی‌اطلاعی روبه‌رو شده‌اند.

برای اجرای قانون دو روش وجود دارد. در روش اول قانون گذار زمان اجرای قانون را به صورت شفاف مشخص می‌کند. برای مثال در آن آورده می‌شود که قانون باید بعد از 6 ماه به اجرا گذاشته شود. صورت دیگر قانون به این شکل است که در آن زمان اجرا به هیچ وجه مشخص نشده است. اگر تعیین زمان صورت نگیرد قوانین 15 روز پس از ابلاغ ریاست جمهوری لازم الاجراست.

در این موضوع چرا این روال اجرایی نشد؟

در قانون خدمت وظیفه عمومی نوشته‌اند که قانون از زمان تصویب لازم الاجراست. یعنی قانون‌گذار زمانش را مشخص کرده است. اما ما یک ضابطه یا قائده در مورد قوانین نیروهای مصلح داریم. از آنجایی که نیروهای مصلح در اختیار فرماندهی کل قوا قرار دارد و ایشان به عنوان فرمانده نیروهای مصلح به حساب می‌ایند و قوانین به عنوان ابزاری برای فرماندهی صحیح در اختیار رهبری قرار دارد لذا قوانین جدید خدمت وظیفه عمومی بعد از تصویب باید به تنفیذ ایشان برسد.

با این اوصاف تا کی باید چشم انتظار اجرای این قانون بود؟

ما اقدامات لازم را به انجام رسانده‌ایم و قانون جدید تقدیم مقام معظم رهبری شده است. برای اینکه مردم در بلاتکلیفی نمانند ما از تاریخ 10 دی شروع به ایجاد بسترهای لازم برای اجرای قانون کرده‌ایم و آن مواردی را که تفاوت ماهوی با قوانین قبلی نداشت را در حال اجرا داریم.

پس قانون از 10 دی اجرایی شد؟

تا حدودی بله، ولی موارد جدید قانون انشا الله بعد از تصویب حضرت آقا اجرایی خواهد شد.


پیش بینی شما چیست؟ چه زمانی باید منتظر اجرای قانون بر اساس ضوابط کلی باشیم؟

پیش بینی ما این است که پس از تنفیذ حضرت آقا این قانون با پایان دی ماه اجرایی شود.


سردار شما در بین صحبت‌هایتان به بسترهای لازم برای اجرای قانون اشاره کردید. این بسترها چه هستند؟

در این زمینه باید قانون را دید. برای مثال در قانون جدید زمان اعزام مشمولین قبلاً بر اساس سال صورت می‌گرفت. یعنی اگر فردی متولد اسفند ماه سال 73 بود باید از اول فروردین سال 90 سرباز می‌شد در حالی که بر اساس قانون جدید این فرد از اسفندماه سال ۹۰ سرباز محسوب خواهد شد و قانون به او ۶ ماه فرصت می‌دهد تا بعد از این تاریخ خود را به سازمان نظام وظیفه معرفی کند. لذا ما باید دفترچه‌هایی که صادر کرده‌ایم را بررسی و افرادی را که غایب بودند را شناسایی کنیم.

از سوی دیگر در قانون فعلی افراد می‌توانند تا 24 سالگی تمام در مدارس درس بخوانند این در شرایطی است که در قانون جدید این سن تا 20 سالگی تمام کاهش یافته است. این موضوعات باید بررسی شود و فعالیت‌ها بر اساس این تغییرات شکل بگیرد.

با این اوصاف باید گفت که قانون عطف بماسبق نمی‌شود؟

دقیقا. چون قانون عطف بماسبق نمی‌شود لذا باید به سازمان‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها شرایط جدید ابلاغ شود و از این طریق تمام بسترها را ایجاد کرد تا اجرای قانون هرچه صحیح‌تر صورت گیرد.

آیا در این بسترسازی توجه‌ای به سیستم مالی و انجام فعالیت‌های بانکی از سوی مشمولین هم شده است؟

در قانون جدید آمده که از زمان اجرا، بانک‌ها و موسسات مالی اگر بخواهند به فردی تسهیلات ارائه دهند باید تکلیف نظام وظیفه فرد برایشان مشخص شده باشد. لذا باید مکاتبات لازم صورت گیرد و بانک‌ها را در این زمینه آماده کرد.

ما برای انجام این دسته از اقدامات نیاز داریم تا از نظر سخت افزاری در سازمان وظیفه عمومی تجدید نظرهایی صورت گیرد و تا حدودی از نظر نرم افزاری برنامه‌های جدیدی تنظیم شود تا از این طریق وضعیت فرد از نظر تحصیلی، معافیت پزشکی، کفالت و غیره به راحتی مشخص شود.

کفالت‌های پدر 60 سال و یا سایر کفالت‌ها هم اکنون نقطه سوال بسیاری از مردم هستند و نمی‌دانند با اجرای قانون جدید تکلیفشان در این زمینه چیست. همانطور که پیش بینی کردید این قانون با پایان دی‌ماه اجرایی می‌شود. تکلیف کسانی که پرونده تشکیل داده‌اند و یا در شرف تشکیل پرونده کفالت هستند چه می‌شود؟

قوانینی که ما اجرا می‌کنیم از یک قاعده حقوقی پیروی می‌کند و عطف بماسبق نمی‌شود لذا کسانی که تا روز اجرای این قانون پرونده تشکیل دادند و پروندشان بررسی شده و برایشان حکم صادر شده است بر اساس قانون قبلی اقدام خواهد شد ولی در مورد کسانی که مدارک داده‌اند ولی پروندشان رسیدگی نشده و هنوز موضوعشان در حال بررسی است از زمان ابلاغ قانون جدید از سوی مقام معظم رهبری ضوابط جدید برای آنها در نظر گرفته خواهد شد.

یعنی کسانی که پرونده‌شان به مرحله نهایی نرسیده باید بر اساس قانون جدید عمل کنند؟

هر زمان قانون جدید ابلاغ شود کار بر اساس قانون جدید ادامه پیدا خواهد کرد مگر اینکه قبلاً پرونده رسیدگی شده باشد و حکم نهایی صادر شده باشد.


در قانون جدید خدمت وظیفه زمان خدمت 24 ماه در نظر گرفته شده است. این موضوع از چه زمانی اجرایی خواهد شد؟

در قانون جاری و قانون جدید خدمت سربازی 24 ماه است. تفاوتی از این لحاظ وجود ندارد اما در قانون فعلی آمده بود که شورای عالی دفاع تعیین کننده میزان خدمت وظیفه است ولی در قانون جدید ستاد کل نیروهای مصلح با اخذ مجوز از محضر مقام معظم رهبری می‌تواند این مدت را کاهش یا افزایش دهد. این نکته را تاکید می‌کنیم که اگر خدمت وظیفه اضافه شود مشمول کسانی نخواهد شد که در حال گذراندن خدمتشان هستند.


آیا می‌توان زمانی را اعلام کرد که طی آن خدمت ۲۴ ماه شود؟

اگر قرار باشد خدمت سربازی اضافه شود ان‌شاالله برای اواخر سال 92 صورت خواهد گرفت. اجرای آن حدوداً 18 ماه بعد در دستور کار قرار خواهد گرفت.