حمید میران از آژانسدارانی است که به دریافت این حواله ارزی امید داشت او می گوید: ما درخواستمان را برای دریافت حواله ارزی داده ایم اما نگفتند چه زمانی اختصاص می یابد. ما یک سری تعهدات به شرکت های خارجی داده ایم و گفته ایم که مشکلاتمان به زودی حل می شود الان چند ماهی است که از این جریان می گذرد. دلار هر روز گران تر می شود و در اثر آن یک ضرر زیادی به صنعت گردشگری وارد شده است. ما پیش از این از طریق حساب های ارزی مشکلمان را حل می کردیم اما الان از این طریق هم نمی توان با شرکت های خارجی تسویه کرد. غیر از ما، مسافران هم دچار مشکل شده اند حتی برای گرفتن ۶۰ یوروی سفارت خانه ها نمی دانند از کجا باید ارز بگیرند.

عباسی یکی دیگر از این آژانسداران می گوید: مشکلات ارزی آنقدر که برای آژانسداران ضرر در پی داشت برای مسافر نداشت. مسافر می تواند ارز مسافرتی بگیرد ولی ما باید حواله ارزی به هتلدار بدهیم ما اگر حتی بتوانیم با شرکت خارجی تسویه کنیم بازهم خلاف قانون عمل کرده ایم چون حتما باید از یک جایی دلار را تهیه کنیم. 

وی ادامه می دهد: پیش از این با تبادل گردشگر ورودی از باکو با اعزام گردشگر خروجی به باکو مشکل تسویه با شرکتهای گردشگری خارجی را حل می کردیم اما اکنون میزان اعزام گردشگر به این شهر از آذربایجان نیز کاهش پیدا کرده است. همه برای تفریح به باکو نمی رفتند با این وجود تعداد پروازها به باکو کم شد. همچنین ما  نمی دانیم باید با دلار چند تومانی تور گردشگری ببندیم. این اوضاع باعث شده صنف یک میلیون نفری آژانسها دچار سردرگمی شوند.

چطور یک آژانس بدهکار می شود؟

اگرچه حواله ارزی امیدی را در میان آژانسداران بوجود آورده بود اما اکنون با اختصاص نیافتن آن، این امید نیز از میان رفته است . مدیران آژانسهای مسافرتی همه ناراضی از وضعیت موجود یک حرف را می زنند آن هم ترس از ورشکستگی است. امید سید شریفی رئیس هیات مدیره یکی از مدیران آژانسهای مسافرتی این احتمال ورشکستگی را  به خبرنگار مهر توضیح می دهد و می گوید: بهمن ماه سال گذشته تور روسیه ویژه جام جهانی را ثبت نام کردیم و از ۱۴۰ مسافر ۱۰ میلیون تومان گرفتیم آن زمان دلار چهار هزار و ۳۰۰ تومان نرخ داشت. یعنی هر مسافر دو هزار و ۳۰۰ دلار هزینه تور را پرداخت کرد که از این مقدار ۷۰ دلار سود ما بود.

وی ادامه می دهد: ما می بایست بابت هر مسافر حدود دو هزار و ۲۵۰ دلار به روسیه بابت خدمات تور بفرستیم اما نکته اینجاست که اگرچه آن زمان دلار چهار هزار و ۲۰۰ تومان بود اما الان همان دلار ۷۲۰۰ تومان شده است. در واقع مسافر با پرداخت ۱۰ میلیون تومان یک هزار و ۳۵۰ دلار پرداخت کرده است و ما باید بابت هر فرد ۹۰۰ دلار اضافه تر به روسیه بفرستیم. این عدد ۹۰۰ دلار را در ۱۴۰ مسافر اگر ضرب کنید می شود چیزی حدود ۱۲۶ هزار دلار.

این فعال گردشگری ادامه  می دهد: من ۲۵ سال است که در این صنف کار می کنم الان ۵ ماه است که کل اعتبارم را خرج کرده ام و به انتها رسیده ام. شرکت های خارجی تا یک جایی همراهمان می شوند و پس از آن پولشان را می خواهند ما نمی توانیم دلار به حساب آنها واریز کنیم و یا هتلی رزرو کنیم چون باید بابت آن دلار بخریم اما اگر به هر طریقی این دلار تهیه شود در واقع قاچاق کرده ایم.  سازمان میراث فرهنگی باید یک راهکار به ما بدهد. چون ما در روزهای آینده یک فاجعه در پیش خواهیم داشت. سرگردان شدن مسافران در هر نقطه ای از جهان موجب می شود تا آبروی ایران به خطر بیفتد. چون هر لحظه ممکن است یک شرکتی به مسافران ایرانی خدمات ندهد و بگوید که اول باید شرکت مسافرتی ایرانی تسویه حساب کند بعد خدمات بدهد.

امیر فنائیان مدیر عامل آژانس گردشگری که به عنوان اولین دفتر خدمات مسافرتی درخواست خود را داده بود به خبرنگار مهر می گوید: وقتی هزینه های مسافر قبل از سفر پرداخت می شود به این معنی است که آژانس مسافرتی باید آن را بپردازد. یعنی باید به هتل خارجی ارز بپردازد و معادل آن را از مسافر به ریال بگیرد. اینکه مسافر از ایران هزینه هایش را پرداخت می کند یک مزیت دارد و آن هم اینکه مسافر هزینه کمتری می پردازد نسبت به اینکه خودش بخواهد به صورت مستقیم پول کرایه اتاق را بپردازد. چون همیشه آژانسهای مسافرتی روی هتلهایی که با آنها کار می کنند ۵۰ تا ۶۰ درصد تخفیف دارند. خدمات ترانسفرهتل تا فرودگاه مسافر را هم همیشه آژانسها ارائه می کنند. این بخش از خدمات به دلار محاسبه می شود که باید به خارج از کشور انتقال پیدا کند اما با مشکلات اخیری که پیدا کرده ایم این تسویه حسابها از ماه فروردین تا کنون انجام نشده است.

سرگردانی مسافران در خارج از کشور

این مدیر آژانس مسافرتی بیان کرد: تا الان که چند ماه گذشته هر بار به شرکت ها و هتلهای خارجی که با آنها کار می کنیم وعده داده ایم که این مشکل در حال برطرف شدن است و ما به زودی با شما تسویه می کنیم اما در واقع به آنها بدهکار شده ایم. یعنی مسافر را فرستاده ایم اما پول دلاری را نتوانسته ایم پرداخت کنیم به این علت بدهکاریم. تا قبل از این از طریق صرافی ها این پولها حواله می شد. آنها هم تا حدی به ما مهلت می دهند اما از یک تاریخ به بعد به مسافری که تا لابی هتل رسیده، می گویند که آژانس پول نداده و خودت حساب کن.

سید محمد رضایی نیز یکی از مدیران آژانس های گردشگری است که سه هفته پیش درخواست حواله ارزی کرده بود او نیز درباره وضعیت نامناسب این روزهای آژانس خود می گوید: درزمان عید تورهای گردشگری را با دلار چهار هزار و ۵۰ تومان بستیم اما الان ببینید که دلار چقدر گران تر شده است. ما توانسته ایم که ۷۰ درصد از بدهی های خود را به طرف خارجی بدهیم اما هنوز برای ۳۰ درصد بقیه دچار مشکل هستیم چون این ۳۰ درصد بدهی را زمانی می پردازیم که مسافر از سفرش برگشته باشد و بعد از آن به شرکت خارجی می دهیم اکنون که دلار گران شده ما باید همان دلار چهار هزار تومانی را ۸ هزار تومان تهیه کرده و تسویه کنیم. بسیاری از آژانسهای مسافرتی که به شرکت های ترکیه ای بدهکار هستند، دچار مشکلات زیادی شده اند. برخی نیز دچار تعدیل نیرو و یا ورشکستی هستند و معلوم نیست چه زمانی آژانس شان را تعطیل می کنند. 

 آمنه شاهچراغی مدیر یکی از آژانسهای مسافرتی به خبرنگار مهر می گوید:  ما با شرکت های خارجی کار می کنیم همچنین با هتلهای کشورهای خارجی. پس باید هزینه اقامت مسافر را ارزی پرداخت کنیم اما نمی توانیم آن را تهیه کنیم از سویی نمی توانیم ارزی با شرکت های خارجی تبادل کنیم به همین دلیل است که بدهکار شده ایم. برای جبران آن هم از مدتها پیش تقاضای حواله ارزی کرده ایم اما هنوز معاونت گردشگری و بانک مرکزی به ما پاسخی نداده اند. 

آژانسها روی گردشگری داخلی کار کنند

اگرچه مدیران دفاتر مسافرتی در ایران همگی یک صدا اعلام می کنند که در صورت ادامه وضعیت موجود، آژانسداران اعلام ورشکستگی می کنند و سازمان متولی گردشگری با مسافرانی رو به رو می شود که خارج از کشور سرگردان هستند و بی اعتباری برای شرکت های ایرانی در میان شرکت های گردشگری خارجی بوجود می آید اما علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان می کند که از اعلام بدهکاری آژانسها و مشکلاتشان بی خبر است. او می گوید:  آژانسداران بهتر است که حوزه گردشگری داخلی را تقویت کنند نه گردشگری خارجی را. 

وی درباره اینکه قرار بود حواله ارزی به آژانسداران تعلق بگیرد، اما این حواله هنوز واگذار نشده است نیز می گوید: دولت اولویت بندی می کند و براساس کالاهای اساسی و حیاتی، ارز مورد نیاز را نیز تامین خواهد کرد. برای بخش های غیر ضرور نیز فکر جدیدی خواهد کرد.