سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** ظریف، دیپلماسی ارزشی را اجرا کرد!

رسانه‌های زنجیره‌ای و برخی دولتمردان که برجام را «معجزه قرن»! و «فتح الفتوح»! و «بزرگ‌تر از فتح خرمشهر»! و «آفتاب تابان»! و «عامل به تاریخ پیوستن تحریم‌ها»! و...معرفی کرده بودند و تاکید داشتند که در سال ۹۶ و ۹۷ میوه‌های برجام خواهد رسید و قرارداد «توتال» با ایران را یکی از «گلابی‌های برجام» معرفی کرده بودند، حالا که به اذعان دولتمردان تقریباً و تحقیقاً هیچ دستاوردی از این توافق عاید مردم کشورمان نشده است، به جای عذرخواهی و جبران این رویکرد خسارت بار، وارد فاز «مظلوم نمایی» شده‌اند.

در همین رابطه روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «دیپلمات‌ها زیر تیغ» نوشت:

«دیپلمات‌ها زیر تیغ دلواپسان، یک ماه بعد از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای، این روزها مردان دیپلماسی ایران از سوی جناح محافظه کار تحت شدیدترین انتقادات قرار دارند...چهار مرد پرنفوذ دولت (روحانی، ظریف، عراقچی، صالحی) برای شکل دهی به برجام این روزها سیبل قرار گرفته‌اند».

این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:

«مشرق نیوز که شاید بزرگترین آرشیو آنلاین ضد برجام لقب مناسبی برایش باشد به تازگی خروج ترامپ از برجام را عاملی از باخت تیم مذاکره کننده هسته‌ای دانست و نوشت باید این تیم تغییر کند...جدای از اینکه بسیاری از انتقادات در واقع تخریب بود اما وقتی این حجم از آزادی برای انتقاد از دولت روحانی را مشاهده می‌کنیم، تلخی ماجرا بیشتر می‌شود. اینکه بی محابا علیه این چند دیپلمات ایران فشار و هجمه شکل گرفت به جرم خودی نبودن».

آفتاب یزد دیروز هم در مطلبی مشابه نوشته بود: «این نوشتار، مختصری است در دفاع از مجاهدت‌های عالمانه و عاقلانه دکتر محمدجواد ظریف، وزیر مظلوم و مقتدر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران...در رابطه با تعهد هم، وفاداری ایشان به نظام جمهوری اسلامی و انقلاب عالمانه، خالصانه و اندیشمندانه است. ایشان "دیپلماسی ارزشی" را یکی از منابع و توانمندی‌های بی‌نظیر جمهوری اسلامی می‌دانند. سابقه نداشته است که کسی به مانند دکتر ظریف بر مفهوم علمی و تخصصی "گفتمان انقلاب اسلامی در عرصهٔ بین‌المللی" تاکید داشته باشد و در این راستا مجاهدت کند».

برجام شاخص‌ترین مصداق از کارنامه آقای ظریف در دیپلماسی است. متاسفانه در امضا و اجرای این توافق به هیچ عنوان از گفتمان انقلاب اسلامی پیروی نشد.

یکی از نقاط ضعف جدی برجام، گنجاندن مکانیزم ماشه در بندهای اصلی و پیوست‌های آن است. بر اساس مکانیزم ماشه، تحت هر شرایطی – حتی در صورت نقض عهد طرف مقابل و اعتراض ایران – کلیه تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران به صورت خودکار باز می‌گردد. متاسفانه تیم مذاکره کننده به ریاست آقای ظریف، این بندهای ظالمانه را پذیرفت.

هر قرارداد دو طرفه‌ای، باید دارای ضمانت اجرا باشد. در قراردادهای چهارچوب دار و دقیق، از طرف مقابل تضمین گرفته می‌شود. همچنین پیش بینی خسارت در صورت عدم پایبندی یک طرف به تعهداتش، جزو بدیهی‌ترین اصول عقد قرارداد است. از دیگر لوازم ماندگاری یک قرارداد، پیش بینی مکانیسم معتبر شکایت، توازن تعهدات طرفین و همزمانی اجرای آن در کنار امکان برگشت پذیری تعهدات (در صورت بدعهدی یک طرف) است. با لحاظ کردن این شروط است که یک قرارداد، معتبر و سرپا می‌ماند؛ اما متاسفانه هیچ یک از این شش شرط در توافق برجام رعایت نشد.

دولت موظف بود تا به ۲۹ شرط ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی در اجرای برجام عمل کند، اما متاسفانه دولت به شروط فوق عمل نکرد.

لازم به ذکر است که روزنامه آفتاب یزد چندی پیش اعتراف کرد: «دولت ماه‌ها پس از توافق هسته‌ای، به هوای چیدن میوه‌های برجام نشست و بر پایه این دلخوشی، برنامه‌ها و سیاست‌های کاری خود-دوران پسابرجام- را نوشت اما ماحصل این انتظار، فرصت سوزی، از دست رفتن منابع موجود به هوای گشایش برجام و در نهایت کاهش صبر اجتماعی با استمرار فشارهای اقتصادی بود».

از این قبیل اعترافات در ماه‌های اخیر به وفور در رسانه‌های اصلاح طلب قابل مشاهده است. از «پلاستیکی نامیدن برجام» تا «امیرکبیرِ ناکام نامیدن ظریف» و...

** برخی وزرا به نمایندگان مجلس باج‌های سنگین می‌دهند!

«علی جنتی» وزیر ارشاد دولت یازدهم در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت:

«برخی وزرا با نمایندگان پرتوقع مجلس معامله می‌کنند و برای اینکه به دور از سؤال یا استیضاح بمانند باج‌های سنگینی به نمایندگان مجلس می‌دهند و برخلاف سیاست‌های رییس‌جمهور عمل می‌کنند. این موضوعات باعث شده که دولت نتواند به وظیفه و رسالتی که بر دوش دارد، عمل کند و انتظارات رییس‌جمهور از اعضای کابینه به طور کامل محقق نشود».

جنتی در بخش دیگری از این مصاحبه گفت:

«بخشی از نارضایتی‌ها به دلایل اقتصادی است... خیل جوانان بیکار اما تحصیل‌کرده از جمله موجبات اعتراضات و نارضایتی است. اکثر خانواده‌هایی که چنین جوانانی را پرورش داده‌اند امروز دچار نگرانی و نارضایتی هستند».

گفتنی است پیش از این روزنامه شرق-شهریور ۹۶- در مطلبی نوشته بود که اعضای لیست امید از وزرا برای پست معاونت و مدیر کلی وزارتخانه باجگیری می‌کنند!

این روزنامه اصلاح طلب نوشته بود: «همه‌چیز از وزیرنشدن حبیب‌الله بیطرف شروع شد و فاش‌شدن جلسه‌ای محرمانه در ساختمانی در نزدیکی میدان آرژانتین، خیابان ۳۷ الوند. آن روز چند نماینده مجلس در دفتر غلامرضا تاجگردون میزبان وزیر پیشنهادی نیرو بودند. حالا نکات مطرح‌شده از آن نشست نشان از آن دارد که علاوه بر مباحث و نقدهای مطرح‌شده درباره مدیریت منابع آب از سوی جناب بیطرف، نمایندگان حاضر ارائه برخی سمت‌ها و موقعیت‌ها در حد معاونت و مدیر کلی وزارتخانه را طلب کرده بودند».

** عملکرد دولت قابل قبول است، تقصیرها مربوط به دولت قبل و دولت سایه است!

«عیسی کلانتری» رئیس سازمان محیط زیست در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:

«در شرایط کنونی ما با مدیریت چندگانه و دولت‌های در سایه در کشور مواجه هستیم. دولت‌های در سایه نیز به دو گروه سیاسی و غیر سیاسی تقسیم بندی می‌شوند که خود را رقیب دولت می‌دانند. به عنوان مثال ناآرامی‌های دی ماه سال گذشته با برنامه‌ریزی همین دولت‌های در سایه شکل گرفت تا دولت را تحت فشار قرار بدهند».

گفتنی است در روزهای گذشته «محمد هاشمی» در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «آقای روحانی و دولت آقای روحانی در مجموع و با توجه به مسائل و مشکلات این چند وقت اخیر، عملکرد قابل قبولی داشته است... و البته برنامه‌ریزی و فعالیت شبانه‌روزی مخالفانی که با تشکیل دولت در سایه خیالی، از هیچ تلاشی برای تخریب دولت قانونی کم نمی‌گذارند، باعث شده تا روحانی و همکارانش روزهای پرفشار و مملو از قضاوت‌های آنچنانی‌ای را به چشم ببینند».

متاسفانه روزنامه‌های اصلاح طلب همچنان دولت را به فرافکنی و امتناع از گزارش عملکرد تشویق می‌کنند.

اکنون قریب به پنج سال از آغاز به کار دولت روحانی سپری شده است. ولی متاسفانه رسانه‌های حامی دولت و برخی دولتمردان در زنگ حساب، همه کم کاری‌ها و تقصیرها را به گردن دولت قبل، دولت پنهان، دولت سایه و...می‌اندازند.

لازم به ذکر است که برخلاف ادعای کلانتری درخصوص علت شکل گیری ناآرامی‌های دی ماه سال گذشته، اصلاح طلبان بارها به ریشه اقتصادی مطالبات مردم اذعان کرده‌اند. برای نمونه «بهزاد نبوی»-اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت: «حوادث یکی، دو ماه اخیر و همچنین مشکلات موجود در کشور، شاید همه طیف‌ها را به فکر وادار کند. حداقل فکر می‌کنم که همه طیف‌ها در وجود مشکلات خیلی مهم در اقتصاد کشور هم نظر باشند و اگر رویدادهای یکی، دو ماه اخیر را ناشی از مشکلات اقتصادی بدانند، ممکن است این موضوع باعث هم اندیشی شود».

«سید رضا صالحی امیری» نیز پس از حوادث دی ماه ۹۶ در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشته بود: «در خصوص وقایع دی ماه معتقدم این پدیده محصول شکاف اجتماعی است که مهم‌ترین آن شکاف اقتصادی یعنی اعتراض فرودستان، فقرا و افراد کم برخوردار نسبت به وضعیت معیشتی و زیستی خود است. وضعیت مالی و زیستی افراد بازداشت شده این واقعیت را نشان می‌دهد که آنان به دنبال شغل و معیشت و تأمین حداقل نیازهای اولیه خود هستند اما تجربه‌های تاریخی نشان داده‌اند در هر پدیده اجتماعی در جامعه عده‌ای فرصت طلب با اهداف انتقام جویی یا ضدیت با نظام موج سواری می‌کنند».

** اذعان ارگان رسانه‌ای دولت به همصدایی اروپا با آمریکا

روزنامه ایران در گزارشی نوشت:

«نکته قابل توجه این است که اگرچه امریکا و اروپا در حوزه اقتصادی ممکن است جنگ تجاری داشته باشند اما درخصوص موضوعات امنیتی و راهبردی با یکدیگر اتفاق نظر دارند. مضافاً اینکه در حوزه اقتصادی هم مقاومت و ایستادگی آنها در مقابل امریکا در صورت افزایش فشار ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه قابل تأمل است. در این راستا تلاش امریکا برای تحقق اجماع جامعه بین‌المللی علیه برنامه موشکی ایران با هدف راه‌اندازی یک جنگ روانی و تحقق پروژه ایران هراسی و همراه کردن اروپا با خود و نهایتاً اجبار ایران به پذیرش مذاکره در خصوص مباحث فناوری‌های هسته‌ای خارج از برجام دنبال می‌شود در حالی که این مسائل تأثیری بر ملت ایران نخواهد داشت و تحمیل آنها پذیرفته نخواهد شد. اروپا معتقد است امکان توافق مکمل با ایران، زمانی فراهم می‌شود که توافق فعلی حفظ و اعتماد ایران حاصل شود؛ یعنی اول باید اعتماد ایران جذب شود و بعد درباره موضوعات دیگر گفت‌وگوها را شروع کرد. نکته قابل توجه در مورد این مسأله این است که وقتی صحبت از توان موشکی یا تحدید سیاست‌های منطقه‌ای ایران می‌شود اجماع محکمی در بین همه جناح‌های سیاسی و فکری ایران ایجاد می‌شود و نشان می‌دهد تضعیف و مهار توان موشکی ایران و سیاست منطقه‌ای آن ممکن  نیست».

گفتنی است پس از خروج آمریکا از برجام، سران سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در واکنش به این اتفاق، بیانیه‌ای صادر و مواضع خود را اعلام کردند. این سه کشور در بیانیه فوق (با ژستی طلبکارانه)! به دولت ایران تأکید کردند که نباید در مقابل عهدشکنی آمریکا واکنشی نشان داده و همچنان می‌بایست تعهدات خود را یکطرفه ادامه دهد! علاوه بر این، اعضای اروپایی ۱+۵ تأکید کردند که در عین حال که برجام باید حفظ بشود، ایران می‌بایست درباره مسائل منطقه مخصوصاً در سوریه، عراق، یمن و همچنین برنامه موشک‌های بالستیک خود پاسخگو باشد!

علی‌رغم لبخندها و حمایت‌های ظاهری اروپا از حفظ برجام و عصبانیت و خشم آمریکا از برجام، هدف اصلی و مشترک آمریکا و اروپا این است که با اجرای ترفند «پلیس خوب ــ پلیس بد»، توان موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران را نیز برجامیزه کرده و به‌خیال خام خود بدون شلیک حتی یک گلوله، برجام‌های بعدی را نیز به مرحله اجرا برسانند و علاوه بر این، اقتصاد ایران را نیز در حالت تعلیق نگه دارند.

اظهارات مقامات دولت درخصوص گرفتن تضمین از اروپا و خوش‌بینی به اظهارات مقامات تروئیکای اروپایی در حالی است که این کشورها هم در برجام و هم در توافق سعدآباد، آزمون خود را پس داده و ثابت کرده‌اند که به هیچ عنوان قابل اعتماد نیستند.