به گزارش مشرق به نقل از تابناک تنها دو روز پس از پایان رسمی حضور رزمی آمریکا، که اکثر عراقیها برای آن لحظه شماری میکردند، اقدام سکولارهای مجلس عراق، این کشور را در بحرانی سیاسی فرو برد. اقدام اعتراضی این ائتلاف یادآور اختلافات قومی و مذهبی در عراق و طبیعت شکننده تقسیم قدرت در این کشور است.
پس از خبر عدم شرکت ائتلاف العراقیه در پارلمان عراق یک کمیته قضایی عراق حکم جلب طارق هاشمی معاون سنی رئیس جمهوری این کشور را صادر کرد.
سرتیپ کمال حسین از مقام های ارشد وزارت کشور عراق در یک کنفرانس خبری گفت: "براساس ماده چهارم قانون ضدتروریسم، حکم جلبی برای طارق هاشمی صادر شده و توسط پنج قاضی امضا شده است." تعدادی از محافظان طارق الهاشمی اقرار کرده اند که آنان دستوراتی به طور مستقیم از جانب خود هاشمی ، مسئول دفتر و یا شوهر دخترش به نام احمد قحطام برای اجرای عملیات تروریستی در بغداد دریافت می کردند.
اما آن چه تحولات عراق را بیش از پیش مهم و آن را از سایر تحولات متمایز می کند نقش و جایگاه بعضی کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی و ترکیه است که مخالفت این دو کشور با دولت فعلی عراق چیز پنهانی نیست. به طوری که نوری المالکی در یکی از آخرین اظهارات خود به صراحت اعلام کرد: وی بیش از این که نگران دخالت ایران در عراق باشد، عمدتا نگران تهدیدهایی است که از سوی ترکیه، عراق را نشانه رفته است زيرا اين كشور همواره در امور داخلي عراق دخالت ميكند و با استفاده از برخي از گروهها و شخصيتهاي سياسي و سفراي خود در اين زمينه اقدام ميكند كه اين امر از سوي دولت عراق همواره محكوم شده است.
در ادامه مالکی به دولت عربی که عراق را بایکوت کرده است اشاره کرد که منظور نخست وزیر عراق از کشور عربی که عراق را بایکوت و حاکمیت ملی این کشور را نقض کرده، عربستان بود. این کشور از آغاز استقرار دولت شیعی در عراق، مواضع دشمنانهای علیه این کشور داشته و تا کنون هم سفارتخانهای در عراق تأسیس نکرده است.
از زمان انتخابات پارلمانی عراق در اواخر سال 88 نشانههای همراهی ترکیه، عربستان و مصر زمان مبارک همراه با سایرکشورهای حاشیه خلیج فارس که به عنوان متحدین آمریکا قلمداد می شوند در مقابل نزدیکی روابط ایران و عراق به وضوح قابل مشاهده بود.
حمایتهای سیاسی و مالی این کشورها در پناه حمایت های آشکار و پنهان امریکا از فهرست العراقیه، به سکولارها و بعثیهای مخالف ایران این فرصت را داد که با استفاده از جدایی و تفرقه شیعیان به عنوان بزرگترین فراکسیون پارلمان غراق ظاهر شوند هر چند دو فهرست بعدی متشکل از طرفداران نوری المالکی و ائتلاف عراق یکپارچه نیز هر یک ارایی نزدیک به فهرست العراقیه به دست آوردند.
بعضی از عناصر شناخته شده العراقیه از جمله طارق الهاشمی و صالح المطلک که مواضع کاملا ضد ایرانی دارند، چنان به ترکیه نزدیک هستند که کردهای عراق، آنها را به دریافت مستقیم دستور از وزارت خارجه ترکیه متهم میکنند. حمایتهای مالی عربستان نه تنها نصیب علاوی و دوستانش شد حتی خبرهایی دال بر تلاش عربستان برای تطمیع فهرست کردها با پرداخت میلیاردها دلار برای جدایی از شیعیان نیز شایع شد.
ترکیه که در صحنه سیاست سوریه حتی با ارسال سلاح از عوامل خود در سوریه حمایت میکند این بار در صحنه عراق نیز پا را از حدود معمول خود فراتر گذاشته است. اگر تا امروز ترکیه به بهانه مقابله با پکک حاکمیت ملی و مرزهای عراق را نقض میکرد، حال تروریستهایی که در پناه طارق الهاشمی به تلاش برای ترور نوری المالکی دست زدهاند اعتراف میکنند که در ترکیه آموزش نظامی دیده و عربستان از آنها حمایت مالی کرده است.
به نظر میرسد علیرغم اعلام سیاست به صفر رساندن تنش با همسایگان به عنوان پایهی سیاست خارجی ترکیه، بیش از هر زمانی در چند سال اخیر شاهد افزایش تشنج در روابط ترکیه با همسایگان خود هستیم. تنشهای امروز روابط ترکیه با ایران و عراق و سوریه در سالهای اخیر و پس از اشغال عراق توسط امریکا و متحدانش بی سابقه بوده است.
حقیقت آن است که ایجاد تنش یا تنشزدایی نه هدف سیاست خارجی ترکیه، بلکه ابزاری برای کسب منفعت بیشتر بوده است. حتی گاه تنشهای لفظی ظاهری نیز به عنوان ابزار سیاست خارجی از سوی اردوغان مورد استفاده قرار گرفته است؛ همانگونه که در اوج تحمیق ملل منطقه با لفاظیهای ضد اسرائیلی، روابط اقتصادی و تجاری با اسرائیل اوج گرفت و در بخشهای مهم همکاریهای نظامی دو طرف نیز تغییری جدی مشاهده نشد.
همین عامل سبب غلطیدن سیاست خارجی ترکیه به ورطه تغییرات فصلی نیز بوده است. هر چند آمریکا و روابط صمیمانه با آن هیچ گاه در سیاست خارجی ترکیه کم رنگ نشده است. در سیاست خارجی ترکیه اگر اصل ثابت، کسب حداکثر منفعت باشد، آمریکا ومتحدانش نیز همپیمانان همیشگی محسوب شدهاند.
ترکیه که در سال 1998 تا آستانه جنگ با سوریه پیش رفت در سال 2009 در بالاترین سطح روابط با سوریه مانور مشترک نظامی برگزار کرد و اینک پس از دو سال کار دو کشور به شاخ و شانه کشیدن برای یکدیگر رسیده است. سوریه موشکها و تسلیحات نامتعارف احتمالی خود را به رخ ترکیه میکشد و ترکیه تمام توان خود را گذاشته است تا حکومت اسد را ساقط کند.
اردوغان و دولتش امروز از عدم همراهی با آمریکا در حمله به عراق ابراز پشیمانی می کنند بنابراین نفع خود را در این می بینند که هر چه بیشتر با آمریکا همراهی کنند. این همراهی خود را به صورت پذیرش استقرار رادرهای امریکایی(سپر دفاع ضد موشکی) در خاک ترکیه، حداکثر تلاش در راستای منافع غرب در سوریه، لبنان و عراق و تلاش برای تغییر مسیر بیداری اسلامی به همراه عربستان و قطر و دیگر شیخنشینهای خلیج فارس نشان داده است.
اما در ایران وزیر سابق امور خارجه چنان دل در گرو محل ماموریت سابق خود بسته بود که یک سال بعد از عزلش تازه از ترکیه میخواهد تکلیف خود را در مورد سیاست خارجی خود روشن کند غافل از این که اردوغان و دولتش تکلیفشان برای کسب حداکثر سود منفعت را خیلی وقت است که میدانند و او باید تکلیف خود را به موقع میدانست.
این دیر به فکر افتادن منحصر به وزیر خارجه سابق نیست. استاد دانشگاهی که طعم فندق و شکلات ترکیه را چشیده است هم، در اوج تنشهای منطقه هنوز فکر میکند اصل لایتغیر سیاست خارجی ترکیه، به صفر رساندن تنشها با همسایگان است و فراموش کرده است که تنشزدایی مقدمه و پیش شرط آماده شدن برای مرحله ایجاد تنش و بهرهبرداری از آن است.
باید به همه و از جمله دست اندرکاران دستگاه سیاست خارجی یادآوری کرد که ابزار سیاست خارجی با هدف سیاست خارجی متفاوت است و تا زمانی که قدرت تمایز این دو حاصل نشود ، انفعال همچنان یهمان سفره سیاست خارجی ایران خواهد بود.