اکبر سهیلی پور همچنین از رسیدگی به آثار مالی تقلب در صورت های مالی بانک صادرات و بررسی دارایی های امیر منصور آریا (که حدود 4.7 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده) خبر داد و نقش سازمان حسابرسی در شرکت های فروخته شده به تقلب کار بزرگ و آثار کشف تقلب در عملکرد سازمان حسابرسی را تشریح و دلایل ظهور هرچند وقت یکبار شهرام جزایری‌ها و فاضل خداد دادها و توصیه ایی به مدیران را اعلام کرد.
متن این مصاحبه که در آن این مقام مسئول تحریم بانک مرکزی توسط غرب را بهانه جویی دانسته ،در ادامه آمده است.
سازمان حسابرسی در سال‌های 87 و 88 در رسیدگی‌های خود در شعب منتخب به این موضوع که بخشی از تسهیلات اعطایی سال‌های فوق دارای مشکلاتی نظیر نبود وثایق کافی و مناسب و رعایت نشدن بخشی از الزامات مورد نظر بانک مرکزی برخورد کرده بود از جمله در خصوص تسهیلات اعطایی به گروه امیرمنصور آریا مسایل مزبور وجود داشته که در نامه مدیریت سال‌های 87 و 88 که در 88 و 89 تهیه شده و به مدیران بانک‌های ملی و صادرات ارایه شده بود، نارسایی‌های وضعیت‌های مشاهده شده در خصوص تسهیلات اعطایی از جمله گروه مذکور را تشریح و راه‌کارهای مناسب برای رفع آنها نیز بیان شده بود.
در مورد این گروه به عواملی از قبیل کسری وثایق دراختیار نسبت به تسهیلات اعطا شده ، چگونگی تسویه آنها و تسویه تسهیلات قبلی از طریق اعطای تسهیلات جدید اشاره شده بود. علاوه بر مطالب یاد شده ، به وجود خطرهای در حیطه‌هایی نظیر اعتبار سنجی مشتریان و دریافت نشدن اطلاعات از مشتریان و نیز وجود بدهی های تسویه نشده در گزارش بانک‌های صادرات استان‌ها اشاره شده بود.
به این ترتیب حداقل از دو سال قبل هشدارهای لازم درمورد مخاطرات رعایت نشدن ضوابط و نیز پیامدهای احتمالی نامناسب آن به بانک‌های ملی و صادرات داده شده بود. هر چند در آن تاریخ ، جرم و تقلب صدور اعتبارات اسنادی بوقوع نپیوسته بود.
ضمنا عمده اقلام ایجاد شده تسویه در سال90 بوده که قطعا" در گزارش‌های میان دوره‌ای و نهایی سال مذکور به آن پرداخته می‌شود.
به نظر شما دلیل عدم جدی گرفتن این گزارشها و اقدام به تنزیل اعتبارات جعلی توسط بانکها چه بود؟
سهیلی‌پور: واقعیت این است که در هر مقطعی انگیزه‌های متفاوتی برای تصمیم‌گیری مورد توجه قرار می‌گیـرد. بهطور مثـال یکی از انگیـزههای بانک ملی برای تنزیل این اعتبـارات، می تواند درآمد عمده 280 میلیارد تومانی حاصل از تنزیل اعتبارات گروه امیرمنصور آریا باشد. از طرف دیگر ما در ارایه گزارش‌های حسابرسی همواره نقاط ضعف و خلاءها و حفرههای موجود را اعلام می‌کنیم اما متاسفانه از سوی ارکان مسئول مورد توجه کافی قرار نگرفته است.
تکلیف درآمد 280 میلیاردتومانی بانک ملی چه شد؟
سهیلی‌پور: این مبلغ در حسابها منعکس است و مورد رسیدگی قرار میگیرد.
با توجه به اینکه در سوءاستفاده مالی 3 هزار میلیارد تومانی بانک صادرات که در بورس هم حضور دارد و محور آن محسوب می‌شد، آیا نباید نماد معاملاتی آن متوقف می‌شد؟
سهیلی‌پور: خوشبختانه به محض اطلاع از این اتفاق براساس تصمیم مناسب نهادهای نظارتی و انتظامی، اموال و داراییهای گروه امیرمنصور آریا شناسایی و ضبط شد. علاوه بر این براساس گزارش های منابع موثق منابع حاصل از این سوءاستفاده عمدتا ازکشور خارج نشده و وجوه دریافتی توسط گروه امیرمنصور آریا به دارایی تبدیل شده است. به این لحاظ مراجع ذی ربط ، سیاست عدم مداخله در بازار یا متوقف نمودن نماد معاملاتی بانک مذکور را اتخاذ نموده‌اند.
هرچند به زعم شما و سازمان بورس نماد معاملاتی بانک صادرات نباید بسته می‌شد اما قیمت سهام این بانک با کاهش حدود 30 درصدی مواجه شده است. با این حال آیا این سوءاستفاده که بیشتر از سرمایه اسمی بانک صادرات است، درصورت‌های مالی آن برای سال 1390 اثر منفی نخواهد گذاشت؟
سهیلی‌پور: واکنش بازار نسبت به انتشار اخبار مربوط به این سوء استفاده در قالب کاهش قیمت بازار سهـام بانک صادرات بازتاب یافته اما در مورد اظهـارنظـر نسبت به آثار مالی آن بر صورت‌های مالی سال90 بانک باید رسیدگی های مربوط خاتمه یابد تا بتوان آثار احتمالی آن را ارزیابی کرد.
آیا بانک صادرات خواهد توانست پیش‌بینی سود بودجه سال 1390 را محقق کند؟
سهیلی‌پور: این موضوع هنوز مشخص نیست و باید منتظر بود تا رسیدگی‌های مربوطه خاتمه یابد.امکان دارد سودآوری این بانک با تغییراتی روبرو شود اما باید توجه داشت که بخشی از بدهی‌های گروه امیرمنصور آریا تسویه شده و از طرف دیگر داراییهای این گروه شناسایی و ضبط شده است.
آیا اعلام دارایی 4.7 هزار میلیارد تومانی داراییهای این گروه می‌تواند رقم درستی باشد؟
سهیلی‌پور: داراییهای مورد نظر اصطلاحا" باید تقویم شود. همانطوریکه قبلا" هم اعلام شد با هـماهـنگی دولـت و مقامات قضایی کمیته سه نفره برای ارزیابی داراییهای این گروه تشکیل شده تا بعد از انتخاب کارشناسان رسمی دادگستری، داراییهای گروه امی رمنصور آریا ارزیابی و ارزش دقیق‌تری از آن بدست آید.
برخی معتقدند درجریان کشف این سوءاستفاده مدیرعامل بانک ملی ایران قربانی شده و همه تقصیرها هم متوجه وی است. به نظر شما نقش خاوری دراین سوءاستفاده تاریخی چقدر است؟
سهیلی‌پور: در حال حاضر قوه قضاییه به طور جدی پیگیر این پرونده است ، اجازه دهید توسط این نهاد پرونده به نتیجه برسد. اما آنچه مسلم است این اتفاق فقط از طریق یک مدیر یا یک بانک نبوده، به طوریکه بانک صادرات هم برخی موارد را رعایت نکرده است. بنابراین اینکه مدیرعامل سابق بانک ملی ایران چقدر در این قضیه مقصر است را نمی‌دانم.
در جریان رسیدگی قوه قضاییه به این پروژه آیا سازمان حسابرسی هم همکاریهایی داشته است؟
سهیلی‌پور: بله. ما هر اطلاعات و مدارکی را که لازم بوده و در اختیار داشتیم ارایه کرده‌ایم، و به طور مستقیم و غیرمستقیم امور محوله را انجام داده‌ایم.
آیا سازمان حسابرسی شرکت‌های زیرمجموعه امیرمنصور آریا مانند گروه ملی صنعتی فولاد ایران یا فولاد اکسین خوزستان را حسابرسی کرده است؟ آیا سازمان حسابرسی می‌تواند بر موسسه‌های حسابرسی دیگر شرکت‌های این گروه نظارت کند؟
سهیلی‌پور: تا قبل از واگذاری شرکت‌های دولتی فوق، سازمان حسابرسی به عنوان حسابرس مستقل و بازرس قانونی آنها بود اما بعد از واگذاری، حسابرسی آن توسط موسسه‌های حسابرسی بخش خصوصی انجام شد. در رابطه با نظارت سازمان حسابرسی بر موسسه‌های حسابرسی هم باید بگویم که ما فقط تعیین کننده استانداردها هستیم و امور نظارتی از طریق جامعه حسابداران رسمی ایران انجام می‌شود.
اما توجه به حساسیت‌های چنین مسایلی و به منظور جلوگیری از تکرار آن ، سازمان حسابرسی نمی‌تواند وارد عمل شود؟
سهیلی‌پور:اختیار چنین کاری با این سازمان نیست ولی نظارت بر عملکرد جامعه با ابزارهای مشخصی به وزیر اقتصاد واگذار شده و نظر آقای دکتر حسینی هم تا آنجا که می‌دانم ، تقویت نظارت بر عملکرد حسابرسان است.
در جریان کشف این سوءاستفاده، اساسنامه بانک تازه تاسیس آریا هم از سوی شورای پول و اعتبار منحل شد اما هنوز بیش از 2 هزار نفر از مشارکت‌کنندگان در پذیره‌نویسی 100 میلیارد تومانی تاکنون موفق به بازپس‌گیری سرمایهشان نشده‌اند؟ در این خصوص چه می‌دانید؟
سهیلی‌پور: در جریان جزئیات این موضوع نیستم این امر به عهده قوه قضاییه گذاشته شده است. اما به طور کلی مطلع هستم قوه قضاییه در حال بررسی منشا مالی پذیره‌نویسان است که در صورت عدم وابستگی سرمایه‌گذاران به گروه امیرمنصور آریا، مطالبات آنها پرداخت خواهد شد.
با توجه به نقش سازمان حسابرسی در شرکت‌های مورد حسابرسی، کشف این سوءاستفاده مالی چه اثری بر روی عملکرد شما گذاشته است؟
سهیلی‌پور: بصورت معمول درحال حاضر برنامه‌ریزی تا پایان مهر سال آینده در دستور کار ما قرار گرفته ولی با توجه به اتفاقات بوجود آمده، ریسک عملیات برخی از فعالیت های اقتصادی افزایش یافته که این امر در برنامه‌ریزی‌ها مد نظر قرار می گیرد. ضمنا متاسفانه به دلیل عملکرد نامطلوب چند نفر از حسابرسان ، برخی از کارها که رسیدگی آن از سازمان گرفته شده بود مجددا به سازمان برگشته است .
سهیلی‌پور: همزمان با این موضوع در کشوری مانند سوییس که از مکانیزم‌ها و سیستم‌های کنترل داخلی کارآمدتری برخوردار است، یک مدیر سرمایه‌گذاری در حدود 2 میلیارد دلار سوءاستفاده کـرد که کشـف شد. بنابراین تا زمانی کـه حـرص ، آز و منفعت طلبی اشخـاص یا گروه‌ها و بی‌تقوایی وجود داشته باشد تقلب هم وجود دارد.
از طرف دیگر هدف برخی سیاستها مانند پایین نگه داشتن نرخ تسهیلات بانکی، مقابله با تورم است اما چنین سیاستهای معایبی هم دارد و آن جای خالی افزایش کنترلها بر روی ورود و خروج منابع است. همچنین باید گفت به رغم پیچیده و بالا بودن حجم عملیات سرسام‌آور بانک‌های کشور، سیستم‌های موجود کامل نیست.
بنابراین تا زمانی که شرایط فراهم بوده و تفکر توجیه کننده تقلب و منافع شخصی و گروهی وجود داشته باشد، و انگیزههایی مانند درآمد280 میلیارد تومانی پابرجا باشد، چنین مسایلی هم وجود خواهد داشت. با این همه در حالی که به اصطلاح تقلب همواره زنده است، می‌توان با برنامه‌ریزی و تقویتکنترلهای داخلی و ایجاد کمیته حسابرسی تا حـدی مانـع از تکـرار آن شد. ضمنـا بـرخـورد منـاسب با تقلب های بر ملا شده و آسیب شناسی آن ، نیز در این زمینه نقش با اهمیتی دارد.
با این همه در مقاطع مختلف شاهد مسایل و سوءاستفاده‌هایی توسط اشخاصی چون شهرام جزایری و فاضل خداداد و غیره هستیم.
این درست. اما اگر از قبل مکانیزمهای کنترل داخلی کارآمد وجود داشت این افراد قادر به سوءاستفاده نبودند. به طوریکه بعد از مشخص شدن سوء استفاده فاضل خداداد، آن رویه دیگر تکرار نشد. حال با رو شدن این سوءاستفاده 3 هزار میلیارد تومانی در صورت برخورد مناسب می‌توان شاهد عدم تکرار آن در آینده شد. البته به شرطی که حفره و خلاء‌های موجود در سیستم های بانکی شناسایی و مرتفع شوند.
به مدیران بانکها توصیه‌ای هم دارید؟
سهیلی‌پور: کشف سوءاستفاده 3 هزار میلیارد تومانی از طریق سیستم کنترل داخلی حتی نه چندان کامل برملا شد لذا مدیران عامل و مسئولان بانکها باید نسبت به تقویت کنترلهای داخلی ، ایجاد کمیته حسابرسی و پیاده‌سازی تام و تمام حسابرسی داخلی اقدام کنند.
به عنوان آخرین سئوال که با مبحث فوق متفاوت است ، در حالی دولتهای غربی بانک مرکزی ایران را به بهانه پول‌شویی تحریم کرده‌اند که آیا از نظر شما چنین استدلالی می‌تواند منجر به تحریم بانک مرکزی شود؟
امروز که متوجه شده‌اند بیداری اسلامی بوجود آمده در آسیا و آفریقا و حتی بیداری‌های بوجود آمده در قلب اروپا و آمریکا نشات گرفته از تفکر حاکم بر انقلاب اسلامی است ، به بهانه‌های مختلف در فکر مقابله با زادگاه این تفکر هستند والا از زمان حضور آقایان در افغانستان نه تنها تولید و توزیع مـواد مخـدر از بین نرفت که سـازمـان یافته‌تر از گذشته و در حالی که قاچاقچیان بین‌المللی به پیشرفته‌ترین سلاح‌ها مجهـز شـده‌اند ادامـه یافت. حال ایران پول‌شویی میکند ؟ یا آقایان خود عین فساد و پول‌شویی هستند؟
