به گزارش خبرنگار جنگ نرم مشرق، یک ایستگاه رادیویی در افغانستان وجود دارد که مانند سایر ایستگاههای رادیویی پرطرفدار پشتو برنامههای خود را پخش مینماید. اما این ایستگاه با سایر ایستگاهها فرق دارد. بودجه این ایستگاه توسط ناتو تأمین میشود. مدیر کل آن قبلاً در سیانان کار میکرده است و استودیوهای آن در پایگاه هوایی قندهار، یکی از بزرگترین پایگاههای ناتو واقع شده است.
تد ایلیف، که مدیریت این ایستگاه را بر عهده دارد، به «پاپلیک رادیو اینترنشنال» گفته است که این ایستگاه گزینهای است برای شنوندگان پشتوزبان که در جنوب افغانستان زندگی میکنند. ایلیف یک آمریکایی است که برای استراتژیک سوشل ــ پیمانکار ارتش آمریکا که در حال اجرای این عملیات برای ناتو میباشد ــ کار میکند.
وی گفت: «این ایستگاه برای پخش اخبار، اطلاعات، و برنامههای فرهنگی در نظر گرفته شده و به دنبال نفوذ در بازار اخبار درجه اول و امور فرهنگی محلی و منطقهای است و سعی دارد تا با دادن رنگ و بوی محلی به برنامههای خود، از سایر ایستگاهها متفاوت به نظر نیاید.»
در حال حاضر در افغانستان، عصر طلایی رادیو است، چون در حدود نصف جمعیت این کشور تلویزیون نداشته و دسترسی به برق نیز بسیار اندک است. بنابراین رادیو از اهمیت بالایی به ویژه در زمینه خبر برخوردار بوده و ناتو نیز از این اهمیت آگاه است.
سرگرد توماس وود، رئیس پخش برنامههای رسانهای واحد کوهستان لشگر دهم ارتش آمریکا، مستقر در قندهار، گفت: «اخبار در این منطقه بسیار مورد توجه میباشد.»
وی اظهار داشت که در بسیاری از روستاهای افغانستان، هنوز هم اخبار به صورت شفاهی و از فردی به فرد دیگر منتقل میشود.
او گفت: «با توجه به عوارض زمین و فقدان سیستم حمل و نقل مناسب، به طور کلی افراد قادر به کسب و جمعآوری اخبار از مناطق مختلف نیستند... آنها به طور خاصی به رادیو وابستهاند، آنها تشنه اطلاعات و اخبار وقایعی هستند که در سراسر جهان به وقوع میپیوندد.»
وود میگوید ارتش در حدود یک صد ایستگاه انتقال در سراسر افغانستان راهاندازی کرده است که بسیاری از آنها به عنوان «جعبه رادیو» شناخته شدهاند.
هر جعبه شامل یک فرستنده ساده، یک آنتن، یک لپتاپ، و یک ژنراتور دیزلی کوچک است. تمام این مجموعه در یک جعبه قابلحمل جا داده شده است. سیگنالهای پخششده از طریق اینترنت به این جعبه فرستاده میشود ــ عموماً از طریق یک ایستگاه منطقهای، از جمله همین ایستگاه قندهار، جایی که برنامههای خبری و موسیقی توسط افراد حرفهای افغانی تولید میشوند.
استفاده از رادیو در زمانهای جنگ سابقه طولانی دارد از جمله در جنگ جهانی دوم و در دوران توکیو رز ــ نام گروهی از زنان ژاپنی که برای سربازان متفقین در اقیانوس آرام موسیقی آمریکایی اجرا کرده و برای دلسردی آنها پیامهای تأسفبار پخش میکردند.
عملیات رادیویی ناتو در افغانستان نیز مانند توکیو رز، به نوعی عملیات روانی محسوب میشود. اما برنامههای ناتو زیرکانهتر از هشدارهای شومی است که سربازان در اقیانوس آرام 70 سال پیش شنیدهاند.
ایلیف گفت که حمایت ناتو واقعاً تأثیری در نحوه پوشش خبری وی نداشته است.
وی گفت: «هیچ تأثیری نداشته است. چیزهایی هست که ناتو میخواهد روی آنها تاکید شود و یا فکر میکند که مهم هستند. به عنوان مثال، حاکمیت، امنیت، آموزش، کشاورزی به ویژه در خصوص ریشه کن کردن کشت خشخاش. استقرار مجدد و مخالفت با پیوستن شورشیان به دولت و بر زمین گذاشتن سلاحهای خود ... ما میدانیم که حامیان مالی ما به این موضوعات علاقمند هستند، اما ما وظیفه داریم تا اخبار را پخش نماییم و آنها نیز میدانند که ما تا حد ممکن اخبار و سایر اطلاعات را از هم تفکیک میکنیم، بنابراین ما میتوانیم به عنوان یکی از بهترین سازمانهای خبری اعتبار خود حفظ نماییم.»
در پاسخ به این سوال که در صورت نیاز به روی آنتن رفتن مصاحبه یکی از نمایندگان طالبان، آیا وی میتواند این کار را انجام دهد؟ ایلیف اظهار داشت که باید آن را با حامیان نظامی خود در ناتو در میان گذاشته و بررسی نمایند.
تد ایلیف گفت: «باید یک مورد بسیار خاصی بوده باشد، و حامیان مالی ما نیز با آن موافقت نمایند. اگر در مورد حامیان خود بخواهیم منصف باشیم باید بگوییم که آنها از هر ایدهای استقبال مینمایند. من نمیدانم که در یک چنین موقعیتی چه واکنشی از خود نشان میدهند، اما آنها به ما اختیارات زیادی دادهاند... این باعث خوشحالی است، آنها این فرصت را دارند که هر چه را میخواهند بگویند و ما هم مختاریم تا تصمیمات لازم را در مورد پخش اخبار و اطلاعات اتخاذ نماییم.»
نکته قابل توجه اینجاست که ناتو تنها به خاطر پخش اخبار صحیح در صدد تصویب لایحه چند میلیون دلاری برای راهاندازی ایستگاههای رادیویی در افغانستان نیست. این شبکه، بخش مهمی از جنگ اطلاعاتی ناتو در افغانستان میباشد. طالبان و نیروهای شورشی در بسیاری از مناطق پراکنده روستایی کشور وجود داشته، و به خصوص در آن روستاها، ناتو نیازمند مقابله با نسخه رسانهای طالبان میباشد.
محمد سرور، گوینده ایستگاه رادیویی در کاخ فرمانداری قندهار، گفت: «ما به مردم افغانستان میگوییم که در این کشور تنها یک جنگ وجود ندارد.»
وی افزود: «اگر نگاه کنید متوجه میشوید که آموزش و پرورش بهبود یافته است. در زمان طالبان، هیچ مدرسهای وجود نداشت، اما در حال حاضر صدها مدرسه در این کشور وجود دارد... هدف ما این است که به مردم افغانستان بگوییم که آنها هر روز در حال پیشرفت هستند. ما میخواهیم به آنها بگوییم که تنها یک مبارزه وجود ندارد، بلکه ساخت و ساز و آبادانی نیز در جریان است. مردم شاد هستند و به صلح نیاز دارند. در حال حاضر طالبان چیزهایی بر علیه دولت میگوید، بنابراین ما باید به آنها واقعیتها را بگوییم. باید بگوییم که آنچه طالبان میگوید حقیقت نداشته و واقعیت چیزی است که ما میگوییم.»
هنگامی که یک کشیش در فلوریدا در مارس گذشته قرآن را سوزاند، شورش سراسر افغانستان را به مدت سه روز فرا گرفت. تنها در قندهار، 14 نفر کشته شدند و بیش از یک صد نفر زخمی شدند. سرگرد وود میگوید که شبکه ناتو مسئولیت مستقیم آن را بر عهده طالبان میداند.
وود گفت: «ما با رسانههای طالبان روبرو هستیم که چیزهای زیادی را منتشر میکنند و همه چیز را به همدیگر ارتباط میدهند، تنها همین مورد نیست، نه تنها کاریهایی که خود مردم در ایالات متحده مرتکب میشوند، بلکه کارهایی که توسط نیروهای آمریکایی در افغانستان صورت میپذیرد را نیز پخش کرده و به هم ربط میدهند. ما در اینجا مرکز رسانهای قندهار را داریم که با روزنامهنگاران محلی پاسخ این اتهامات را داده، و با ارائه گزارشهای صادقانه قادر به مقابله با آنها هستند.»
برای اطمینان از دریافت پیام در سراسر افغانستان، ناتو هزاران رادیوهای دارای امواج افام و ایام را که با انرژی خورشیدی و یا به صورت هندلی دستی کار میکند در این کشور توزیع نموده است.
پس از خروج نیروهای ناتو، دولت افغانستان با فرستندههای پراکنده در سراسر کشور مواجه خواهد شد. مقامات نظامی پیشنهاد میکنند که این ایستگاهها میتوانند پایه شبکه رادیو عمومی جدید افغانستان را تشکیل دهند.