سرویس جهان مشرق - کردهای سوریه همچنان  بعد از گذشت بیش از یک هفته برای ایستادگی در برابر عملیات نظامی ترکیه در عفرین ودیگر مناطق آن  تلاش می‌کنند. هدف ترکیه از انجام عملیات  شاخه زیتون  مقابله با نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق در سوریه است که استان عفرین را تحت کنترل داشته و هم‌ پیمان آمریکا هستند

. ترکیه این یگان‌ها را مانند حزب کارگران کردستان ترکیه (پ پ ک) سازمانی تروریستی می‌داند. حضور پررنگ این نیروها در مناطق مرزی از نظر مقام‌های ترکیه تهدیدی برای این کشور محسوب می‌شود. ترکیه قصد دارد از طریق این عملیات نظامی یک  منطقه امن  به پهنای ۳۰ کیلومتر در امتداد مرزهای  خود با عفرین ایجاد کند.

درباره عملیات عفرین بیشتر بخوانید:

عکس/ کشف تونل‌های نیروهای کرد در عفرین

«ادلب» در انتظار نبردی بزرگ +نقشه

گفت‌وگوی ترکیه و فرانسه درباره عملیات عفرین

محمد شیمشک معاون نخست‌ وزیر ترکیه  به خبرگزاری رویترز گفته است  که عملیات  شاخه زیتون  تأثیری بسیارمحدود بر اقتصاد و بودجه این کشور خواهد گذاشت و سرمایه‌ گذاران در ترکیه نباید نگران باشند. همچنین این عملیات سبب خواهد شد که خطر تروریسم و حملات تروریستی در ترکیه کاهش یابد.

اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، حامیان گروه‌های مخالف کرد را از تظاهرات علیه عملیات نظامی آنکارا در شمال سوریه برحذر داشته وبه آن‌ها اخطار داده است که درغیر این صورت  با نیروهای امنیتی درگیر خواهد شد. وی همچنین به حامیان اپوزیسیون کرد هشدار داده است که مراقب رفتارهای تحریک کننده خود باشند. البته هدف اصلی این تهدید اردوغان حزب اتحاد دمکراتیک خلق‌هاست که دومین نیروی اپوزیسیون در پارلمان ترکیه است.

اردوغان همچنین گفته است که پیشروی نظامی نیروهای ترک درشمال سوریه در کوتاه ‌ترین زمان ممکن به پایان خواهد رسید. اوکه هفته گذشته در برابر هزاران تن از حامیان حزب حاکم  عدالت و توسعه  در شهر بورسا  سخنرانی می کرد از عملیات نظامی ارتش درعفرین سوریه دفاع کرد و گفت: عملیات به زودی به اتمام می‌رسد. همچنین بنابر اعلام شبکه تلویزیونی  تی آرتی ترکیه  رجب طیب اردوغان  طی سخنرانی خود در شهر چوروم واقع در شمال ترکیه خطاب به طرفداران خود گفت که عملیات نظامی ما در شمال سوریه علیه تروریست های پ ی د (pkk) و پ ک ک (pyd) بوده است ومنطقه منبج را نیز شامل می شود.

بعد از سخنان اردوغان و آغاز حملات ارتش ترکیه به عفرین درروز شنبه ۲۰ ژانویه، رئیس جمهور ایالات متحده ضمن تقاضا از اردوغان برای  خویشتنداری در قبال کردهای سوریه  خواستار محدود شدن عملیات نظامی ترکیه در عفرین شد است. او همچنین از اردوغان خواسته است از اقداماتی که باعث کشته ‌شدن غیرنظامیان می شود یا میتواند به  درگیری بین نیروهای آمریکایی و ترکیه بیانجامند  پرهیز کند. اردوغان هم در یک گفتگوی تلفنی از ترامپ خواسته است  تا از ارسال سلاح و تجهیزات نظامی برای تروریست‌های  وابسته به حزب کارگران کردستان در شمال سوریه (پ ک ک) خودداری کند. دولت ترکیه مدعی است که راکتهای شلیک شده از طرف کردها به شهرهای مرزی این کشور توسط آمریکا در اختیار این گروه قرارگرفته است.

بعد از سخنان تند وخط ونشان های اردوغان نسبت به سیاستهای امریکا درشمال سوریه وکردها ، تضاد اهداف و منافع غرب و ترکیه در سوریه به رویارویی کم سابقه واشنگتن و آنکارا منجر شده است. دولتمردان ترکیه  به شدت از سیاست‌های آمریکا در سوریه انتقاد می‌کنند. در حال حاضر خطر داعش و تروریسم در سوریه کمرنگ شده و دوباره حاکمیت دولت سوریه بر بخش‌های قابل توجهی از خاک کشور گسترش پیدا کرده است اما واشنگتن حاضر نیست شرایط موجود را قبول کند  و می‌خواهد از هر راه ممکنی برای اجرای  سیاست‌های خود در سوریه استفاده نماید. آمریکایی‌ها ادعا میکنند  خطر داعش و دیگر گروه‌های تروریستی همچنان در کشورهای عراق وسوریه پابرجاست. ورود آمریکا به بحران داخلی سوریه ، کمک های نظامی و مالی آمریکا به مخالفان دولت بشار اسد ، قصد آمریکا برای خارج نشدن از سوریه  به نوعی خبر ازسیاست خارجی تهاجمی ومداخله جویانه واشنگتن در کشور سوریه می دهد که با عنایت به اشتباهات تاکتیکی و نسنجیده رهبران آن، منطقه را بیش از پیش در بحران غوطه ور می سازد و صلح و ثبات بین المللی را از بین می برد.

 داشتن اهداف و منافع متفاوت باعث تقابل آمریکا و ترکیه در سوریه شده است. رجب طیب اردوغان بارها ازسیاست‌های ایالات متحده در قبال سوریه انتقاد کرده وآن را مایه بی ثباتی و ناامنی دولت ترکیه خوانده کرده است. دولت  ترکیه همواره اولویت خود را در بحران سوریه مساله کردها بیان کرده است؛ مساله‌ ای که آنکارا به هیچ وجه از مواضع خود در قبال آن کوتاه نیامده است.

برای حضور نظامی امریکا در سوریه می‌توان چندین عامل اصلی و مهم برشمرد که یکی تمایل آمریکا برای تشکیل دولتی در سوریه همانند دیگر دولت‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس است که پیرو خواسته‌های واشنگتن باشد. سیاست آمریکا در سوریه از آغاز بحران تاکنون دادن کمک‌های مالی، تسلیحاتی، تدارکاتی و مشاوره‌ای به نیروهای مخالف اسد و حمایت از کردهای سوریه بوده است. البته بازی گران اصلی این نقشه امریکا در سوریه کردهای سوریه هستند. روابط گسترده کردها و واشنگتن  موجب حساسیت و نگرانی شدید ترکیه شده است. رجب طیب اردوغان و دیگر دولتمردان این کشور از تشکیل یک منطقه مستقل یا یک کشور کرد در شمال سوریه و در جوار مناطق کرد نشین جنوب ترکیه  بسیار نگران هستند. ترکیه به ظاهر یکی از متحدان آمریکاست و در ناتو هم عضویت دارد اما اهداف و منافع این دو کشور در حوزه‌هایی با هم به شدت تقابل دارد. سوریه یکی از کشورهایی است که برخورد اهداف و منافع آنها با یکدیگر بسیار شاخص است.

با نگاهی به تحرکات نظامی ترکیه در مرز و حتی در داخل خاک سوریه ، می‌توان مدعی بود که علت اصلی این تحرکات تا امروز کردهای سوریه بوده است. ضمن اینکه مناطق کردنشین ترکیه که شامل آناتولی شرقی و آناتولی جنوب شرق هستند درمجاورت مرز سوریه واقع شده‌اند که این مساله نگرانی آنکارا را از قدرت ‌گیری کردها در مرزهای جنوبی این کشور افزایش می‌دهد.

ترکیه و امریکا به عنوان دو دوست در مناسبات منطقه‌ای درماجرای سوریه دچار تقابل منافع در سطح گسترده ای هستند. ایالات متحده تنها گروهی که نگرانی ترکیه را بر می‌انگیزد  یعنی کردهای سوریه را مورد حمایت همه جانبه خود قرار داده است. حمایت امریکا باعث تقویت حاکمیت و نفوذ کردها بر مناطق شمالی استان‌های حسکه، رقه و قسمت‌هایی از مناطق شمالی استان حلب شده است وبا این شرایط ترکیه اساسا توانایی مقابله  نظامی با هیچ منطقه‌ای جز عفرین را نخواهد داشت؛ زیرا در غیر این صورت باید مستقیما یا با نیروهای نظامی ایالات متحده روبه ‌رو شود یا با شبه نظامیان تحت حمایت کاخ سفید و آموزش دیده توسط ارتش آمریکا  بجنگد.

آمریکا از همان شروع بحران سوریه از سال ۲۰۱۱ برنامه تجزیه سوریه به سه کشور مستقل را دنبال می‌کرد اما دولت اسد با کمک ایران و روسیه  توانست با مقاومت جانانه نقشه آمریکا را برهم بزند. آمریکا در این شرایط تصمیم گرفت حداقل شرق رود فرات و شمال سوریه را تحت کنترل خود داشته باشد وبا این هدف به سمت شبه‌ نظامیان کُرد حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د) و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) برود. از طرفی دیگرآمریکا نمی‌خواست میدان نبرد سوریه را به ایران و در مرحله بعد به روسیه (یکی از مهمترین رقیبان بین‌المللی خود) واگذار کند. واگذاری عرصه سوریه به ایران و روسیه  اعتبار بین‌المللی آمریکا را نزد کشورهای مختلف به ویژه کشورهای عرب خاورمیانه زیر سوال می‌برد.

گرایش ترکها به سمت روسیه زمینه ظهور اختلافات جدیدی در روابط انکار_واشینگتن شد. البته نزدیکی ترکیه به سمت روسها بعد از کش وقوس های بسیار زیاد و تنش درروابط این دو کشور بر سربحران سوریه در مقاطعی ، صورت گرفت. پس از کودتای جولای ۲۰۱۶ و بالا گرفتن نارضایتی رجب طیب اردوغان از آمریکا و اروپا ، ترکیه با چرخشی آشکار به سوی روسیه گرایش پیدا کرد. رجب طیب اردوغان با این چرخش هم نتوانست منافع ترکیه را در سوریه تامین کند اما باعث نزدیکی واغاز برخی همکاریها در این زمینه شد که تا حدودی سرپوشی برای برخی اشتباهات استراتژیک وی در منطقه می شد.

از طرفی ناآرامی‌های سوریه فرصت مناسبی برای مداخله آمریکا به سود اسرائیل در این کشور بود. تل آویو برای ایجاد بی‌ثباتی در سوریه و حتی تجزیه این کشور دلایل خاص خود را دارد. از نظر تل‌آویو دولت سوریه نه تنها دنباله روی واشنگتن نیست بلکه متحد ایران هم هست. رژیم صهیونیستی به هیچ وجه مایل نیست نفوذ سیاسی ایران در همسایگی سرزمین‌های اشغالی افزایش پیدا کند. جدای از نگرانی‌های ناشی از افزایش حضور ایران در سوریه، تل آویو به طور کلی سیاست تجزیه سوریه را دنبال می‌کند. رژیم صهیونیستی دوست ندارد هیچ دولت قدرتمند عربی در همسایگی اش وجود داشته باشد. از این رو ، یک سوریه آشوب زده ، ناتوان و چند پاره برای تل آویو بهترین حالت است.

با در نظر گرفتن سابقه و رفتار سیاسی ترامپ و اردوغان و تغییر پی در پی مواضع از طرف آنها یک احساس عدم اعتماد و اطمینان به این دو در سطح جهانی  بوجود امده است. (در این چند سال اخیر بارها شاهد این رفتار از طرف اردوغان وترامپ بوده ایم). این گونه بی ثباتی در رفتار واتخاذ سیاست های تاجر مسلکانه باعث گسترش حس عدم اطمینان  به رفتار اردوغان در خاورمیانه وکشورهای همسایه گردیده است وحتی میتوان به صراحت گفت که بی اعتمادی و عدم ثبات در منطقه حاصل رفتار این دو رهبر سیاسی بوده است.