بیست و چهارم مردادماه سال 92 بود که بیژن زنگنه به عنوان وزیر پیشنهادی دولت برای کسب رأی اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در صحن علنی بهارستان حضور یافت. زنگنه در بخشی از تشریح برنامه های 4 ساله خود در دولت یازدهم گفت: "اتمام طرح‌های تولید بنزین در پالایشگاه‌ها و به‌ویژه به نتیجه رساندن مرحله به مرحله پالایشگاه ستاره خلیج فارس از اولویت‌های ماست."؛ ازاین‌رو به نظر می‌رسید همان‌طور که بارها در دولت یازدهم اعلام شد، طی این دولت شاهد تحقق خودکفایی در تولید بنزین و حتی آغاز صادرات آن باشیم، اما واقعیت طور دیگری رقم خورد و در عمل نه‌تنها به صادرکننده بنزین تبدیل نشدیم بلکه واردکننده عمده این فرآورده نفتی شدیم.

*گام به گام با واردات بنزین

پرده اول: انتقاد از بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها

در پاییز سال 92 شاهد آغاز هجمه‌های سنگین انتقادی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت علیه بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها بودیم. با دستور ویژه دولت دهم، واحدهای پتروشیمی به‌کمک صنعت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی آمده و تولید روزانه 3 تا 4 میلیون لیتری بنزین را کلید زده بودند. این تولید در نیمه دوم سال 91 به روزانه 10 میلیون لیتر رسید تا سهم پتروشیمی‌ها در تأمین سبد مصرف بنزین کشور به بیش از 15 درصد برسد؛ اما با دستور وزیر نفت در دولت یازدهم و بسترسازی‌های رسانه‌ای سازمان‌های حفاظت محیط زیست و وزارت نفت، تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی متوقف شد و در زمستان 92، مجوز واردات روزانه 10 میلیون لیتری بنزین صادر شد.

با اتکا به این مجوز، وزارت نفت واردات بنزین را در همان سال 92 کلید زد و در پایان این سال شاهد واردات روزانه 3.5 میلیون لیتری بنزین بودیم. در حالی که صحبت‌ها پیرامون تلاش برای به نتیجه رسیدن فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سال 93 ادامه داشت، در پایان این سال شاهد رسیدن واردات روزانه بنزین به 4.7 میلیون لیتر بودیم.

پرده دوم: حذف انگیزه های صرفه جویی با تک نرخی شدن سوخت و بی‌اثر شدن کارت سوخت

تک‌نرخی کردن بنزین در خرداد سال 94 توسط وزارت نفت، زمینه حذف کارت سوخت و افزایش مصرف این فرآورده نفتی را فراهم کرد و پس از اینکه نرخ بنزین به لیتری 1000 تومان به‌صورت ثابت رسید، تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی چون مجتمع پتروشیمی بندرامام مجدداً آغاز شد؛ اما دیگر هیچ کس انتقادی نسبت به تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی و مضرات آن مطرح نکرد و این تولید چراغ‌خاموش ادامه یافت.

با وجود آغاز تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی (به صورت محدود) و در سایه تأخیر در بهره‌برداری از فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، واردات بنزین به روند صعودی خود ادامه داد و در پایان سال 94 به 10 میلیون لیتر در روز رسید.

پرده سوم: بی‌توجهی به تذکرات مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری در تاریخ 25 خرداد 95 در دیدار کارگزاران نظام نسبت به این روند انتقاد کردند و فرمودند: "چرا ما باید بنزین وارد کنیم؟ یکی از چیزهایی که انسان گاهی وقتی فکر می‌کند، پیش خودش خجالت می‌کشد، وارد کردن بنزین است. جمهوری اسلامی با این‌همه نفت که دائم پُزش را می‌دهیم پیش مردم و پیش دنیا که ما نفت و گازمان برروی هم بزرگترین منبع نفت و گاز دنیا است که واقع قضیه همین است آن وقت بنزین وارد کنیم، یا گازوئیل وارد کنیم!".

پرده چهارم: کُندی روند تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس و صدور مجوز واردات بنزین برای بخش خصوصی

دولتی‌ها که انگار گوششان به این حرف‌ها بدهکار نبود، در میانه سال 95 مجوز واردات بنزین را برای بخش خصوصی صادر کردند تا دست تاجران بنزین برای واردات آن بازتر باشد و در سایه تأخیر در بهره‌برداری از فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس که قرار بود با تولید روزانه 12 میلیون لیتر بنزین، موجب توقف واردات این فرآورده نفتی و خودکفایی ایران در تولید بنزین شود، در سال 95 متوسط واردات بنزین به 13.7 میلیون لیتر رسید.

پرده پنجم: حاتم طایی شدن دولت از جیب مردم

در مجموع در دوره 3 ساله 92 تا 95، هزینه 5.5 میلیارد دلاری بابت واردات بنزین از جیب بیت‌المال به جیب شرکت‌های پالایشی خارجی و تجار بنزین رفت. این روند در سال 96 و با شروع کار دولت دوازدهم همچنان ادامه دارد و در حالی که روزانه 20 میلیارد تومان بنزین وارد کشور می‌شود، در صورتی که متوسط واردات 13.7 میلیون لیتری را در سال 95 به‌عنوان متوسط واردات این فرآورده نفتی در پایان سال 96 در نظر بگیریم، با احتساب قیمت 1700 تومانی هر لیتر بنزین وارداتی، در صورت ادامه این روند در سال 96 مجموع هزینه‌های واردات بنزین در این سال به 2.1 میلیارد دلار خواهد رسید. 2.1 میلیارد دلاری که به‌طور مستقیم از بیت‌المال پرداخت می‌شود و به‌عبارتی می‌توان گفت، دولت با خرج کردن از جیب مردم، چنین در واردات بنزین حاتم طایی شده است! چرا که هیچ برنامه مشخصی از سوی وزارت نفت برای کنترل مصرف افسارگسیخته بنزین که به‌طور متوسط از ابتدای سال جاری به بیش از 80 میلیون لیتر در روز رسیده است، وجود ندارد و تنها راهکار دولت در مقابل افزایش مصرف بنزین، افزایش واردات آن بوده است.

* قول توقف واردات بنزین از اول اسفند 96

محمدرضا موسوی‌خواه مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی میانه آبان ماه سال جاری در نشستی با اعضای هیئت مدیره ستاد و مدیران مناطق که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، با بیان اینکه ذخیره سازی بنزین برای ایام نوروز نیز با تمهیدات و هماهنگی های لازم با معاون وزیر و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش در دست اقدام است، گفت: "در حال حاضر پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه بالای 10 میلیون لیتر بنزین تحویل می دهد که به زودی به  12 میلیون لیتر خواهد رسید که ان‌شاءالله از اول اسفند واردات بنزین قطع خواهد شد و به یک موجودی مطلوب خواهیم رسید."

* معاون جوان وزیر نفت وارد گود شد

پالایشگاه ستاره خلیج فارس که قرار بود طی دوران 4ساله دولت یازدهم شاهد بهره‌برداری از آن، کاهش خام‌فروشی میعانات گازی و خودکفایی در تولید بنزین و حتی آغاز صادرات این فرآورده نفتی در ایران باشیم، با شروع دولت دوازدهم هنوز درگیر اما و اگرهای توسعه و تکمیل بود و به نظر می رسید اغتشاش مدیریتی در این پالایشگاه به حدی است که هیچ زمان مشخصی نمی توان برای به ثمر نشستن این پروژه ملی متصور بود تا اینکه مهرماه سال جاری معاون جوان وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده های نفتی با اقدامی قاطع، مدیرعامل این پالایشگاه را برکنار کرد.

*انجام شش اقدام اساسی در زمانی 45 روزه

با برکنار شدن مدیرعامل سابق پالایشگاه ستاره خلیج فارس و استقرار تیم مدیریتی جدید در این پالایشگاه در زمانی 45 روزه شش اقدام شاخص در این پالایشگاه صورت گرفت.

تعویض مبدل لمپک که مدتها دچار نشتی شده بود و به موجب آن در برش‌های مختلف فرآورده نفتای سبک، میانی و سنگین، نشتی گوگرد دیده می شد، افزایش ظرفیت تولید روزانه بنزین از سه میلیون لیتر به 10 میلیون لیتر با تعمیر و رفع مشکل از مبدلی که مدت‌ها از سرویس خارج شده و در حال تعمیر بود، مدیریت شبکه بخار و رفع نشتی‌های گسترده آن که در ماههای اخیر با کوچکترین نوسان آن، واحدهای عملیاتی از سرویس خارج می شد، تبدیل احتمال توقف فعالیت (shut down) کلی پالایشگاه به توقف موردی با نصب 25 عدد کارت و تثبیت سامانه کنترل واحدهای فرآیندی پالایشگاه، تثبیت برق پالایشگاه به وسیله مدیریت شبکه آن و همچنین انجام به موقع تعمیرات که با این تمهیدات، توقف‌های بی مورد ناشی از اشکال در سیستم برق نیز متوقف شد و به مدار بهره برداری وارد شدن واحد ایزومریزاسیون و آغاز تولید بنزین یورو 4 شش اقدام شاخصی بود که در مدت حدوداً 45 روز اخیر در این پالایشگاه صورت گرفت.

* رسیدن تولید روزانه بنزین پالایشگاه ستاره خلیج فارس به 12 میلیون لیتر پس از سالها انتظار

بامداد روز هفتم آذرماه 96 واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه ستاره خلیج فارس راه اندازی شد و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران اعلام کرد که "با تزریق خوراک به این واحد امکان تولید بنزین با مشخصات استاندارد یورو 5 به میزان 12 تا 11 میلیون لیتر در روز فراهم شد. متوسط تولید پالایشگاه ستاره خلیج فارس در مهرماه 3.5 میلیون لیتر بود که با تغییر مدیریت در پالایشگاه در آبان ماه به میزان 9 میلیون لیتر در روز افزایش یافت که طی برنامه ریزی های انجام شده تا پایان آذر ماه تولید بنزین تا 12 میلیون لیتر در روز تثبیت خواهد شد."

* تلاش معاون جوان وزیر برای بستن پرونده قطور واردات بنزین

«علیرضا صادق‌آبادی» معاون جدید وزیر نفت با اقدام قاطع خود در تغییر مدیریت پالایشگاه ستاره خلیج فارس نشان داد عزمی جدی برای به ثمر نشستن این پروژه ملی و توقف واردات بنزین دارد. باید دید تلاش های این معاون جوان وزیر منجر به بسته شدن پرونده ای می شود که به موجب آن در طی سالهای فعالیت دولت یازدهم و دوازدهم، میلیاردها دلار از جیب مردم برای خرید بنزین از کشورهای خارجی هزینه شده است؟