مرکز دیپلماسی عمومی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، در تحلیلی به قلم جواد راد نوشت: در یک اقدام آشکار دیپلماسی عمومی، هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا در شبکه بی بی سی فارسی حضور یافت تا با مخاطبان فارسی زبان در مورد موضوعات متنوع بین ایران و آمریکا گفتگو نماید و در خلال این مصاحبه، کلینتون ایده جذابی را مطرح کرد؛ سفارت مجازی آمریکا در تهران.
این ایده می تواند به عنوان جدیدترین ابتکار دولت اوباما برای ارتباط با ایرانیان در نظر گرفته شود. چنین ایده هایی در وهله اول جذاب به نظر می آیند، اما این برنامه سوالات جدی را درباره امکان و وظایف چنین سفارتخانه ای مطرح می کند که اگر بدانها پاسخ مناسبی داده نشود، این کار را به یکی دیگر از برنامه های معمولی اطلاع رسانی وزارت خارجه آمریکا تنزل خواهد داد.
کارشناس مرکز دیپلماسی عمومی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در ادامه این تحلیل آورده: مهمترین سوالی که در اینجا مطرح می شود اینست که آیا واقعا این طرح به مانند یک سفارتخانه عمل خواهد کرد؟ پاسخ به این سوال نشان دهنده توان و میزان قدرت سفارتخانه مجازی آمریکا در ایران خواهد بود. همانطور که می دانیم سفارتخانه ها سنتا مسئول انجام سه وظیفه نمایندگی رسمی، جمع آوری اطلاعات و مذاکرات دوجانبه هستند. مشکلی که برای سفارت مجازی در تهران مطرح است آینده انجام چنین وظایفی است که بسیار دور از ذهن به نظر می رسد. چند دلیل برای آن وجود دارد.
اولا این واقعیت که سفارت مجازی آمریکا در ایران یک فضای مجازی است، خود به خود ظرفیت جمع آوری دست اول اطلاعات درباره مردم بومی را غیرممکن می کند. اگرچه قطعا این سفارتخانه مجازی با برخی ایرانیان ارتباط برقرار خواهد نمود ولی این ارتباط شبیه ارتباط دیگری از طریق اینترنت مانند شبکه مجازی فیس بوک است که دولت آمریکا هم اکنون هم از چنین ارتباطاتی بهره می برد.
ثانیا دولت آمریکا می تواند سفیر مجازی را برای تهران مشخص نماید ولی تواناییهای وی برای انجام وظایف کنسولی خود از سخنرانی به مانند مسئول روابط عمومی هم فراتر نمی رود. مهمترین وظیفه سفیر یعنی مذاکرات پشت پرده به سختی برای سفیر مجازی امکان پذیر خواهد بود.
ثالثا درحالی که سفارت مجازی می تواند تغییر اساسی در انجام وظایف کنسولی نظیر صدور ویزا برای ایرانیان باشد، اما برخی از وظایف نظیر مصاحبه حضوری به خاطر برخی پیامدهای امنیتی برای دولت آمریکا به سختی امکان تحقق دارد.
این تحلیل می افزاید: چنین چالشها و نقایصی تهدید کننده تنزل این برنامه به یک عملیات اطلاعاتی (Information Operation) ساده است. پیشنهاد این برنامه ریشه در تمایل قوی دولت آمریکا برای بهبود دیپلماسی عمومی این کشور در قبال مردم ایران با به کارگیری ظرفیت های اینترنت دارد. دولت اوباما برای تسخیر قلب ها و ذهن های ایرانیان از ابزارهایی نظیر توئیتر، فیس بوک، یوتیوب و دیگر فضاهای مجازی بهره گرفت.
سفارت مجازی هیلاری کلینتون در تهران علی رغم عنوان پر زرق و برق آن، به نظر کسب و کاری دیگری از نوع دیپلماسی عمومی است. اگر این برنامه در اجرای وظایف سنتی یک سفارتخانه شکست بخورد، تنها شبیه به America.gov - که یک پروژه وزارت خارجه آمریکا در دولت بوش بود که سریعا بعد از راه اندازی آن شکست خورد – است. ما منتظر آن هستیم که آیا سفارت مجازی آمریکا در تهران به همین سرنوشت دچار خواهد شد.
