سرویس سیاست مشرق - بلاخره بعد از حدود سه ماه که دانشگاه آزاد اسلامی(در پی برکناری حمید میرزاده) با سرپرست اداره می شد، روز یکشنبه  دکتر علوی فاضل، سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: دکتر فرهاد رهبر به عنوان سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی توسط هیات امنای دانشگاه آزاد منصوب شد.

علوی به خبرگزاری ایسنا گفت که نام فرهاد رهبر از سوی هیات امنای دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی و بعد از تایید شورا، او رسما به عنوان رییس منصوب شد. فرهاد رهبر در هیات امنا، هم به اتفاق آراء برای این سمت برگزیده شده بود.

اما با اعلام خبر انتصاب دکتر فرهاد رهبر به ریاست مجموعه عظیم دانشگاه آزاد، آن گونه که دور از انتظار هم نبود، فریاد «وا اسفا!» و «واویلا!» از رسانه های جناح اصلاحات و حامی دولت بلند شد که چه نشسته اید که " پروژه «هاشمی زدایی» با انتخاب رهبر تکمیل شد."

لازم به ذکر است رسانه های این جریان، از همان زمانی که در ۶ اردیبهشت، با نظر هیات امناء دانشگاه، حمید میرزاده (از اعضای شاخص حلقه هاشمی) از ریاست دانشگاه کنار رفت، سعی کردند با پیش بردن این خط که دانشگاه «میراث» هاشمی رفسنجانی است، با ایجاد فضای روانی و تبلیغاتی، جلوی تغییر و تحولات بنیادین در این دانشگاه و جمع شدن حلقه های قدرت، ثروت و نفوذ وابسته به جریان های خاص را بگیرند. برکناری «یاسر»، آخرین پسر مرحوم هاشمی که رییس دفتر رییس دانشگاه بود، این هجمه ها را به مدیریت جدید دانشگاه از سوی رسانه های خاص بالا برد، اما دکتر ولایتی مرعوب این فضای مسموم نشد و قاطعانه به تغییرات مورد نظر خود ادامه داد.

البته طبیعی است که وقتی یک مجموعه عظیم دانشگاهی، فرهنگی و از همه مهم تر مالی، به نام دانشگاه آزاد، که دست کم در ۱۲ سال گذشته به طور مطلق در اختیار طیف وابستگان هاشمی و اصلاح طلبان بود و حتی طبق گزارش های موثق در مقطع فتنه ۸۸، به یکی از ستادهای تحرکات فتنه (با محوریت مهدی هاشمی) تبدیل شده بود، حالا کسانی  بابت از دست دادن این «دژ» مهم و قرار گرفتن اختیار آن در دست یک مدیر انقلابی و متعهد، ناراحت و عصبانی باشند.

اما انتخاب «دکتر فرهاد رهبر»، یکی از مدیران موفق و صاحب سبک جمهوری اسلامی، به ویژه در حوزه مدیریت دانشگاهی و البته مدیریت اقتصادی، که وابسته به جریان ارزشی و مورد وثوق مقامات عالیه نظام است، موجب شده که جریان های مخالف این تحولات که منافع خود را در خطر می بینند، شروع به پرونده سازی و تخریب او کنند. مثلا یکی از پایگاه‌های خبری که از ابتدای تغییر و تحولات دانشگاه آزاد، با تیترهای تخریبی و گزارش های مغرضانه سعی در متوقف کردن جریان تحولات داشته، «انتخاب» است که البته دلیلی کاملا روشن دارد.

روزنامه دیگری که بیشترین تیترهای تخریبی را در دو سه ماه اخیر علیه تحولات دانشگاه آزاد زده، روزنامه «آرمان» است که ظاهرا به طور کامل به ارگان «روابط عمومی» خاندان هاشمی تبدیل شده است.

اما دکتر «فرهاد رهبر» کیست و چرا مناسب ترین گزینه برای مدیریت مجموعه دانشگاه آزاد با گفتمانی جدید است؟

فرهاد رهبر، متولد ۱۳۳۸ در سمنان، دانش آموخته دکترای اقتصاد نظری در دانشگاه تهران است. نکته قابل توجه درباره سوابق تحصیلی رهبر این است که او در همه مقاطع تحصیلات دانشگاهی در دانشگاه تهران بوده و در نهایت هم بعد از اتمام مقطع دکتری در سال ۷۹، به عضویت هیات علمی دانشکده اقتصاد این دانشگاه درآمده است.

در سابقه کاری و مدیریتی رهبر، کار با جناح ها و طیف های مختلف سیاسی کشور دیده می شود که همین نشانی از توان مدیریتی و حرفه ای بودنش در عرصه مدیریت است. او کسی است که در دهه ۶۰، زمانی که هنوز دانشجوی اقتصاد بود، مشاور نخست وزیر وقت، میرحسین موسوی، بود. اما همین رهبر، در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ۶ سال ریاست دانشگاه مادر، یعنی دانشگاه تهران، را بر عهده داشت. کسانی که با پیچیدگی های مدیریت دانشگاهی، آن هم دانشگاهی با وسعت و اهمیت دانشگاه تهران آشنایی دارند، از اهمیت ثبات یک مدیر به مدت ۶ سال در راس این دانشگاه به خوبی آگاهند.

درباره این که چرا دکتر رهبر «خیرالموجودین» گزینه ها برای ریاست دوره جدید دانشگاه آزاد و انجام اصلاحات اساسی ضروری در این دانشگاه بوده است، باید چند نقطه برجسته را یادآور شد:

۱-ارتباطات تنگاتنگ با دانشگاه

نگاهی به سوابق جناب رهبر این نکته را روشن می کند که دست کم از شروع دهه ۷۰، عمده مسوولیت های ایشان به نوعی با فضای علمی و دانشگاهی در ارتباط بوده است:

سرپرست دوره شبانه دانشگاه تهران

سرپرست امور آموزشی دانشگاه تهران

عضویت هیات امنای سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها

عضویت کمیته ملی آموزش عالی وابسته به کمیسیون یونسکو

۴ سال عضویت هیات امنای مرکز مطالعات و همکاریهای علمی بین المللی

عضو هیات علمی و صاحب نظر دانشگاهی در شورای سیاست گذاری و نظارت راهبردی پژوهش و فناوری در صنعت نفت

عضو کمیته هماهنگی شورای گسترش آموزش عالی

مضاف بر این که او به عنوان استاد تمام رشته اقتصاد، گرایش اقتصاد بین رشته ای، سال‌هاعضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران بوده است. رهبر همچنین در سال های ۸۴ و ۸۵، با حکم رییس جمهور وقت، معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه بود که بخش عمده ای از فعالیت آن، فعالیت علمی با اساتید دانشگاه و کارشناسان دانشگاهی در زمینه تدوین برنامه های اجرایی کشور است.

او دارای بیش از ۴۰ مقاله علمی‌به زبان فارسی و بیش از ۱۶ مقاله علمی‌پژوهشی بین‌المللی است. وی همچنین راهنمایی بیش از ۶۰ عنوان پایان‌نامه و رساله دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی را بر عهده داشته است. رهبر پدیدآورنده رساله دکتری با موضوع «نحوه مصرف درآمدهای نفتی» است.

 او پنج سال پس از عضویت در هیات‌ علمی ‌دانشگاه تهران، عهده‌‎دار ریاست دانشکده وزارت اطلاعات شد و یک‌ سال در این سمت فعالیت کرد.

۲-ثبات مدیریتی

دکتر رهبر از سال ۸۶ تا ۹۲ ریاست بزرگترین دانشگاه دولتی کشور (دانشگاه تهران) را بر عهده داشته است. او از بهمن‌ ۸۶ از سوی محمدمهدی زاهدی به ریاست دانشگاه تهران منصوب شد. سپس حکم او به تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و عنوان سی‌ویکمین رئیس دانشگاه تهران را از آن خود کرد. رهبر که تا ۲۹ بهمن ۹۲ عهده‌دار ریاست دانشگاه تهران بود پس از ۶ سال ریاست به‌عنوان رکورددار ثبات مدیریت در دانشگاه تهران شناخته شد. همان گونه که اشاره کردیم، مدیریت بر دانشگاه اصلی کشور، که جدای از پیشتازی علمی، به لحاظ سیاسی هم فعال ترین دانشگاه کشور است و طیف های مختلف دانشجویی با عقاید بسیار متفاوت در آن حضور دارند، آن هم به مدت ۶ سال و در دوره ای که کشور با فتنه پیچیده و عمیق ۸۸، به ویژه در فضای دانشگاه مواجه بود، نشان از توان مدیریتی و اعتماد مجموعه حاکمیت به این توان داشت.

۳- فراجناحی بودن

یکی از شاخصه های برجسته فرهاد رهبر در زمینه مدیریت، تلاش برای دخیل نکردن مسایل جناحی و سیاسی در بحث های مدیریتی در همه این سال ها بوده است. از این رو شاهد بوده ایم که در ادوار مختلف حضور او در حاکمیت، با شخصیت هایی کاملا متفاوت به لحاظ طرز تفکر سیاسی کار کرده و مورد اعتماد قرار گرفته است. همان طور که گفته شد، او در دهه ۶۰ مشاور نخست وزیر بود. در اواخر دهه ۸۰ در دولت اصلاحات به معاونت وزارت اطلاعات علی یونسی رسید. در وزارت علوم دولت احمدی نژاد به ریاست دانشگاه تهران رسید. و در خرداد گذشته با حکم حجت الاسلام رئیسی به سمت مشاور اقتصادی و دبیر کارگروه اقتصادی آستان قدس رضوی منصوب شد.

او که همواره به عنوان یک چهره سیاسی اصولگرا معروف بوده، در سال ۸۵، زمانی که معاون احمدی نژاد در سازمان برنامه و بودجه بود، بدون ملاحظه کاری سیاسی و پرده پوشی، از منظر یک مدیر و استاد اقتصاد، نامه ای به رییس دولت نوشت و درباره روند انحرافات ایجاد شده در سیستم های اقتصادی دولت هشدار داد. گرچه محمود احمدی نژاد بر سر این نامه هم بی تحملی و نابردباری مشهور خود نسبت به انتقاد را نشان داد و بلافاصله رهبر را از آن مسوولیت عزل کرد، لیکن درستی و صحت هشدارهای او، خیلی زود و با ماجرای فسادهای گسترده «جریان انحرافی» در دولت خود را نشان داد.

او وقتی ریاست دانشگاه تهران را هم بر عهده داشت، تلاش کرد همین برخورد غیرجناحی را با دانشجویان و دانشگاهیان حفظ کند. بگذارید این امر را از زبان «صادق زیباکلام»، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و از چهره‌های رادیکال اصلاح طلب بشنویم. ماجرا از این قرار بود که در اواخر سال ۹۱، یعنی در ماه های پایانی دولت دهم، محمود احمدی نژاد در اقدامی آشکارا تبلیغاتی و انتخاباتی، در نامه ای به کامران دانشجو، وزیر وقت آموزش عالی، خواستار برکناری فرهاد رهبر به دلایلی چون «امنیتی کردن»! جو دانشگاه تهران شد. این اتهام آن قدر وصله ناجوری بود که صادق زیباکلام را به واکنش واداشت. او در نامه ای خطاب به احمدی نژاد، بر میانه روی فرهاد رهبر از منظر اصلاح طلبان صحه گذاشت:

" ...آیا به نظر جنابعالی با عنایت به کارنامه وزارت علوم و با عنایت به عملکرد امثال مدیریت دانشگاه علامه ظرف ۴ سال گذشته، می بایستی همچنان به سر وقت دکتر فرهاد رهبر بروید که یکصدم قلع و قمع های دانشگاه علامه ویکهزارم قلع و قمع های وزارت علوم را بعد از ۲۲ خرداد ۸۸ نداشته است؟ اما اگر قرار است که ریاست دانشگاه تهران بنا بر دلایل دیگری برکنار شوند، پس در آنصورت پای مسائل دیگر همچون وجود فضای سیاسی نامطلوب در دانشگاهها و امثالهم را به میان نکشید، چون ازاین بابت با بودن وزارت علوم ، دانشگاه علامه و بسیاری دانشگاههای دیگر و عملکردی که آنان بعد از ۲۲ خرداد ۸۸ داشته اند، تصور نمی کنم به این زودی ها نوبت به دانشگاه تهران و دکتر فرهاد رهبر برسد."

۴-پاکدستی و باور قلبی به سلامت اقتصادی

دکتر رهبر، با وجود مسوولیت های اقتصادی مهمی که در کارنامه خود داشته، به عنوان چهره ای پاکدست و سلیم به لحاظ اقتصادی در بین موافقان و مخالفان خود معروف است. او در حوزه مدیریتی هم قایل به انضباط مالی و سلامت مالی مجموعه های وابسته به بیت المال است. حتی پیوستن او به وزارت اطلاعات دوره علی یونسی در دولت خاتمی هم با چنین پیش شرطی بوده است. خود او در مصاحبه ای در سال ۸۷، این ماجرا را چنینی شرح داده است:

" بنده چهارسال معاون وزیر اطلاعات در حوزه اطلاعات اقتصادی بودم که این حوزه با مافیای اقتصادی و فساد اقتصادی و مالی کشور مقابله می‌کند..... بحث توقف فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات یکی از مهم‌ترین محورهای توافق من با آقای یونسی بود. صریح‌تر بگویم؛ من به آقای یونسی گفتم؛ شما تازه به وزارت اطلاعات پیوسته‌اید و من هم در صورتی کنار شما می‌ایستم که از برنامه قاطع من برای توقف فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات حمایت قاطع کنید.به‌این نتیجه رسیدیم که فعالیت اقتصادی وزارت اطلاعات به صلاح اقتصاد کشور نیست و باید هر چه زودتر متوقف شود."

حال با توجه به این که اصولا یکی از دلایل تغییرات گسترده در مدیریت دانشگاه، رسیدگی به پرونده های مالی گسترده این دانشگاه است(که در همه سالیانی که تحت سیطره حلقه مرحوم هاشمی فعالیت می کرد، به لحاظ مالی و سایر مسایل پاسخگو نبود)، انتخاب کسی که هم خود به لحاظ مالی پاک است و هم به شفافیت مالی و انضباط مالی اعتقاد دارد و از همه مهم تر سوابق اجرایی در این زمینه دارد، انتخاب هوشمندانه ای است. آگاهان می دانند که دستور توقف فعالیت های اقتصادی وزارت اطلاعات، اولین بار توسط رهبر معظم انقلاب صادر شد و جزو سرفصل های کاری یونسی در وزارت اطلاعات بود که توسط فرهاد رهبر اجرایی گردید.

او همین خط مشی را در دانشگاه تهران هم به کار گرفت، به طوری که حجت الاسلام کلانتری، مسوول وقت نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه تهران، در مراسم تودیع فرهاد رهبر از ریاست این دانشگاه در اسفند ۹۲ با «کِنِس»(خسیس) خواندن فرهاد رهبر در خرج از کیسه بیت‌المال، به مزاح گفت: "فرهاد رهبر فقط یک عیب دارد آن هم این است که در خرج کردن از کیسه بیت‌المال بسیار کنس است که امیدوارم به این عیبش ادامه دهد!"

در آخر باید این نکته را یادآور شد که یکی از نقاط قوت کارنامه کاری رهبر، مدیریت موفق او در ماه های سخت و فرساینده فتنه ۸۸ بود. از ان جا که یک سر سناریوی چندلایه و پیچیده فتنه ۸۸ در دانشگاه بود، و در فضای دانشگاه به دلایلی عدیده، همراهی های جدی با فتنه وجود داشت(که گوشه هایی از آن در جلسات رای اعتماد به آقایان جعفر میلی منفرد و جعفر توفیقی در مجلس شورای اسلامی افشا، شد) و اصولا یکی از اتاق فکرهای اصلی فتنه در داخل دانشگاه بود، دکتر رهبر توانست فضای دانشگاه را با حداقل آسیب به سوی آرامش مدیریت کند و این دستاورد کمی نبود. از همین رو او حتی تا چند ماه بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، به عنوان یک چهره شناخته شده اصولگرا، در راس این دانشگاه باقی ماند

از قضا، یکی از دلایل هجمه سنگینی که از سوی برخی رسانه های داخلی و خارجی علیه انتخاب او در دو روز گذشته به راه افتاده، همین مدیریت موفق در فتنه ۸۸، یعنی از یک سو باج ندادن به فتنه گران درون دانشگاه و از سوی دیگر حداقل برخورد امنیتی با دانشجو و دانشگاهیان، است.

منابع:

http://www.mashreghnews.ir/news/۷۳۱۳۰۱

http://www.khabaronline.ir/detail/۳۴۳۸۱۱/society/education

https://rtis۲.ut.ac.ir/cv/frahbar

http://www.fardanews.com/fa/news/۶۹۸۱۴۵

http://www.shafaf.ir/fa/news/۱۷۶۰۵۲