گروه جهاد و مقاومت مشرق - ماه رمضان در طول دفاع مقدس پر رنگ و پرمعنا بود! نه تنها به این دلیل که این ماه در نظر رزمنده مسلمان ایرانی ماه عزیزی است و می‌بایست شعائر مذهبی خود را در جبهه‌ها به انجام می‌رساند، بلکه به این دلیل که ترتیب رمضان در دفاع مقدس از گرم‌ترین ماه‌های سال شروع شد و تا پایان دفاع مقدس نیز همچنان در گرمای شدید فصول تابستان و بهار قرار داشت. لذا رزمندگان یکی از سخت‌ترین روزه‌داری‌های خود را در یکی از گرم‌ترین مناطق کشورمان تجربه کردند.

جالب است که ماه رمضان در طول دفاع 10 ساله ملت ایران مقارن با گرم‌ترین ماه‌های سال بود. از مردادماه 1358 که آتش جنگ در کردستان با فاجعه پاوه گرم شد، تا اردیبهشت سال 67 که آخرین سال جنگ بود، ماه رمضان همواره در فصول گرم قرار داشت. حالا اگر توجه داشته باشیم که عمده درگیری‌های سنگین جنگ تحمیلی در استان خوزستان رخ می‌داد، هزاران رزمنده ناچار بودند در شرایطی سخت و طاقت‌فرسا به استقبال ماه مهمانی خدا بروند.
اولین گزارش مشهوری که از جنگ در ماه رمضان منقول است، مربوط به زمانی می‌شود که تعدادی از پاسدارهای بومی و غیر بومی در شهر پاوه به محاصره ضد انقلاب در می‌آیند. اوج این واقعه که در دیباچه دفاع مقدس با نام «حماسه مقاومت پاوه» شناخته می‌شود، درست مقارن با شب‌های احیا بود و در خلال راز و نیازهای رزمندگان به محاصره درآمده، یکی از عجیب‌ترین و عمیق‌ترین وقایع عاطفی و احساسی طول دوران دفاع مقدس در پاوه زخم خورده رقم خورد. پایان واقعه نیز به شکلی زیبا به همان فرمان معروف حضرت امام خمینی(ره) ختم شد که طی آن قوای نظامی را به حضور هرچه سریع‌تر در پاوه فراخواندند. بیانیه‌ای که در ساعت 3 بامداد روز 27 مردادماه در زمانی پخش شد که اغلب مردم کشورمان پای سفره سحری نشسته بودند.
بعد از شروع جنگ تحمیلی در 31 شهریورماه 1359 تا مدتی گزارش مشهوری از ماه رمضان در جبهه‌ها وجود نداشت تا اینکه به 23 تیرماه 1361 مصادف با 22 رمضان سال 1402 می‌رسیم. در چنین روزی دستور آغاز عملیات «رمضان» در گرمای تیرماهی و آن هم در یکی از خشک‌ترین مناطق کشورمان یعنی در جنوب خوزستان (پاسگاه زید، شلمچه و. . . ) صادر شد. عملیاتی سخت و پر فراز و نشیب که در تلاقی برخورد رزمنده مسلمان ایرانی با عزیزترین و گرامی‌ترین ماه سال، صحنه‌های به یادماندنی و زیبایی را خلق کرد. این عملیات هرچند در مراحل پایانی خود با عدم‌الفتح رو به رو شد و رزمندگان به ناچار از متصرفات خود در محور تنومه و شرق بصره عقب نشستند، اما عملیات «رمضان» همواره در دیباچه دفاع مقدس بی‌نظیر و شگفت‌انگیز باقی ماند.
انجام عملیات بیت المقدس7 در خردادماه 1367 از دیگر وقایعی است که نام «رمضان سخت و طاقت‌فرسا» را در اذهان رزمندگان زنده می‌سازد. البته این عملیات در زمانی آغاز شد که کمتر از یک ماه از پایان ماه رمضان می‌گذشت، ولی مقدمات و آماده‌سازی ورود رزمندگان به بیت المقدس7، درست در بحبوحه روزهای گرم و طولانی ماه رمضان انجام می‌گرفت. به گونه‌ای که برخی از رزمنده‌ها با دهان روزه، پیاده‌روی‌های طولانی را تجربه می‌کردند و آموزش‌های سختی را پشت سر می‌گذاشتند.
در یک نگاه کلی همواره روزه‌داری در جبهه‌های دفاع مقدس که مملو از شعائر و شعارهای مذهبی بود، از ماندگارترین خاطرات رزمندگان به شمار می‌آید. در پایان این گزارش شما را دعوت می‌کنیم به گوشه‌هایی از خاطرات رزمنده حجت‌الاسلام علی اکبر محمدی: سحری خوردن کنار آرپی‌جی و مسلسل، وضو با آب سرد و قنوت در دل شب توصیف ناشدنی است. ربّنای لحظات افطار از پایان یک روزه خبر می‌داد، ربّنایی که تمام وجود رزمندگان مملو از حقانیت آن بود. بچه‌ها با اشتیاق فراوان برای نماز مغرب و عشا وضو می‌گرفتند، ماشین توزیع غذا به همه چادرها سر می‌زد و افطاری را توزیع می‌کرد. سادگی و صمیمیت در سفره افطار ما موج می‌زد و ما خوشحال از اینکه خدا توفیق روزه گرفتن را به ما هدیه داده بود سر سفره می‌نشستیم و بعد از خواندن دعا با نان و خرما افطار می‌کردیم. دعای توسل و زیارت عاشورا هم در این روزها حال و هوای دیگری داشت. معـنویتــی که «السلام علیــک یــا اباعبدالله» در زیارت عاشورا یا «وجیه عندالله اشفع لنا عندالله» در دعای توسل به سفره افطار و سحر ما هدیه می‌کرد، غیرقابل توصیف است. همین بنیه معنوی و عدم غفلت از لحظات معنوی، رزمندگان را از دیگران ممتاز کرده بود. نمی‌توان این لحظات را آن طور که باید بیان کرد. در یک مقطع در لشکر 28 سنندج بودم و قرار بود بعد از یک هفته به خانه برگردم اما جاذبه این ماه مرا در کردستان ماندگار کرد. ماه رمضان بهترین و زیباترین خاطرات را برای ما در سنگرها به ارمغان می‌آورد.

منبع: روزنامه جوان / غلامحسین بهبودی