به گزارش مشرق، سال 95 باهمه شیرینی‌ها و تلخی‌هایش رو به اتمام است و شاید یکی از تلخی‌های این سال در عالم سیاست و تاریخ، ارتحال شخصیت‌هایی است که عمری را در سیاست گذرانده و حال با کارنامه‌ای حاصل سالها زندگی پر فراز و نشیب در پیشگاه الهی حاضر می‌شوند.

افسوسی که از رفتن شخصیت‌های سیاسی می‌ماند از دو نظر قابل توجه است. یکی از دست دادن شخصت‌های خدوم که زحمت کشیده‌اند و دیگر اینکه همه آنها با سینه‌ای مملو از خاطرات انقلاب اسلامی رخ در نقاب خاک می‌کشند و اگر پیش از مرگشان آنها را بازگو نکنند شاید بخشی از حافظه تاریخی این کشور را نیز در دل خاک برده باشند.

در این گزارش نگاهی داریم به مهم‌ترین شخصیت‌های و چهره‌ سیاسی و مبارزاتی که در سال 95 از دنیا رفتند. شخصیت‌هایی که فوت برخی از آنها در عالم سیاست نیز بی‌تأثیر نبوده است.

** مرحوم هاشمی رفسنجانی؛ "مبارز کهنسال"

شاید یکی از مهم‌ترین اتفاقات سیاسی ایران در سال اخیر فوت مرحوم هاشمی رفسنجانی باشد. خبری که بر فضای سیاسی کشور تأثیرگذار بود و تحلیل‌ها درباره فوت وی تاکنون ادامه دارد.

مرحوم هاشمی رفسنجانی متولد 3 شهریور 1313 در رفسنجان بود. وی یکی از چهره‌های تأثیر گذار در روند انقلاب اسلامی بود و فعالیت سیاسی خود را از سال 1340 آغاز کرد.

وی بعد از انقلاب مسئولیت‌های بسیاری از جمله سه دوره نمایندگی و ریاست مجلس شورای اسلامی، 5 دوره عضویت مجلس خبرگان، ریاست دولت‌های پنجم و ششم و ریاست مجمع تشخیص مصحلت را عهده‌دار بود.

رهبر معظم انقلاب در پیامی که به مناسبت فوت هاشمی رفسنجانی صادر کردند، نوشتند "با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم. فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ی همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است."

** آیت‌الله شاهرخی؛ شاگرد مبارز مکتب امام

 آیت الله سید محمد نقی شاهرخی عضو سابق مجلس خبرگان رهبری و نماینده رهبر معظم انقلاب در کشورهای جنوب شرق آسیا بود.

وی در سال 1327 شمسی به حوزه علمیه بروجرد وارد شد و پس از طی دروس مقدماتی در سال 1329 به قم هجرت کرده و دروس سطح را در محضر حضرات آیات مرعشی نجفی، شهید صدوقی، فکوری، حائری، مجاهدی و سلطانی طباطبایی فراگرفت. دروس خارج فقه و اصول را نیز در محضر حضرات آیات عظام بروجردی، امام خمینی، محقق داماد و گلپایگانی تلمذ نمود.

با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام راحل(ره) در سال 42 به همراه فضلاء و مدرسین حوزه علمیه قم وارد صحنه مبارزات مردم علیه رژیم استبداد شد و در طول این مبارزات بارها تحت تعقیب قرار گرفت. وی سه بار به زندان افتاد که آخرین مرحله در هجدهم ماه مبارک رمضان سال 1357 شمسی پس از سخنرانی در مسجد ارک تهران بود که راهی زندان مخوف کمیته شد و در آنجا با شخصیتهایی همچون آیت‌الله روحانی، آیت الله دستغیب، علامه یحیی نوری و مرحوم فلسفی همراه بودند.

وی بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در مسئولیتهای مختلفی از جمله امامت جمعه خرم آباد، نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی، نماینده تام الاختیار حضرت امام در بروجرد و بروجن، نماینده لرستان در سومین و چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری، نماینده مقام معظم رهبری در کشورهای جنوب شرق آسیا(تایلند، میانمار، بنگلادش، سریلانکا، هند)، عضو مجمع جهانی اهل البیت(ع)، عضو مجمع تقریب مذاهب بود.

این مجاهد خستگی‌ناپذیر سرانجام پس از گذراندن یک دوره کوتاه بیماری شامگاه روز یکشنبه هفتم آذرماه 1395 شمسی مصادف با شب رحلت نبی مکرم اسلام(ص) و امام حسن مجتبی(ع) در سن 82 سالگی به دیدار معبود خود شتافت.

** حمیدی سبزواری؛ شاعری که "با انقلاب زیست و با انقلاب ماند"

حمید سبزواری در 1304 در سبزوار زاده شد. جد وی ملا محمدصادق ممتحنی، شاعری بود که «مجرم» تخلص می‌کرد. وی در 1331 ازدواج کرد و یک سال بعد از ازدواج، کودتای 28 مرداد 1332 برای وی گرفتاری‌هایی به وجود آورد و او تحت تعقیب قرار گرفت. سبزواری مدتی متواری بود و مدت زمانی را در اسفراین مخفی شد.

نوجوانی وجوانی سبزواری در دوران حکومت رضاشاه پهلوی گذشت و تحولات این دوره بر روحیه وی تأثیر گذاشتند. چهارده‌ساله بود که سرودن شعر را آغاز کرد و در آن سنین از روی کنجکاوی به احزاب و گروه‌های سیاسی مختلف سر می‌زد تا با آرا و نظرات آن‌ها آشنا شود.

سبزواری ابتدا به شغل معلمی مشغول بود. بعد از حوادث مرداد 1332 از وزارت آموزش و پرورش اخراج شد. مدتی در شرکتی که سنگ معدن استخراج می‌کرد در اطراف سبزوار و شاهرود کار کرد و مدتی را نیز با اجاره حمام در سبزوار گذراند. بعدها در بانک بازرگانی مشغول به کار شد. سبزواری پس از آغاز انقلاب با استعفا دادن از بانک، تمام توان خود را صرف پیروزی انقلاب اسلامی کرد.

**آیت‌الله موسوی اردبیلی؛ "قاضی‌القضات صدر انقلاب"

از 5 عضو هیئت موسس حزب جمهوری اسلامی 2 نفر در سال 60 به دست منافقین به شهادت رسیدند و دو نفر دیگر نیز در سال 95 به رحمت ایزدی پیوستند که یکی از آنها آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی بود. وی در 8 بهمن 1304  به دنیا آمد.

از مشاغل و مسئولیت‌های وی پس از انقلاب اسلامی می‌توان به عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در هیئت سه نفره رسیدگی به اختلاف بنی‌صدر و دیگران، نمایندگی دوره اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور، عضو شورای عالی قضایی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان شش ماده‌ای آیت‌الله خمینی اشاره کرد.

در دی‌ماه سال 1357 و تأسیس شورای انقلاب به دستور امام راحل، مرحوم موسوی اردبیلی یکی از اعضای آن بود و در 30 بهمن 1357 و اعلام موجودیت حزب جمهوری اسلامی، وی در کنار شهید بهشتی، شهید باهنر، آیت‌الله خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی هیئت موسس این حزب را تشکیل دادند.

آیت‌الله موسوی اردبیلی از سال 1360 تا 1368 رئیس دیوان عالی کشور و عالی‌ترین مقام قضایی بود. وی پس از ارتحال امام خمینی(ره) به قم رفت و به تدریس خارج فقه و اصول مشغول شد و در سال‌های پایانی عمرش ریاست دانشگاه مفید را بر عهده داشت. وی سوم آذرماه امسال بعد از چند روزی بستری بودن در بیمارستانی در تهران درگذشت.

** مرضیه حدیدچی؛ سفیر امام به شرق

یکی دیگر از شخصیت‌هایی که سینه‌ای مملو از خاطرات انقلاب داشت، مرحومه مرضیه حدیدچی(دباغ) بود که در تاریخ 27 آبان امسال به دیار باقی شتافت. مرضیه حدیدچی در سال 1318 در شهر همدان متولد شد و در خانواده ای مذهبی و فرهنگی رشد و نمو کرد. تحصیلات خود را از مکتب خانه آغاز کرد و از معلومات پدرش در یادگیری قرآن و نهج البلاغه بهره فراوان برد. 

فعالیت‌ها و حرکت‌های سیاسی دباغ با پخش و توزیع اعلامیه در سال های 41-40 آغاز می‌شود و با ورود به تشکیلات تحت هدایت شهید سعیدی در تهران شدت می‌یابد. همچنین در این دوره با دانشجویان مبارز دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف و علم و صنعت همکاری و تعامل داشته است.

حدیدچی(دباغ) پس از شهادت آیت الله سعیدی در1349 به مبارزه و تبلیغ خود علیه رژیم شاه شدت می‌بخشد و سرانجام در1352 توسط ساواک دستگیر می شود. در کمیته مشترک به همراه دخترش شدیدترین شکنجه‌ها را تحمل کرده به سختی بیمار می‌شود

وی در اوایل انقلاب  فرماندهی سپاه همدان را برعهده داشت و پس از آن مسئولیت آموزش بسیج را به عهده گرفته و سپس 3 دوره نماینده مجلس شورای اسلامی شد.مهم‌ترین مسئولیت وی در دوران انقلاب همراهی با هیئت سه نفره حضرت امام خمینی به شوروی برای رساندن نامه تاریخی امام به گورباچف است.

دباغ علت انتخاب شدنش را توسط امام (ره) در هیئت حامل پیام امام به گورباچف را بر اساس شناختی که امام در سال 49، نسبت به ایشان داشتند، اعلام کرد.

** شایانفر؛ خالق «نیمه‌پنهان» و گنجینه اسرار انقلاب

حسن شایانفر را همه به مجموعه «نیمه پنهان» می‌شناختند که در انتشارات کیهان به چاپ می‌رسید. او را گنجینه اسرار انقلاب می‌دانستند و شاید زود بود برای آنکه شایانفر با سینه‌ای پر از اسرار انقلاب از میان ما برود.

مرحوم حسن شایانفر متولد 1335 و از چهره‌های برجسته فرهنگی کشور و مشاور فرهنگی و یار دیرینه حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان محسوب می‌شد. وی همواره به‌دلیل افشای ماهیت واقعی پرده‌نشینان و دستان پنهان و پیدای افراد پشت‌پرده جریان‌های معاند با انقلاب اسلامی از جمله فراماسون‌ها مورد غضب‌ فتنه‌گران داخلی و خارج‌نشین بود و  تا آنجا که توانستند وی را آماج ناسزاها و فحاشی‌های خود قرار دادند.

شایانفر از سال 1372 به جمع نویسندگان روزنامه کیهان پیوست و به‌عنوان مدیر دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان تاکنون مسئولیت‌های مختلفی از جمله انتشار پاورقی و کتاب‌های نیمه پنهان را به‌عهده داشته است اما در دهه شصت خورشیدی بخش فرهنگی زندان قزل‌حصار را راه‌اندازی کرد. مجموعه کتاب‌های "نیمه پنهان" از تولیدات دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان است که از سال 1376 تاکنون بیش از  35 جلد از آن منتشر شده است.

مرحوم حسن شایانفر پس از عمری مجاهدت در آستانه اربعین حسینی پس در 29 آبان امسال به دیار باقی شتافت.

** شیخ جعفر شجونی؛ "روحانی مبارز و آزاده"

حجت الاسلام جعفر شجونی  متولد 1311 در فومن، سیاستمدار باسابقه گیلانی ،عضو جامعه روحانیت مبارز، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، فعال سیاسی و زندانی در زندان های مخوف ساواک بود.

وی نماینده کرج در اولین دوره مجلس شورای اسلامی بوده و از همراهان شهید نواب صفوی در دوران مبارزه با رژیم پهلوی محسوب می‌شود. از 18 سالگی مبارزه را آغاز کرده و تا پیروزی انقلاب 25 بار زندان رفته است.

امام خامنه‌ای در پیام تسلیت برای درگذشت مرحوم شجونی وی را "روحانی مبارز و آزاده" توصیف و می‌فرمایند: آن مرحوم از مبارزان دیرین با رژیم طاغوت و از وفاداران به امام و انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی در سراسر عمر تبلیغی خود بود. منبرهای روشنگر و بیان صریح و شیرین او خاطره‌های ماندگاری در ذهن و دل آشنایان این روحانی شجاع بر جای گذاشته است.

**فرمانده‌ای که به هم‌قطاران شهیدش پیوست

همه با چهره مهربان و قاطع سردار ناظری در مسابقات فرمانده شبکه افق آشنا بودند. محمد ناظری متولد 1334 فرمانده و بنیانگذار یگان ویژه تکاوری نیروی دریایی سپاه پاسداران، مرکز آموزش هوابرد سپاه و از بنیانگذاران دانشکده فرماندهی و ستاد (دافوس) سپاه بود.

وی رکوردار پرش هوایی در سطح تکاوری سپاه بود، متخصص در فنون دریایی، غواصی، بارریزی هوایی، هلی برن و رشته‌های رزمی از جمله جودو و همچنین از متخصصین طرح‌ریزی عملیات های منظم و نامنظم به شمار می‌رفت.

سرانجام در شب 21 اردیبهشت‌ ماه به دلیل عارضه شیمیایی دچار تنگی نفس و به بیمارستان نازعات ارسال می‌شود و بر اثر ایست قلبی در ساعت 5 صبح 22 اردیبهشت‌ ماه به شهادت می‌رسد.

از خداوند متعال برای همه آنها طلب مغفرت و آمرزش آرزومندیم.