سرویس جهان مشرق - سرنخ دستکاری ابعاد ذهنی رای‌دهندگان با ترفندهای رایانه‌ای در رفراندوم برگزیت و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در دستان شرکتی بود که «استیو بنون» مشاور ارشد استراتژیک رییس جمهور فعلی آمریکا یکی از روسای اصلی آن بوده است.

دیده‌بان حریم خصوصی انگلیس طی بررسی جدید اعلام کرد که اطلاعات شخصی شرکت‌کنندگان در انتخابات و رفراندوم در برگزیت توسط شرکت‌های خصوصی دیجیتالی به سرقت رفته است. نقش این شرکت‌ها تا آن حد قدرتمند است که سال گذشته موجب پیروزی دانلد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی رفراندوم برگزیت شد.

از سوی دیگر، در هفته‌ گذشته «آبزرور» افشا کرد که «اداره کمیسیونر اطلاعات» انگلیس (ICO) در پی تحقیقات خود به این نتیجه قطعی رسیده که یک شرکت فن‌آوری تحت مالکیت یک میلیاردر آمریکایی نقش کلیدی را در متقاعد کردن رای‌دهندگان بریتانیایی برای خروج از اتحادیه اروپا ایفا کرده است.

همین امر به شدت موجب نگرانی مسئولین ستادهای انتخاباتی، وکلا، سیاستمداران و متخصصین عرصه تکنولوژی شده است. سخنگوی ICO اخیرا اعلام کرده که نتیجه یک سال بررسی گسترده خطرات استفاده از اطلاعات شخصی در کارزارهای سیاسی موجب شده که این نهاد به این نتیجه برسد که شرکت «کمبریج آنالتیک» تحت مدیریت «الکساندر نیکس» و «استیو بنون» -مشاور ارشد ترامپ- که متخصص ترکیب داده‌کاوی و تحلیل داده‌ها از طریق ارتباط استراتژیک در جریان انتخابات است، دفتر اصلی این شرکت در واشنگتن است و در نیویورک و لندن هم دارای نمایندگی است.

کمبریج آنالتیکا از طریق تحلیل داده‌ها، پروفایل‌های پیچیده افراد را ایجاد می‌کند تا بتواند اینکه نهایتا یک فرد به چه کسی رای می‌دهد را پیش‌بینی نماید. طبق ادعا  ICO، »رابرت مرسر» سرمایه‌گذار مولتی میلیاردر آمریکایی اصلی‌ترین نقش را در سرمایه‌گذاری برای کسب اطلاعات و شناسایی مردم ایالت‌های سرنوشت‌ساز به نفع ترامپ ایفا کرد. مرسر از دوستان گرمابه و گلستان «نایجل فاراژ» رهبر حزب «یوکیپ» (حزب استقلال) انگلیس است. هفته گذشته بود که «اندی ویگمور» مدیر ارتباطات گروه حامی برگزیت در گفتگو با آبزرور اذعان کرد که این گروه از طریق خانواده مرسر با شرکت کمبریج آنالتیک آشنا شد.

مرسر به گروه برگزیت پیشنهاد می‌دهد که با توجه به عملکرد عالی این شرکت در آمریکا، این گروه حتما از آن بهره ببرد. جلسه‌ای بین طرفین برگزار می‌شود و «الکساندر نیکس» مدیر عامل شرکت در مورد قدرت تاثیرگذاری آن در شبکه‌های اجتماعی آمریکا می‌گوید و تضمین می‌کند که شرکت او و بنون، پیام گروه برگزیت را به ذهن رای‌دهندگان القاء کند.

الکساندر نیکس در حال سخنرانی در نشست کنکوردیا 2016 در نیویورک / سپتامبر 2016

سخنگوی شرکت آمریکایی، هرگونه دخالت در رفراندوم برگزیت را تکذیب کرده اما این در حالی است که «کارولین لوکاس» نماینده حزب سبز که از مخالفین برگزیت است خواستار توضیح گروه برگزیت در این مورد و پیگیری قضیه بصورت کامل توسط نهادهای قضایی ذیربط شده است. اما در یکی از فیلم‌های مربوط به 2015 در شبکه ویدئویی «یوتیوب» یکی از تحلیلگران شرکت کمبریج آنالتیک در مورد چگونگی استفاده از «لایک‌های فیس‌بوک» به عنوان ورودی مدل‌های «یادگیری ماشین [1]» سخن می‌گوید.

در آمریکا، شرکت‌های مجاز به استفاده از داده‌های شخص ثالث بدون نیاز به موافقت وی هستند. اما «گراویس میلار» مشاور موسسه «ماتریکس چمبرز» لندن معتقد است که ورود به حریم خصوصی افراد در اروپا کاملا امری غیرمشروع بوده و هیچکس حق ندارد به مسائل خصوصی شهروندان ورود کند.

سخنگوی شرکت کمبریج آنالتیک، هرگونه دسترسی به اطلاعات مردم و یا لایک‌های شبکه فیسبوک را منکر شده و سخنان سال 2015 کارشناس این شرکت را مربوط به یک پروژه پژوهشی انجام‌شده در همان سال دانسته است. این در حالی است که سخنان کارشناس مذکور از روی فیس‌بوک حذف شده و شواهد دیگری نشان می‌دهد که انجام این عمل توسط شرکت‌های مختلف کاملا ممکن است. یک نمونه از آن را می‌توان همکاری شرکت «اَگرِگِیت آی کیو» با یک دانشجو به نام «دارن گریمز» دانست. به ادعای پایگاه خبری-تحلیلی «بازفید» این دانشجو 625 هزار یورو به شرکت کانادایی مذکور داده بود تا تعداد رای‌های کمپین وی که شعار ترک فیس‌بوک را ایجاد کرده بود با دستکاری در ظاهر بسیار زیاد نشان دهد.

دکتر «سیمون مُورز» استاد دانشگاه کانتربری معتقد است که همگرایی در داده‌کاوی و توانایی‌های تجزیه و تحلیل گرانول و الگوریتم‌های از سوی شرکت‌هایی چون کمبریج آنالتیک و فیس‌بوک، موجب شکل‌گیری سیستم‌عامل‌های قدرتمند و غیرقابل کنترل می‌شود و این امر می‌تواند بر احساسات‌ و تفکر مردم در رای دادن و در زندگی تاثیرگذاری کند. این شرکت‌ها، الگوریتم‌های خود را از دید بررسی موشکافانه پنهان می‌کنند و لذا آن نتایجی را که خود می‌خواهند منتشر می‌سازند و با دستکاری ابعاد ذهنی مردم، به هدف می‌رسند.

منابع:

https://www.theguardian.com/technology/2017/mar/04/cambridge-analytics-data-brexit-trump

Trevor Hastie, Robert Tibshirani, and Jerome Friedman, The Elements of Statistical Learning: Data Mining, Inference, and Prediction, Springer, 2003 (ISBN 0-387-95284-5)

Machine Learning Thomas G. Diet Erich – Department of Computer Science – Oregon State Universit

[1] به عنوان یکی از شاخه‌های وسیع و پرکاربرد هوش مصنوعی، یادگیری ماشین Machine learning)) به تنظیم و اکتشاف شیوه‌ها و الگوریتم‌هایی می‌پردازد که بر اساس آنها رایانه‌ها و سامانه‌ها توانایی تعلٌم و یادگیری پیدا می‌کنند.