***********

1- پیش از این، در حوزه تاریخ نگاری و تجزیه و تحلیل وقایع و روند تحولات سیاسی- نظامی جنگ، همچنین خاطرات افراد در زمینه و زمانه های متفاوت، آثار مختلفی به چاپ رسیده است، اما تا کنون چرایی و چگونگی شکل‌گیری یک اندیشه در حوزه مباحث و مسایل تاکتیکی و راهبردی جنگ، در قامت عملکرد یگان نظامی، تبیین و منتشر نشده است. به این اعتبار کتاب حاضر از نظر تاریخی، همچنین در سطح تاکتیکی و راهبردی بسیار ارزشمند و مطالعه ان ضروری است.

2- با وجود آنکه موضوع اصلی کتاب «مردان رستگار»، نگارش نامه به مسئولین سیاسی کشور و آسیب شناسی مسایل تاکتیکی و راهبردی جنگ است، اما کتاب با ظرافت های بسیار قابل توجهی همراه است که به دلیل موضوع و روش نویسنده محترم، بسیار جذاب و در عین حال متأثر کننده است. برای خوانندگان، آشنایی با سلوک زاهدانه و جسارت آمیز رزمندگان، همچنین تعهد و صداقت آنها نسبت به مسائل اساسی جنگ و چگونگی طراحی و فرماندهی در برابر دشمن، که تا کنون مورد توجه قرار نگرفته است، بسیار مغتنم است.

3- در این کتاب برجستگی‌ها و در عین حال، کاستی‌های جنگ را در سایه و روشن آنچه در صحنه جنگ جریان داشت، می توان شناخت. البته سرنوشت نویسندگان نامه، به ویژه شهدای گرانقدر، رستگار و بهمنی، همچنین نحوه شهادت آنها، کتاب را با حزن و اندوهی همراه کرده که رهایی از آن، تا پایان مطالعه کتاب و حتی پس از آن، بسیار دشوار است.

4- کتاب «مردان رستگار» از حیث بررسی موضوع که عملکرد تیپ در عملیات خیبر است، و از حیث روش که در چارچوب خاطرات و نه بررسی تاریخی- نظامی نوشته شده است، بسیار جالب و از سایر آثار مشابه، متمایز و برجسته است.چنانکه پیوستگی میان موضوع جنگ در سطح استراتژیک و سرانجام نویسندگان آن، با نوعی «ابهام و رستگاری» تحسین برانگیز و حزن آمیز، همراه شده است

5- نامه به مسئولین جنگ که موضوع اصلی این کتاب است، در واقع با این فرض نوشته شده است که؛ جنگ از نظر طراحی، فرماندهی و پشتیبانی، از کاستی‌های اساسی برخوردار بوده است. این موضوع در تیپ 10 سیدالشهدا(ع) بویژه از سوی برخی فرماندهان گردان که از تجربه زیادی برخوردار بودند، ادراک و منتقل شده بود، اما تصور می شود چندان مورد توجه قرار نگرفته است. حال آنکه پیش از این و حتی پس از آن مباحث بسیار عمیق و راهبردی در سطح عالی جنگ جریان داشت که، احتمالا مسئولین محترم تیپ، از این موضوع اطلاعی نداشته اند.

6- موضوع مورد بحث کتاب؛ گرچه نامه به مسئولین است ولی در بستر عملیات خیبر به تصویر کشیده شده است. گرچه در ابتدا این موضوع چندان روشن نیست، اما در ادامه آشکار می شود. در عین حال زمان و مکان عملیات به طور عام و خطّ حدّ تیپ و یگان های مجاور و قرارگاه فرماندهی، مورد اشاره قرار نگرفته است. نظر به موضوع بحث، مناسب بود به ملاحظات یاد شده  توجه می شد تا مشخص شود، نویسندگان نامه در ترسیم صحنه نظامی عملیات خیبر نیز بسیار توانمند بوده اند ولی به دلائلی از انجام آن خود داری کرده اند.

7- برابر اسناد موجود که بخشی از آن در حال اماده سازی برای انتشار است، مباحثی که پس از عملیات رمضان، والفجر مقدماتی و یک، در ارزیابی استراتژی جنگ صورت گرفت و منجر به انتخاب منطقه عملیاتی خیبر شد، بسیار عمیق و فراتر از مباحثی است که از سوی فرماندهان تیپ و لشکر،همچنین آنچه در نامه مورد بحث در کتاب، ادراک و نوشته شده است. اما مسئله اساسی؛ شکاف میان توان نظامی و روش جنگیدن و مهمتر از آن؛ عدم تناسب میان ماهیت قدرت نظامی ایران با اهداف جنگ، مبنی بر سقوط صدام بود. همچنین تأکید بر ضرورت تسریع در عملیات با شرط پیروزی، ملاحظاتی را بر تفکر، روش و تصمیم گیری‌ ها و نیز میزان و نحوه پشتیبانی،حاکم کرده بود که قضاوت درباره آن، باید با جمیع عوامل و شرایط تاریخی و راهبردی در جنگ صورت می گرفت که، احتمالا در زمان نگارش نامه و حتی در شرایط کنونی،  به این موضوع توجه نشده و نمی شود.

8- اهتمام نویسنده و ناشر محترم در تدوین و انتشار کتاب قابل تقدیر و ارزش آن همانند نوشتن نامه تاریخی به مسئولین است. با انتشار این کتاب، جوانه‌های شکل گیری الگوی جدید در روایت جنگ ایران و عراق، قابل مشاهده است. این مهم نیز حاصل تاثیر و تداومِ خلوص اندیشه و جسارت تحسین برانگیز نسل جنگ و انقلاب است که برای امروز و آینده، بیش از گذشته به آن نیاز داریم، در حالی که از فقدان آن رنج برده و دشواریهای زیادی را در آینده در پیش رو خواهیم داشت که، نتایج و آثار نگران کننده آن، در بزنگاه های تاریخی آشکار خواهد شد.