سرویس اقتصاد مشرق - دولت تدبیر و امید طرحی یک و نیم میلیون دلاری ( معادل ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان ) برای توسعه روستاها و قشر عشایر ارائه داده است که پس از شائبه انتخاباتی بودن آن، مورد انتقاد کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است. به همین جهت با سه نفر از نمایندگان مجلس عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفتگویی به عمل آمده که در ادامه شرح آن از نظر می گذرد:
مشرق: نظر شما در خصوص لایحه ای که دولت در خصوص برداشت ریالی از صندوق توسعه ملی برای ایجاد اشتغال در روستاها ارائه کرده است، چیست؟
نظر بنده این است که از این دست اقدامات در دولت‌های گذشته هم داشتیم. در دولت آقای خاتمی طرح‌های اشتغال و ضربتی اشتغال را
داشتیم که مؤثر نبود. البته ارزیابی بنده در آن دوران هم این بود که این اقدامات اثربخشی برافزایش اشتغال نخواهد داشت. در دولت آقای احمدی‌نژاد هم طرح بنگاه‌های زودبازده مطرح بود که آن‌هم اثربخشی نداشت. البته وام‌های دیگری هم به‌عنوان کمک به روستاییان در بحث دام و کشاورزی داده شد. ولی متأسفانه این تسهیلات در محل پیش‌بینی‌شده که افزایش اشتغال در مناطق روستایی بود؛ هزینه نشد و عمدتاً صرف سفرهای زیارتی و خرید خودرو شد.
ما به‌عنوان نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نگران هستیم که طرح اخیر دولت نیز سرنوشت بهتری از تجربیات شکست‌خورده قبلی نداشته باشد. مگر اینکه مکانیسم‌های پرداخت مشخص باشد و همچنین پروژه‌هایی که این تسهیلات به آن‌ها تعلق می‌گیرد، تعیین شود. همین‌طور وام‌گیرنده باید مشخص باشد که این وام به چه افرادی تعلق می‌گیرد؛ و اگر صرف دادن وام به روستاییان است که متأسفانه تجربی خوبی نبوده است. منشأ بعضی از مشکلات و چالش‌ها در زمینه‌هایی مانند مسکن، سکه و ارز همین وام‌های بدون برنامه بوده است.
ما حامی دولت هستیم ولی با همه ارادتی که به دولت داریم این سؤالات جدی هستند و باید به آن‌ها پاسخ روشن داده شود.
مشرق: با توجه به اینکه برداشت از صندوق توسعه ملی طبق اساسنامه صندوق باید به‌صورت ارزی صورت بگیرد، ولی دولت در لایحه تقدیمی درخواست برداشت ریالی از صندوق توسعه ملی را دارد. نظر شما در این مورد چیست؟
دولت باید چهارچوب‌های قانونی را در این مورد رعایت کند و مجلس هم باید در تصمیم‌گیری درباره این لایحه چارچوب‌های صندوق توسعه ملی
را در نظر بگیرد.
مشرق: آیا دولت برنامه‌ای برای استفاده از 1.5 میلیارد دلار به مجلس شورای اسلامی ارائه داده است؟
خیر. دولت باید برنامه خود را در این مورد ارائه دهد.
مشرق: به نظر شما برای ایجاد شغل در روستاها چه اقدامی باید صورت بگیرد و آیا با پرداخت تسهیلات صرف و تزریق نقدینگی مشکل اشتغال روستایی حل می‌شود؟
روستاییان ما مخصوصاً در مناطق محروم مانند سقز و بانه درآمد چندانی ندارند و کمک‌های این‌چنینی از ایشان لازم است ولی باید با نظارت دقیق باشد. به‌عنوان‌مثال جوانان با دریافت وام در دولت گذشته تبدیل به بیکاران بدهکار شدند. یعنی با وامی که گرفتند اقدام به خریداری خودرو کردند درحالی‌که در حال حاضر نه‌تنها قدرت پرداخت قسط وام ماشینشان را ندارند بلکه در تأمین هزینه بنزین ماشین نیز مانده‌اند. یعنی قبل از دریافت وام فقط بیکار بودند ولی الان بیکار بدهکار هستند.
با برنامه‌ریزی مشخص باید در روستاها کارگاه‌هایی برای ایجاد اشتغال ایجاد شود و همچنین فعالیت‌های اقتصادی در روستاها باید به‌صورت زنجیره‌ای ایجاد شود. برنامه‌های اشتغال‌زایی در کشور باید استان به استان و با توجه به ظرفیت‌ها و استعدادهایشان انجام شود. زیرا در هر نقطه از کشور ممکن است یک فعالیتی توجیه اقتصادی داشته باشد.
برای جلوگیری از انحراف این تسهیلات بهترین کار این است که دولت وزارت جهاد کشاورزی را مأمور این کار کند و در هر شهرستان کمیته‌ای پاسخگو باشد که طرح‌ها را به لحاظ توجیه‌پذیری اقتصادی و بازگشت سرمایه مورد سنجش قرار دهد.
برداشت 1.5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی جهت اشتغال روستاییان و عشایر خلاف رسالت‌های صندوق است و باوجود 200 هزار روستا
مبلغی مناسب به‌کل روستاهای ما نمی‌رسد؛ و این سؤال جدی است که این مبلغ چه میزان در اشتغال‌زایی روستایی تأثیر خواهد گذاشت.
رهبر معظم انقلاب از برداشت‌های قبلی از صندوق توسعه ملی و مشکلاتی که ایجاد شده است، ناراضی هستند؛ همچنین ارجاع این درخواست به مجلس در جهت انجام کار کارشناسی بود. دولت برنامه‌ای که دارد را باید به مجلس شورای اسلامی ارائه بدهد.
مشکل تسهیلات را یکی از مشکلات بنگاه‌های خرد روستایی است که دولت باید برای بازار رسانی و فروش محصولات روستاییان هم برنامه مشخصی داشته باشد. با توجه به تجربه‌های شکست‌خورده مشابه در اشتغال، این اقدام دولت را یک اقدام اورژانسی است، در حالیکه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که کشور دچار این معضلات اورژانسی نشود.
غلامرضا حیدری نماینده تهران و عضو کمیسیون برنامه و بودجه
مشرق: نظر شما در خصوص لایحه ای که دولت در خصوص برداشت ریالی از صندوق توسعه ملی برای ایجاد اشتغال در روستاها ارائه کرده است، چیست؟
نظر بنده این است که از این دست اقدامات در دولت‌های گذشته هم داشتیم. در دولت آقای خاتمی طرح‌های اشتغال و ضربتی اشتغال را
داشتیم که مؤثر نبود. البته ارزیابی بنده در آن دوران هم این بود که این اقدامات اثربخشی برافزایش اشتغال نخواهد داشت. در دولت آقای احمدی‌نژاد هم طرح بنگاه‌های زودبازده مطرح بود که آن‌هم اثربخشی نداشت. البته وام‌های دیگری هم به‌عنوان کمک به روستاییان در بحث دام و کشاورزی داده شد. ولی متأسفانه این تسهیلات در محل پیش‌بینی‌شده که افزایش اشتغال در مناطق روستایی بود؛ هزینه نشد و عمدتاً صرف سفرهای زیارتی و خرید خودرو شد.
ما به‌عنوان نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نگران هستیم که طرح اخیر دولت نیز سرنوشت بهتری از تجربیات شکست‌خورده قبلی نداشته باشد. مگر اینکه مکانیسم‌های پرداخت مشخص باشد و همچنین پروژه‌هایی که این تسهیلات به آن‌ها تعلق می‌گیرد، تعیین شود. همین‌طور وام‌گیرنده باید مشخص باشد که این وام به چه افرادی تعلق می‌گیرد؛ و اگر صرف دادن وام به روستاییان است که متأسفانه تجربی خوبی نبوده است. منشأ بعضی از مشکلات و چالش‌ها در زمینه‌هایی مانند مسکن، سکه و ارز همین وام‌های بدون برنامه بوده است.
ما حامی دولت هستیم ولی با همه ارادتی که به دولت داریم این سؤالات جدی هستند و باید به آن‌ها پاسخ روشن داده شود.
محسن بیگلری نماینده کردستان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه
مشرق: با توجه به اینکه برداشت از صندوق توسعه ملی طبق اساسنامه صندوق باید به‌صورت ارزی صورت بگیرد، ولی دولت در لایحه تقدیمی درخواست برداشت ریالی از صندوق توسعه ملی را دارد. نظر شما در این مورد چیست؟
دولت باید چهارچوب‌های قانونی را در این مورد رعایت کند و مجلس هم باید در تصمیم‌گیری درباره این لایحه چارچوب‌های صندوق توسعه ملی
را در نظر بگیرد.
مشرق: آیا دولت برنامه‌ای برای استفاده از 1.5 میلیارد دلار به مجلس شورای اسلامی ارائه داده است؟
خیر. دولت باید برنامه خود را در این مورد ارائه دهد.
مشرق: به نظر شما برای ایجاد شغل در روستاها چه اقدامی باید صورت بگیرد و آیا با پرداخت تسهیلات صرف و تزریق نقدینگی مشکل اشتغال روستایی حل می‌شود؟
روستاییان ما مخصوصاً در مناطق محروم مانند سقز و بانه درآمد چندانی ندارند و کمک‌های این‌چنینی از ایشان لازم است ولی باید با نظارت دقیق باشد. به‌عنوان‌مثال جوانان با دریافت وام در دولت گذشته تبدیل به بیکاران بدهکار شدند. یعنی با وامی که گرفتند اقدام به خریداری خودرو کردند درحالی‌که در حال حاضر نه‌تنها قدرت پرداخت قسط وام ماشینشان را ندارند بلکه در تأمین هزینه بنزین ماشین نیز مانده‌اند. یعنی قبل از دریافت وام فقط بیکار بودند ولی الان بیکار بدهکار هستند.
با برنامه‌ریزی مشخص باید در روستاها کارگاه‌هایی برای ایجاد اشتغال ایجاد شود و همچنین فعالیت‌های اقتصادی در روستاها باید به‌صورت زنجیره‌ای ایجاد شود. برنامه‌های اشتغال‌زایی در کشور باید استان به استان و با توجه به ظرفیت‌ها و استعدادهایشان انجام شود. زیرا در هر نقطه از کشور ممکن است یک فعالیتی توجیه اقتصادی داشته باشد.
برای جلوگیری از انحراف این تسهیلات بهترین کار این است که دولت وزارت جهاد کشاورزی را مأمور این کار کند و در هر شهرستان کمیته‌ای پاسخگو باشد که طرح‌ها را به لحاظ توجیه‌پذیری اقتصادی و بازگشت سرمایه مورد سنجش قرار دهد.
یوسفیان ملا نماینده آمل و عضو کمیسیون برنامه و بودجه
برداشت 1.5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی جهت اشتغال روستاییان و عشایر خلاف رسالت‌های صندوق است و باوجود 200 هزار روستا
مبلغی مناسب به‌کل روستاهای ما نمی‌رسد؛ و این سؤال جدی است که این مبلغ چه میزان در اشتغال‌زایی روستایی تأثیر خواهد گذاشت.
رهبر معظم انقلاب از برداشت‌های قبلی از صندوق توسعه ملی و مشکلاتی که ایجاد شده است، ناراضی هستند؛ همچنین ارجاع این درخواست به مجلس در جهت انجام کار کارشناسی بود. دولت برنامه‌ای که دارد را باید به مجلس شورای اسلامی ارائه بدهد.
مشکل تسهیلات را یکی از مشکلات بنگاه‌های خرد روستایی است که دولت باید برای بازار رسانی و فروش محصولات روستاییان هم برنامه مشخصی داشته باشد. با توجه به تجربه‌های شکست‌خورده مشابه در اشتغال، این اقدام دولت را یک اقدام اورژانسی است، در حالیکه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که کشور دچار این معضلات اورژانسی نشود.
