به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، یکی از بحث های مهمی که در منطقه شرق آسیا همواره موضوعی داغ و مورد توجه محسوب شده، آزمایشات و تست‌های موشکی و نظامی ارتش کره شمالی است که در جدیدترین اتفاق، شلیک یک موشک خاص بالستیک، مورد توجه و انتقاد غربی‌ها قرار گرفته است.

بر این اساس، کره ‌شمالی بار دیگر یک موشک بالستیک را از روی یک زیردریایی در آب‌ های شهر ساحلی "سینپو" در جنوب‌ شرقی این کشور آزمایش کرده است. البته پیش از این نیز، این مدل شلیک، توسط ارتش کره شمالی صورت گرفته بود که مسئولان کره جنوبی ادعا کردند آزمایش مذکور موفق نبوده و آن موشک پس از طی کردن حدود 30 کیلومتر تکه تکه شده است.

اگرچه در خصوص موشک جدید، هنوز اطلاعات دقیقی منتشر نشده و نتایج تست آن نیز از سوی طرفین، برملا نشده است اما با توجه به اینکه آمریکا و کره جنوبی روز جمعه 18 تیر توافق کردند، تا سیستم دفاع موشکی برای مقابله با تهدیدهای کره شمالی در کره جنوبی مستقر کنند، این مسئله نشان می دهد ارتش آمریکا، از قدرت واقعی موشک های کره شمالی، احساس خطر کرده است.

تاریخچه شلیک موشک از زیردریا

از زمانی که بشر توانست وارد دنیای زیر آب شود، سلاح ها و تجهیزات زیرآبی، اهمیت ویژه‌ای در حمله و دفاع پیدا کرد تا جایی که از غواص به عنوان ساده‌ترین نیروی تهاجمی تا انواع زیردریایی‌ها، نقش ویژه‌ای در استراتژی کشورها دارند.

با ورود موشک‌های کروز و بالستیک به دنیای تسلیحات و اوج گرفتن رقابت‌های تسلیحاتی بین آمریکا و شوروی سابق، دو طرف به این فکر افتادند که امکان شلیک این موشک‌ها را از زیر آب هم فراهم کنند، لذا آنها را روی زیردریایی نصب کرده و تا به امروز نیز موشک‌های کروز و بالستیک زیردریایی پرتاب، نقش بسیار مهی در افزایش توان بازدارندگی و همچنین تهاجمی کشورهای گوناگون چه به صورت اتمی و چه به صورت متعارف ایفا می کنند.

اولین و مهمترین نکته در بحث قابلیت پرتاب موشک از زیر آب - چه موشک‌های کروز و چه بالستیک - بحث قابلیت غافلگیر کردن دشمن است چراکه طرف مقابل، از این پس با وسعت بسیار گسترده تری از مناطقی که بایستی آن را تحت مراقبت داشته باشند رو به رو بوده و این توانایی دست طرح ریزان را برای انجام عملیات تهاجمی و تدافعی بسیار بازتر می کند.

یکی دیگر از مزایای شلیک از زیر آب، افزایش قابل توجه بقاء پذیری توان موشکی است چراکه در زیر آب احتمال کشف پرتابگر بسیار کاهش یافته و سامانه شلیک کننده نیز پس از پرتاب می‌تواند به سرعت محل را ترک کند یا بلا استفاده شود. این افزایش بقاء پذیری رکن بسیار مهمی را در بازدارندگی دفاعی کشورهای دارنده ایفا خواهد کرد.

برای پرتاب نسل اول موشک‌های کروز و بالستیک نیاز به این بود که زیردریایی‌های حامل موشک به سطح آب آمده و زمان نسبتا زیادی را برای آماده کردن و پرتاب موشک صرف کنند. با افزایش قدرت کشف و شناسایی دو طرف در طول جنگ سرد، این گونه پرتاب‌ها موثر نبود. برای نمونه موشکی مثل Regulus ساخت آمریکا تنها هزار کیلومتر برد داشت و برای رسیدن به اهداف عمقی در خاک شوروی سابق باید بیش از حد به سواحل این کشور نزدیک می شد و پروسه پرتاب موشک نیز حدود 15 دقیقه به طول می انجامید و در این 15 دقیقه زیردریایی می بایست بر روی سطح آب باقی می‌ماند.

موشک بالستیک زیردریایی پرتاب SS-N-4 ساخت شوروی سابق نیز از همین قاعده پیروی می کرد و برای پرتاب می بایست زمان زیادی صرف می‌شد. دو طرف به این نتیجه رسیدند که برای حفظ پرتابگرهای خود باید به زیر آب رفته و از آنجا به شلیک اقدام کنند.

پایه فناوری این پرتاب‌ها از زمان جنگ سرد تا به امروز یکسان باقی مانده و برای شلیک انواع موشک‌های کروز و بالستیک به کار می‌رود. موشک های بالستیک در پرتابگرهای عمودی در داخل زیردریایی نصب شده اند. در زمان پرتاب موشک، زیردریایی به عمق مشخصی در زیر آب حرکت کرده و ثابت می شود. با باز شدن درب محفظه پرتاب موشک پمپ‌های بسیار نیرومند تولید کننده هوا به کار افتاده و موشک مورد نظر را در لایه ای از هوا پوشانده و به سمت بالا پرتاب می کنند، قدرت این پمپ های هوا به گونه ای تنظیم شده است تا موشک را به طور کامل از آب خارج کرده و در این مرحله موتور موشک فعال شده و آن را به سمت بالا می برد.

آمریکا، روسیه، چین، انگلستان ، فرانسه و هند و اکنون کره شمالی در ردیف کشورهایی قرار می گیرند که دارنده موشك های بالستیک شلیک شونده از زیردریایی (SLBM) هستند و البته تعدادی از کشورهای مذکور، فناوری شلیک موشک کروز از زیردریایی را هم در اختیار دارند.

اگرچه خبرهای زیادی درباره شلیک موشک های بالستیک از زیردریا منتشر نمی شود، اما کشورهایی چون روسیه، به شدت به دنبال توسعه این توان رزمی در ناوگان خود هستند که موشک بولاوا از جمله آن است.

بر این اساس، بولاوا اگرچه اولین موشک  سوخت جامد زیر دریایی پرتاب روس‌ها نیست ولی هم اکنون تنها موشک بالستیک سوخت جامد روس‌ها است که از زیر دریایی پرتاب می‌شود. بولاوا شباهت بسیار از نظر کلی به موشک توپول دارد و هر دو در موسسه فناوری های حرارتی مسکو طراحی شده و یک تیم طراحی روی هر دو کار کرده است.

هم اکنون بولاوا از پیشرفته ترین زیردریایی اتمی روسیه یعنی زیر دریایی بوری شلیک می شود و با وجود مشکلات متعدد گذشته، ارتش روسیه حساب ویژه ای روی آن دارد.

در حالی که کشورهای دارنده فناوری شلیک بالستیک از زیردریایی، به راحتی مشغول تست و آزمایش این دستاورد نظامی خود هستند، نوع حساسیت ها و واکنش‌ها نسبت به این اقدام ارتش کره شمالی، ده‌ها برابر عصبی تر و بیشتر است.

به عنوان مثال، طی روزهای گذشته، وزارت دفاع فرانسه رسما از پرتاب یک موشک بالستیک از یک زیردریایی اتمی در ناحیه فینیستر در منتهی‌الیه غرب فرانسه خبر داد و افزوده بود که «ژان ایو لودریان» وزیر دفاع فرانسه پس از شلیک موشک بالستیک M51  از یک زیردریایی اتمی، رضایت خود را از این آزمایش موشکی موفق اعلام کرده است.

این بیانیه با اعلام اینکه موشک بالستیک پرتاب شده، در منطقه‌‌ای در آتلانتیک شمالی فرود آمده، در جملاتی جالب افزوده است که این اقدام همچون همیشه این آزمایش موشکی در چارچوب پایبندی کامل به تعهدات بین ‌المللی فرانسه صورت گرفته است!

این موضوع در حالی است که جنبش صلح پس از این شلیک، با صدور بیانیه‌‌ای اعلام کرد: «پرتاب این موشک، بیانگر سیاست خطرناک و غیرمسئولانه فرانسه در پیگیری سیاست مدرنیزه کردن و نوسازی تسلیحات اتمی آن است. دولت فرانسه با این آزمایش موشکی تمایل خود به عدم مشارکت در جنبش جهانی خلع سلاح هسته‌ای و عدم پایبندی به تعهدات بین‌المللی خود در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تأیید کرده است»

با این اوصاف، می توان درک کرد که شلیک همین نوع موشک توسط فرانسه، یک اقدام در چارچوب پایبندی به تعهدات بین المللی یک کشور غربی معرفی و توصیف می شود اما انجام آن توسط ارتش کره شمالی، با انواع تهدیدها و انتقادها همراه است.

هرچند ممکن است برخی کارشناسان مسقل، انتقاداتی به برخی رفتارها و اقدامات ارتش و دولت کره شمالی داشته باشند، اما با توجه به نوع تهدیدات و فشارهای غربی بخصوص آمریکا روی این کشور و تصویب ده‌ها نوع تحریم و قطعنامه علیه آنها و نیز همکاری گسترده با کشورهای آن منطقه برای ضربه زدن به کره شمالی، نمی‌توان از حق آنها برای ارتقاء توان موشکی‌شان چشم پوشی کرد.

از سوی دیگر، ساختار شکنی یک کشور کوچک آسیایی در دستیابی به یکی از مهمترین تکنولوژی‌های موشکی در دنیا، می‌تواند هراس زیادی را در بین کشورهای محدودی که این تکنولوژی را در اختیار دارند، ایجاد کند و در عین حال، نقطه اتکاء و امیدی برای آنها باشد که می‌توان بدون کمک گرفتن از دولت‌های متخاصم و زورگو، به دانش روز موشکی و دفاعی دست پیدا کرد.