در این گزارش آمده است: آیا این نیروی دریایی انگلیس است كه به طرف قایق تندرو ایران شلیك میكند؟ مایكل آدلر در مقالهای فاش ساخت كه فرماندهان نظامی آمریكا از این مسئله نگرانند كه شاید حادثه اخیر خلیجفارس سرآغازی برای جنگهای تصادفی و پیشبینی نشده با نیروهای نظامی ایران در آینده نزدیك باشد.
در ماه آوریل كشتی جنگی بریتانیا یك قایق تندرو- احتمالاً ایرانی- را هدف گرفته و با شلیك توپ به سرنشینان آن هشدار داد كه اقدام خصمانه آنها بر نگرانیهای امنیتی ناشی از تداوم تنش در خلیجفارس و احتمال برخوردهای نظامی ناخواسته در این منطقه میافزاید. اما، این حادثه چندان مورد توجه رسانههای خبری قرار نگرفت.
وزیر دفاع بریتانیا در توضیحات خود پیرامون این برخورد نظامی تصریح كرد كه قایق تندرو هرگز شناسایی نشد. به نقل از منابع آگاه هرچند كه در تصاویر موجود میتوان "كلیه علائم" مشابه با برخوردهای نظامی پیشین با قایقهای تندرو ایران در خلیجفارس را یافت، اما احتمال دارد سرنشینان قایق سهواً دچار سوءتفاهم و اشتباه شده باشند یا این شناور میتوانست صرفاً یك قایق ماهیگیری بحرینی بوده باشد. تصاویر ویدئویی این حادثه دریایی در اختیار پایگاه خبری "دیلی بیست"(The Daily Beast) قرار گرفته است.
این تصاویر نشان میدهد كه قایق تندرو به موازات كشتی جنگی بریتانیا موسوم بهHMS Iron Duke در حال گشتزنی در محدوده آبهای سرزمینی بحرین بوده كه ناگهان به طرف این كشتی تغییرجهت میدهد. كشتی Iron Duke پس از به صدا درآوردن آژیر خطر، از فاصله 100 یاردی چندین گلوله توپ را به اطراف قایق تندرو شلیك كرد و موجب شد تا پس از لحظاتی سرنشینان قایق با تكان دادن دست برای ملوانان انگلیسی به سرعت از آنجا دور شدند.
این گزارش می افزاید : فرماندهان نظامی آمریكا به طور اخص در مورد فقدان ارتباط بین نیروی دریایی ایران و غرب بویژه از طرف نیروی دریایی دوم جمهوری اسلامی ایران یعنی سپاه پاسداران نگران هستند كه بارها در منطقه خلیجفارس دست به عملیات زدند. ایالات متحده آمریكا در دوران جنگ سرد و با هدف اجتناب از شكلگیری روابط ضعیف و عدم توجه به علائمی كه میتوانست به جنگ منتهی گردد، توافقنامهای موسوم به "پیشگیری از برخورد نظامی در داخل یا خارج از دریاهای آزاد" با اتحاد جماهیر شوروی منعقد ساخت. نیروی دریایی آمریكا چنین توافقنامهای با جمهوری اسلامی ایران ندارد.
نگرانی کاخ سفید و پاداش سپاه
یكی از مقامات كاخ سفید اخیراً به من گفت كه چنین برخورد تصادفی "همواره نگرانكننده است، زیرا تنها نیمی از مسئولیت بروز چنین وضعیتی برعهده ماست و افسران بسیار حرفهای آمریكا فقط نیمی از شرایط موجود را میتوانند تحت كنترل داشته باشند. اما در طرف دیگر ماجرا، افرادی را میبینید كه به خاطر رفتارهای جسورانه مورد تشویق قرار میگیرند. مدتهاست كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به چنین اقداماتی پاداش میدهد."
سرهنگ "دیوید كریست"(David Crist) از مشاوران رئیس ستاد مشترك ارتش در كنفرانس ماه ژوئن در واشنگتن تشریح كرد كه چنین سوءبرداشتی چگونه ممكن است اتفاق بیفتد. با اشاره به این حقیقت كه نظرات او ریشه در تفكرات شخصی دارد نه اصول نظامی ارتش آمریكا، كریست خاطرنشان ساخت كه ایران همواره احساس میكند كه كشتیهای آمریكا قصد دارند به زور وارد آبهای سرزمینی آنها در خلیجفارس شوند.
كریست همچنین افزود:"به اعتقاد تهران، جمهوری اسلامی ایران مرزهای دریایی مختص به خود را دارد كه ایالات متحده آمریكا مدام آنها را زیرپا میگذارد. نیروهای نظامی آمریكا هر از چندگاهی و عمداً از مرزهای دریایی ایران تجاوز كرده و ادعا مینمایند كه حق عبور از آنها را دارند. اما از نگاه جمهوری اسلامی ایران، این اقدام واشنگتن به منزله نادیده گرفتن حدود آبهای سرزمینی است. موارد دیگری وجود دارند كه صراحتاً نمیتوان ادعا كرد منطق آنها چیست. اخیراً، یك فروند هواپیمای ایرانی به تقلید از فیلم تام كروز در ارتفاع پایین و بر فراز یك ناو هواپیمابر آمریكا به پرواز درآمد. از دیگر موارد میتوان به پرواز یك فروند هواپیمای ایرانی در اطراف یكی از هواپیماهای P3 نیروی دریایی آمریكا اشاره كرد. در رابطه با اهداف این ماموریتها مباحث مختلفی مطرح است. آیا این بخشی از طرح نظاممند ایران برای خسته كردن نیروی دریایی آمریكا است یا اینكه فقط رفتار نمایشی خلبانی است كه همچون سایر همقطاران خود در چنین مواقعی دست به انجام آن میزند؟"
بنابر ادعای كریست، "ابزارهای لازم برای پیشگیری از برخورد نظامی و كاهش تشدید بحران اصولاً وجود ندارند." سالهاست كه روابط دیپلماتیك ایالات متحده آمریكا با ایران قطع شده است. كریست همچنین بیان داشت:"تنها ارتباط با نیروی دریایی ایران. بواسطه روابط فیمابین از كانال كشور سوئیس (حافظ منافع آمریكا در ایران) یا از طریق ارتباط اتاق ناخدای كشتی با كشتی دیگر است."
نگرانی اصلی كاخ سفید: حملات ایذایی سپاه خسته کننده است
سخنگوی ناوگان پنجم آمریكا در بحرین خاطرنشان كرد: "تعامل ما با نیروی دریایی ایران كاملاً مودبانه و حرفهای است زیرا رفتار ما باید در خور شان هر افسر نیروی دریایی مشغول به خدمت در دریاهای آزاد باشد." اما با وجود روابط دوستانه بین ملوانان، بین آنها شكافی نیز وجود دارد. كریست با تاكید بر این مسئله اظهار داشت كه "به عقیده من، واشنگتن حس خوبی نسبت به انگیزههای امنیتی ایران ندارد." البته این حس ناشی از مسائل مهمی نظیر تاكتیكهای هستهای و موشكی تهران است اما "در خصوص اینكه فرماندهان نظامی ایران ممكن است چه ماموریتهایی را در دستور كار خود قرار دهند، هنوز شك و تردید وجود دارد."
به نظر كریست، دلیل اصلی نگرانی كاخ سفید "حملات ایذایی خستهكننده سپاه پاسداران علیه كشتیهای جنگی آمریكا است – كه بخش اعظمی از آن طی سالهای اخیر در رسانهها منعكس شده است و در برخی موارد تشدید بحران را به دنبال داشته و تقریباً به تبادل آتش بین طرفین انجامیده است."
تصاویر ویدئویی حادثه اخیر دقیقاً نشان میدهد كه این واقعه چگونه اتفاق افتاده است. زمانیكه از وزارت دفاع انگلیس درباره این حادثه پرسوجو كردم، پاسخ دادند كه "یك شناور كوچك ناشناس در اقدامی غیرمعمول و عجیب با سرعت زیاد به كشتی HMS Iron Duke نزدیك شد. براساس آئیننامه عملیاتی، كشتی HMS Iron Duke ابتدا یك سری اقدامات پیشگیرانه را آغاز كرد كه در نهایت به پرتاب شلیكهای هشدار دهنده انجامید. این وضعیت پایان یافت و هر دو شناور با امنیت كامل به مسیر خود ادامه دادند." منابع موثق اظهار داشتند كه این شناور میتوانست قایق ماهیگیری بحرینی بوده باشد كه نور چراغهای آژیر اعلام خطر كشتی انگلیس به قایق تندرو را احتمالاً به عنوان علامت احترام اشتباه گرفته بودند.
هرچند مقامات دولت آمریكا مطمئن نیستند، اما معتقدند كه این حادثه در هر صورت فقط بر نگرانیهای كاخ سفید میافزاید مبنی بر اینكه خلیجفارس یك محیط آبی بالقوه خطرناك است. اگرچه منطقه خلیجفارس فقط یكی از چند جبهه تقابل با ایران است اما رفتارهای جسورانه جمهوری اسلامی ایران، فرماندهان نظامی آمریكا را به طور روز افزون نگران میكند. واشنگتن ، به این نتیجه میرسد كه ایران به دنبال افزایش فشار بر كاخ سفید است نه كاهش آن.
فلذا، باید اذعان كرد كه خلیجفارس تنها مكانی است كه ایران، آمریكا و سایر نیروهای ائتلافی به جای تقابل با یكدیگر از طریق گروههای نماینده؛ مستقیماً وارد جنگ با یكدیگر میشوند. اما طرفین از تقابل نظامی با یكدیگر در این منطقه ابراز نگرانی كرده و از آن اجتناب میورزند زیرا هیچیك، از وقوع آن سودی نخواهند برد.
گفتنی است نویسنده این گزارش ،"مایكل آدلر" (Michael Adler) از خبرنگاران باسابقه آژانس خبری فرانسه است و هماكنون به عنوان كارشناس در مركز ودرو ویلسون فعالیت دارد و چند سال اخیر را صرف نگارش كتابی درباره "دیپلماسی هسته ای ایران" نموده است.