به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، اولین تلاشهای انسان برای پرواز در سال 200 قبل از میلاد در کشور چین انجام گرفته است، دورانی که در آن پرنسسی به نام "یوآن هوانگتو" برای تخمین طول تونلی که برای نفوذ به لشکر دشمن به آن نیاز داشتند، خود را به کایتی بسته و بر فراز لشگر دشمنان به پرواز درآمده و سپس زنده بر روی زمین فرود آمد.
لئوناردو داوینچی نیز از دیگر افرادی است که در قرن 15 میلادی رویای پرواز را در سر می پروراند و طرح هایی که هرگز مورد آزمایش قرار نگرفتند را برای پرواز انسان به ثبت رساند. در واقع اولین شکل پرواز انسانها همانطور که گفته شد در قالب کایت بوده است، اما پافشاری ها و رویاپردازی های انسان در نهایت منجر به این شد که در سال 1783 میلادی اولین پرواز تایید شده انسانها در پاریس انجام گیرد.
پس از موفقیت پروازهای برادران رایت در سال 1902، به تدریج و طی سالها تلاش برای ساخت هواپیماهای پیشرفته تر گلایدر، موتور دار، دو موتوره و هواپیماهای پیچیده تر افزایش پیدا کرد و این تلاشها تا به امروز که صنعت هوانوردی جهان در پیشرفته ترین و گسترده ترین سطح ایمنی و تکنولوژی خود قرار دارد، ادامه یافته است. امروزه هواپیماها در صنعت حمل و نقل هوایی نقش ویژه ای به عهده دارند، مسافتها را کوتاهتر کرده، از هزینه های حمل و نقل و سفر کاسته و داد و ستد میان کشورها و نقاط دور افتاده جهان را ساده تر و امکان پذیرتر کرده اند.
در میان سیر تکاملی صنعت هوانوردی و هواپیما سازی، به تدریج مفهومی جدید هوانوردی عمومی یا پرواز با هواپیماهای شخصی شکل گرفت که شاید در ابتدا مختص افراد متمول بود، اما این مفهوم به آرامی در میان ساکنان شهرهای کوچک ساحلی، مزرعه داران و ساکنان مناطق دورافتاده از شهرهای بزرگ نیز پراکنده شده و با اولین جرقه های نیاز این افراد به هواپیماهای شخصی، ساخت این هواپیماها در قالبهایی کوچکتر از هواپیماهای خطوط مسافربری و باربری، آغاز شد.
هواپیمای شخصی در دسته هواپیماهای عمومی سبک قرار داشته و با این هدف طراحی و ساخته می شوند تا بتوانند استفاده از هواپیماها و پرواز را به اندازه خودروها و رانندگی در میان انسانها رواج و گسترش دهند. در کنار حمل و نقل عمومی زمینی و هوایی، هواپیماهای شخصی می توانند نسخه ای جدید از وسایل حمل و نقل به شمار روند که کاملا در اختیار فرد مالک است. تکنولوژی هایی که در ارتباط با هواپیماهای شخصی توسعه پیدا کرده اند نیز در جهت کاهش مهارتهای مورد نیاز برای به پرواز درآوردن هواپیماها و ایجاد بزرگراه های هوایی، مسیرهایی که هر فرد بتواند در میان آن به سادگی راندن یک خودرو، هواپیمای شخصی اش را حرکت دهد، بوده اند.
استفاده از هواپیماهای شخصی از مزایای متعددی برخوردار است که ساکنان برخی از شهرهای کشورهای بزرگ و کوچک در سرتاسر جهان از این مزایا بهره برده اند اما در صورت همگانی شدن چنین سیستم حمل و نقلی، از میزان ترافیکهای زمینی کاسته شده، "هدر رفت" سوخت در نتیجه توقف خودروها در میان گره های ترافیکی کاهش پیدا کرده و استفاده از حمل و نقل هوایی در اختیار مالکان هواپیماها قرار خواهد گرفت.
هواپیماهای شخصی بر اساس استانداردهای سازمان ناسا از ویژگی های خاصی برخوردارند:
این هواپیماها 2 تا 6 نفره هستند، حداکثر سرعت آنها 240 تا 320 کیلومتر بر ساعت است، صدای کم، ایمنی، راحتی، و قابل اطمینان بودن از صفات اصلی این هواپیماها به شمار می روند. هر فردی که دارای گواهینامه رانندگی باشد باید بتواند این هواپیماها را براند. هزینه بهره مندی از این هواپیماها باید به اندازه هزینه مورد نیاز برای سفر زمینی یا سفر با خطوط هواپیمایی عمومی باشد. سیستم دید هواپیما باید برای هر نوع شرایط اقلیمی مناسب باشد. سوخت کمی مصرف کند و دامنه پرواز آن هزار و 300 کیلومتر باشد. در عین حال این هواپیماها نباید برای پرواز یا فرود آمدن به فضای وسیع و ویژه ای نیاز داشته باشند.
در حال حاضر شرکتهای متعددی در حال تولید تجاری هواپیماهای شخصی هستند که شاید انطباق چندانی با استانداردهای ذکر شده نداشته باشند، از این رو مالکان این هواپیماها باید دوره های کامل خلبانی را سپری کرده و در مناطق ویژه ای با زمینهای وسیع و یا سطوح آبی گسترده زندگی کنند تا بتوانند از این سطوح به عنوان باند فرود یا پرواز استفاده کنند.
"سیستم دید ترکیبی" در حال حاضر در هواپیماهای شخصی تجاری رایج وجود ندارند و در عوض شرکتهای تولید کننده از اتاقکهای شیشه ای خلبان برای بهبود دید استفاده می کنند. نمونه این هواپیماها که در حال حاضر در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرند، هواپیماهای 2، 4، 6 و 8 نفره ای هستند که توسط شرکتهایی مانند "سسنا"، "پایپر" و "سایروس" تولید می شوند.
هواپیمای "Crovalis TT" شرکت سسنا، سریعترین هواپیمای شخصی دنده ثابت جهان با سرعت 435 کیلومتر بر ساعت
بخش مدرن تر پروازهای شخصی بخشی است که با این استانداردها انطباق دارد، بخشی که طی سالهای اخیر به شدت به سمت تولید خودروهای پرنده گرایش پیدا کرده است. از مشهورترین این هواپیماهای شخصی هواپیما-خودروی "ترافوجیا" است که قرار است به زودی تولید انبوه و فروش تجاری آن آغاز شود.
این شرکت تولید محدود خودروی پرنده ترنزیشن خود را آغاز کرده است، خودروی پرنده ای واقعی با بالهای تا شدنی که این شرکت امیدوار است بتواند سالانه 200 دستگاه از آن را به فروش برساند. مالکان خودروی پرنده ترنزیشن پیش از اینکه بتوانند بالهای خودروی خود را باز کرده و به پرواز درآیند، باید دوره 20 ساعته آموزشی را پشت سر بگذارند، اما به گفته اولین فردی که در سال 2009 این خودرو را بر فراز شهر نیویورک به پرواز درآورد، راندن ترنزیشن بسیار ساده و آسان بوده و هرکسی می تواند آن را انجام دهد.
محدوده پرواز این خودروی پرنده به اندازه ای است که می توان با استفاده از آن از لندن به زوریخ سفر کرد، فاصله ای در حدود 804 کیلومتر و سرعت حرکت آن نیز 185 کیلومتر بر ساعت خواهد بود. در صورت بسته بودن بالها می توان سوخت مورد نیاز ترنزیشن را در هر پمپ بنزینی تامین کرد و یا آن را در هر پارکینگ معمولی پارک کرد. ایمنی خلبان این خودروی پرنده نیز در شرایط اضطراری توسط چتر نجاتی داخلی تامین می شود. با این حال در صورت بروز بدترین خطرها نیز خلبان می تواند بر روی زمین فرود آمده، بالهای هواپیما را جمع کرده و در میان جاده به راه خود ادامه دهد.
هواپیمای مولر از دیگر دستاوردهای صنعت مدرن هواپیماهای شخصی است، هواپیمایی که می تواند فرود و پروازی عمودی داشته باشد. این هواپیما Skycar نام داشته و توسط شرکت بین المللی مولر ساخته شده است. این هواپیمای عمود پرواز در صورت نیاز برای سفر در مسافتهای کوتاه به خودرو تبدیل می شود. پرواز در این هواپیما توسط رایانه صورت می گیرد و خلبان تنها باید جهت ها را کنترل کند.
هواپیمای عمودپرواز شخصی Skycar
موتور این هواپیما تقریبا می تواند هر نوع سوختی را مصرف کند و این ویژگی کاربرد بین المللی آن را بهبود می بخشد. Skycar در اصل هواپیمایی 4 سرنشینه است اما از ظرفیت تبدیل شدن به هواپیمایی 6 سرنشینه نیز برخوردار است. سرعت بالای پرواز این هواپیما که در بیشترین حالت به 600 کیلومتر بر ساعت می رسد امکان استفاده از آن را در زمینه هایی به جز سفرهای شخصی از قبیل اکتشاف، دارورسانی، و اورژانس فراهم می آورد. سرعت پرواز عمودی این هواپیما نیز 1.6 کیلومتر در دقیقه است.
اینطور به نظر می آید که شرکتهای هواپیماسازی به ویژه در بخش خصوصی در تلاشند با ساختار شکنی و خارج شدن از پوسته هواپیماهای معمولی، زمینه مناسب برای استفاده همگانی و انفرادی از هواپیماها را برای همه انسانها فراهم آورند. نمونه های پیشرفته تر و پیچیده تری از هواپیماهای کاملا شخصی و حتی تک نفره وجود دارند که هنوز در حد طرح باقی مانده اند، طرح هواپیمای شخصی "پافین" سازمان ناسا یکی از این طرح های پیچیده است که به گفته ناسا می تواند مسیر زندگی و پرسه زدن انسانها بر روی زمین را متحول کند.
از سویی دیگر کشورهایی هستند که صنعت هوانوردی عمومی و استفاده از هواپیماهای شخصی در آنها پا نگرفته و شاید تنها قشری خاص از مردم این کشورها به هواپیماهای شخصی رایج که عمدتا از قیمت بالایی نیز برخوردارند، دسترسی داشته باشند.
وضعیت ایران در عمومی کردن صنعت هوایی
ایران از جمله کشورهایی است که در تلاش است این صنعت را با تولید هواپیماهایی 2 تا 15 نفره گسترش دهد. رئیس مرکز طرح های کلان ملی معاونت علمی ریاست جمهوری چندی پیش اعلام کرد در راستای عمومی شدن حمل و نقل هوایی توافق نامه ای بین این معاونت و وزارت دفاع در خصوص طراحی و ساخت هواپیماهای سبک 2 تا 15 نفره منعقد شده است.
دکتر غلامحسین رحیمی گفته است: طبق این توافقنامه قرار است نسبت به طراحی و ساخت هواپیمای سبک و فوق سبک 2 تا 15 نفر و هلیکوپتر 2 تا 8 نفر اقدام شود. وی اجرای این پروژه را زمینه ای برای عمومی شدن هوانوردی در کشور دانسته و اعلام کرده بود تستهایی در خصوص هواپیمای فول کامپوزیتی فجر 2 در حال انجام است.
به گفته وی تا زمانی که بخش خصوصی وارد این حوزه نشود و سرمایه گذاری های لازم صورت نگیرد زمینه های مناسب برای توسعه هوانوردی در کشور ایجاد نمی شود از این رو لازم است زمینه های لازم برای حضور بخش خصوصی در این زمینه فراهم شود.
در همین راستا معاون معاون پژوهش و فناوری سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح نیز به تدوین سند هوایی کشور اشاره کرده و گفت: در حال حاضر تدوین سند سیاستگذاری هوایی کشور را در 10 محور در دستور کار داریم.
