به گزارش مشرق، علی بعیدی مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک در نشست خبری با تشریح دستاوردهای گمرک ایران طی چند سال اخیر در زمینه الکترونیکی کردن فرایندهای گمرکی و کاهش فساد و جعل اسناد اظهار داشت: جزو معدود کشورهایی هستیم که مانیفست کالا از کشور مبدأ را در گمرک داریم، یکی از ویژگی‌های مانیفست و اهداف آن کنترل نامحسوس و مدرن و اثربخش کنار سرعت بوده تا جایی که مسافر احساس کند هیچ کنترلی وجود نداشته، اما این کنترل‌ها عملاً به‌شکل جدی و نامحسوس وجود دارد.
وی ادامه داد: در بخش کالا زمانی که واردات به بنادر می‌آمد، اطلاعات دقیقی از کالا وجود نداشت و گمرک فقط بر اساس اطلاعات خود می‌دانست که چه‌میزان کالا وارد شده که این موضوع با الکترونیکی شدن قبض انبار تحت پوشش بوده و به‌طور شفاف مشخص می‌شود و این اتفاق را تحت پوشش قرار داده است.
بعیدی از دیگر موضوعات مربوط به تخلفات و یا احتمال وقوع فساد را در بخش بدهی ماده 7 دانست و گفت: اگر فردی بدهی داشته باشد، نمی‌تواند طبق مقررات کالا را از گمرک خارج کند و این عمل و فرایند قبلاً به‌صورت دستی توسط عامل انسانی انجام می‌شد که احتمال خطا و بروز تخلف وجود داشت، اما اکنون در لحظه پس از اظهار کالا در یک مرحله بدهی گذشته این فرد به‌صورت سیستمی کنترل و در صورت عدم وجود بدهی او می‌تواند وارد مراحل بعد شود.
به‌گفته این مقام مسئول مجوزها در گمرک سه دوره تکاملی را طی کرده، عمده موارد جعل اسناد و اوراق مربوط به مجوزهای دستی بوده، اکنون با راه‌اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی، گمرک مسئول اجرای این پنجره است و تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های همجوار موظف هستند مجوزهای خود را به‌صورت الکترونیکی به گمرک ارائه دهند.
وی تأکید کرد: اکنون برخی دستگاه‌ها به این امکان نرسیده‌اند که اطلاعاتشان متمرکز باشد و اگر اطلاعات به‌صورت الکترونیکی به گمرک نرسد، فرایند واردات و صادرات پیش نخواهد رفت.
بعیدی یکی از اتفاقات خوب در حوزه گمرکی را اتصال بانک مرکزی، بیمه‌ها و بانک ملی به سامانه جامع گمرکی دانست و افزود: در برخی موارد 50 تا 60 درصد و در برخی بخش‌ها نیز به‌طور کامل اتصال برقرار است و هیچ ارتباط غیرالکترونیکی وجود ندارد. در گذشته بانک مرکزی نمی‌دانست چه‌میزان از کالایی که پروانه داشته و ارز آن واریز شده، وارد شده زیرا احتمال داشت بخشی از آن به داخل آورده شود و مابقی منجر به قاچاق یا انحراف در استفاده از ارز وجود داشته باشد. اکنون اطلاعات کامل و دقیق در این زمینه وجود دارد، از انحراف و تخلف ارز پرداختی توسط بانک مرکزی جلوگیری خواهد شد.
وی ادامه داد: با برقراری ارتباط گمرک با بانک مرکزی جلوی فرار ارز گرفته می‌شود، زیرا امکان داشت فردی 100 تن کالا اظهار کرده و ارز گرفته باشد، اما همه کالا را به داخل نیاورده و در این حالت مابه‌التفاوت کالا و ارز گرفته شده به بخش‌های دیگر سرازیر شود. اکنون با این ارتباط صددرصد کالا و میزان ارز آن پردازش و رهگیری می‌شود.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک یکی از اقدامات مهم و تأثیرگذار در گمرک را مربوط به کارشناسی متمرکز دانست و گفت: حوضچه متمرکز کارشناسان به‌شکل الکترونیک در گمرکات پیش‌بینی شده و تا پایان سال به‌صورت کامل اجرایی خواهد شد. کارکرد این اقدام این بوده که مثلاً اظهار در گمرک شهید رجایی را کارشناسی در مشهد به‌صورت مجازی بررسی می‌کند بدون آنکه فرد از این موضوع مطلع باشد، این اتفاق از چند ماه پیش شروع شده و هیچ ارتباطی میان اظهار کننده با کارشناس و بروز تخلفات احتمالی وجود ندارد.
بعیدی یکی از اقدامات مهم گمرک را در زمینه گواهی مبدأ (سرتیفیکیت) ذکر کرد و گفت: گواهی مبدأ (سرتیفیکیت) باید به‌صورت الکترونیکی ارائه شود تا بدانیم از کشور مبدأ چه کالایی به کشور وارد شده و آیا همخوانی با اظهارنامه فرد دارد یا خیر؟ با کشورهای عمده طرف تجارت خارجی رایزنی‌ها صورت گرفته و اگر بتوانیم اظهارنامه صادراتی آنها را بگیریم اقدامات در واردات سالم‌تر خواهد شد. تست‌های اولیه در این زمینه با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و افغانستان انجام و تقریباً کار نهایی شده است.
وی به شکاف اطلاعاتی در بخش تعرفه کالا و مدل‌های آن اشاره کرد و یادآور شد: یکی از اهداف طرح شبنم و امسال آن که اجرا شد، به همین موضوع اختصاص داشت، اکنون بحث TSE کد مشخص تعرفه یک کد چهاررقمی به آخر تمامی کدهای هشت‌رقمی اضافه می‌شود، تمامی کالاهای وارداتی از این به بعد با این ویژگی وارد کشور می‌شود و می‌توان هر کالا با هر مدل را از طریق این کد ارزش‌گذاری، سیاست‌گذاری، و آمارگیری کرد، بنابراین رصد گوشی تقلبی از طریق IMEI وجود دارد.
بعیدی نگاه گمرک را توسعه شفافیت و جلوگیری از فساد و تقلب در تجارت خارجی دانست تا بتوان از این طریق تسهیلات خوب برای فعالان مجاز اقتصادی فراهم کرد.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک اعلام کرد: در حال حاضر از 130 گمرک بر خط، دیتا جمع‌آوری شده و در سامانه پنجره واحد اطلاعات واردات صادرات و ترانزیت به‌صورت روزانه در سایت بارگذاری می‌شود.
وی از تلاش برای ایجاد هاب منطقه‌ای در بخش تجارت خارجی خبر داد و افزود: اگر بتوانیم کشورهای مجاور را به خودمان وابسته کنیم، امنیت ما برای آنها مهم می‌شود و پس از آن دومین اقدام ایجاد هاب منطقه بوده که رشد و وضعیت اقتصاد آن کشورها به ما وابسته می‌شود.
بعیدی یکی از مشکلات را مربوط به کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف دانست و اظهار داشت: در گزارش گمرک اطلاعات مربوط به چنین موضوعاتی وجود دارد که برخی اظهارکننده‌ها پشت کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف مخفی شده تا هویت اصلی آنها برای نپرداختن حقوق و عوارض گمرکی و تخلفات احتمالی آشکار نشود. اگر از ابتدا اظهارکننده و عرضه کننده کالا که بر اساس آن بیمه‌نامه صادر می‌شود، در گمرک وجود داشته باشد امکان قاچاق، فساد و تخلف وجود نخواهد داشت.
بعیدی ادامه داد: در حال حاضر 570 شرکت حمل و نقل بین‌المللی (کریر) و فورواردر به سامانه جامع متصل شده و در مجموع اطلاعات 60 درصد فورواردرها برای واردات کالا مشخص است.
براساس اطلاعات کشف شده از گمرک، یک زن که در روستای حسن آباد زندگی می کند، با حداقل 100 هزارتومان سرمایه نزدیک به 700 دستگاه خودروی پورشه وارد کشور کرده، که قابل باور نیست، اما یک واقعیت است و جالب این که این زن روستایی هیچ اصالتی و فعالیتی در حوزه تجارت و واردات ندارد.
براساس آمار به دست آمده، حدود 60 بازرگان کشور که اقدام به تجارت و واردات می‌کردند تاکنون هیچ اظهار نامه مالیاتی برای سال‌های گذشته به سازمان مالیاتی ارائه نکرده و اقدام به فرار مالیاتی کردند و این در حالی است که 30 نفر از این تجار بالای 100 میلیون دلار کالا وارد کشور کردند که نشان می‌دهد خلاء در بخشی از فرایندهای گمرکی به دلیل نبود اطلاعات شفاف از کشور مبدا و تطبیق آن با اظهارنامه‌های افراد است که بنابر اعلام گمرک یکی از اهداف سامانه بر خط، احراز هویت افراد و میزان کالایی که وارد کردن، است.
