گروه سیاسی مشرق – هفته گذشته آلودگی هوای تهران را باران شست اما با شروع هفته نو بازهم شهروندان پایتخت‌نشین شاهد آلودگی بیشتری هستند که باعث شده مدارس یک روز تعطیل شوند و گفته می‌شود که به دلیل تشدید آلودگی هوا احتمال ادامه تعطیلی‌ها تا پایان هفته وجود دارد.[1] آلودگی‌هایی که همچنان مدیریت معصومه ابتکار در سازمان محیط‌زیست را در کنار دیگر بحران‌های زیست‌محیطی زیر سؤال می‌برد.

ابتکار در ابتدای مدیریتش بنزین‌های آلوده را ازجمله موارد مهمی که موجب آلودگی هوای تهران می‌شود برمی‌شمرد و بیان می‌داشت که «رویکرد دولت یازدهم شفاف‌سازی در مورد موضوع و حل بحران آلودگی هوا از طریق برنامه مدون عملیاتی و حذف بنزین آلوده پتروشیمی است.»[2] اما پس از حذف بنزین‌ها نیز آلودگی هوای تهران رفع نشد تا ابتکار در سخنانی عجیب در حضور اعضای شورای شهر تهران چاره کار را رفتن و کوچ از تهران برای در امان ماندن از این معضل عنوان کند و بگوید: «ما همه نگران کودکان خود هستیم راه‌حل عاجل بیرون رفتن از تهران است.»[3]

حال به نظر می‌رسد که با تعطیلی مدارس تهران تنها راه‌حل وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان محیط‌زیست همان نسخه دو سال گذشته ابتکار یعنی خارج شدن از تهران و ماندن در خانه‌هاست که اینگونه آموزش و پرورش تعطیلی مدارس را اعلام می‌کند.

البته نسخه ساختن و کنار آمدن با بحران محیط‌زیست ازجمله راه‌حل‌های متداول این سازمان است که نه‌تنها در شهر تهران بلکه درباره دیگر بحران‌های زیست محیطی به‌ویژه در بحران ریز گردها در خوزستان و اهواز از سوی ابتکار مطرح شد. در همین باب ابتکار در همایش روز جهانی آسم که اردیبهشت‌ماه سال جاری برگزار شد، آب پاکی را بر روی دست مردم ریخت و گفت: «در موضوع گردوغبار هیچ مسئولی نمی‌تواند به مردم وعده دهد که این مشکل تا چند سال آینده حل می‌شود و مردم باید با مشکل گردوغبار کنار بیایند.»[4]

البته با نگاهی به وضعیت داخلی سازمان محیط‌زیست نیز شاهد نارضایتی کارکنان این سازمان از برخی انتصاب‌های خارج از قاعده هستیم. کارکنان معترض معتقدند که ابتکار با سوء مدیریت و نادیده گرفتن نظر کارشناسان و تبعیض فاحش میان مدیران و کارکنان عمل می‌کند و بدون اعمال کار کارشناسانه برخی از افراد خاص را به‌عنوان مدیران سطح بالایی این سازمان منصوب کرده،‌ این در حالی است که برخی از آنان فاقد علم و کارایی لازم هستند.[5] همین اعتراضات کارکنان معترض را به خشم مدیران بالادستی سازمان متبلا کرد و آنان را با طعم تبعید آشنا و به دفاتر دیگری غیر از محل کارشناسی خود منتقل کرد.[6]

جالب اینجاست که اخیراً ابتکار در اجلاس تغییرات آب و هوایی فرانسه شرکت کرد اما حضور کم‌فروغ وی مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت.

در همین زمینه سید مصطفی خوش‌چشم تحلیلگر مسائل بین‌الملل با انتقاد از عدم فعالیت جدی ابتکار در اجلاس تغییرات آب و هوایی فرانسه گفت: اصولاً حضوری چنین بی‌تأثیر و منفعلانه از دولتی که تعامل و تأثیرگذاری بین‌المللی شعار همیشگی آن است تعجب‌برانگیز است چراکه موضع سکوت و تماشا نیازمند شرکت مقاماتی در این سطح از جانب کشورمان نبود.

وی افزود: این در حالی‌است که نگاهی به صحبت‌های رد و بدل شده بین سرکار خانم ابتکار و لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه و رئیس این اجلاس تنها ساعتی پیش از انجام این توافق بسیار مهم جهانی به‌سادگی نشان می‌دهد که معاون محترم رئیس‌جمهور حتی از متن پایانی خبر نداشته و تنها اظهار امیدواری کرده‌اند که وضعیت کشورهایی که آسیب‌های فراوان از تغییر اقلیم دیده‌اند مانند ایران و آثاری که جنگ و ناآرامی بر منطقه گذاشته در نظر گرفته‌شده باشد.[7]

حال با تشدید آلودگی هوای تهران بازهم نگاه منتقدان و افکار عمومی معترض به عملکرد سازمان محیط‌زیست افتاده اما به نظر می‌رسد رویه عدم مسئولیت‌پذیری هنوز در این سازمان ادامه دارد. در هفته گذشته در کانال تلگرامی معصومه ابتکار، گزارشی از محمدهادی حیدر زاده درباره آلودگی هوای تهران منتشر شد که بر اساس آن این فرد "کاهش شدید میدان دید که شهروندان تهرانی آن را بیشتر احساس کرده‌اند ناشی از بالا بودن رطوبت هوا و نه آلودگی اعلام کرد![8] البته این کارشناس نگفت که علت سوزش گلو و چشم شهروندان تهرانی چیست؟ اما به نظر می‌رسد که برون‌سپاری مسئولیت و صدور نسخه‌های پرت که افکار عمومی را با توجه به مشکلات زیست‌محیطی و سلامتی که دارند، بیشتر عصبانی می‌کند ازجمله لاینفک موارد مدیریتی معصومه ابتکار در سازمان محیط‌زیست است که در همه سطوح این سازمان رسوخ کرده و اینک کارشناسیزه شده است. موضوعی که قبلاً با همین روش انکارگونه توسط ابتکار در مورد باران اسیدی خوزستان تکرار شد[9]و وی با تعجب درباره مسمومیت بارانی که 22 هزار نفر از شهروندان خوزستانی را روانه بیمارستان ساخت، گفت:‌«باران نفس‌گیری که می‌گویند اسیدی نیست!»[10]

اما به‌هرحال آنچه مشخص است تهران این روزها حال و روز خوشی ندارد و آلودگی اثری جدی بر کار و زندگی مردم پایتخت گذاشته و سایه سنگین آن زندگی را برای شهروندان بهشت، جهنم کرده است؛ موضوعی که سازمان محیط زیست برای آن برنامه‌ای ندارد و شهرداری نیز از عدم اعطای تسهیلات و بودجه لازم برای چابک کردن حمل و نقل عمومی از سوی دولت که به نظر بسیاری از کارشناسان راه‌حل عمده و اصلی مقابله با آلودی هواست، گلایه‌مند‌است؛ این در حالی است که با وام‌هایی که برای فروش خودرو به مردم اعطا شد باید شاهد حضور 110 هزار خودرو به خیابان‌ها و جاده‌های کشور و ازجمله شهر تهران باشیم که قطعاً در تشدید آلودگی هوا نقش مؤثری خواهد داشت.