نتایج یافته‌های رصدی همواره سرآغاز اولین رذالت یا بی‌کفایتی سعودی‌ها را به آسانی نشان می‌دهد و بررسی حوادث مرگبار سه دهه اخیر حکایت از مدیریت ناصحیح خاندان قدرت طلب آل سعود در اداره مناسک حج دارد.

سرزمین «منا» در پنج کیلومتری مکه مکرمه، در روز عید قربان امسال – ۱۳۹۴ - قربانگاه بیش از 4 هزار حاجی از کشورهای مختلف مسلمان بود و چند روز بعد از سقوط جرثقیل، حادثه‌ای دیگر در نتیجه بی‌کفایتی خاندان آل سعود رقم خورد.

این حوادث در سه دهه اخیر بیش از هر چیز عدم برنامه ریزی مسئولان سعودی را هویدا می‌سازد در حالی که سعودی‌ها هر ساله به ظرفیت هتل‌ها و پیشرفت فیزیکی طرح‌های عمرانی افتخار می‌کنند اما در راستای ایجاد نظم عمومی، مدیریت صحیح، بهداشت روانی، امنیت حجاج، رسیدگی به حادثه دیدگان و مدیریت برنامه بزرگ حج بی‌توجه هستند که در این راستا شایسته است سران کشورهای اسلامی ضمن بررسی ابعاد مختلف موضوع، لزوم پاسخگویی مسئولان سعودی را متذکر شوند و در این راستا آنان را وادار کنند تا در اداره مناسک حج از تجارب و مشارکت سایر کشوهای اسلامی بهره‌مند شوند چراکه آل سعود با حوادث چند دهه اخیر نشان داده است، از عهده اداره این مراسم بزرگ عبادی برنخواهد آمد.

اولین حادثه که مهر بی‌کفایتی و رذالت را بر پیشانی سعودی‌ها نشاند، سال ۱۹۷۵ (یکشنبه ۲۳ آذر ۱۳۵۴ ش. ــ ۱۱ ذی الحجّه ۱۳۹۵ ق.) بود که آتش سوزی در چادر اسکان حاجیان منجر به کشته شدن ۲۰۰ نفر در روز عید قربان شد. طبق گزارش‌ها، این آتش بر اثر انفجار کپسول گاز آغاز در محل استقرار حاجیان ترک و نیجریه آغاز شده بود.

این در حالی بود که دو سال بعد در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۸) صد‌ها نفر از نیروهای مسلح مخالف آل سعود به مدت دو هفته در مسجد الحرام تحصن کردند و ده‌ها حاجی را گروگان کرفتند که در ۴ دسامبر مورد حمله قرار گرفتند و آمار رسمی حاکی از ۱۵۳ کشته و ۵۶۰ مجروح بود.

پس از آن جمعه خونین مکه در سال ۱۹۸۷ (جمعه ۹ مرداد ۱۳۶۶ ش. ــ ۶ ذوالحجّه ۱۴۰۷ ق.) بود که بیش از ۱۵۰ هزار زائر در خیابانهای مکه برای شرکت در مراسم برائت از مشرکین حرکت می‌کردند اما مورد ضرب و شتم ماموران دولت سعودی (مجهز به انواع اسلحه سرد و گرم) قرار گرفتند.

این در حالی بود که به گفته‌های شاهدان عینی قطعات بزرگ سنگ، بطری و تکه‌های سیمانی از ساختمان‌های مرتفع اطراف بر سر و شانه و پشت مردم بیگناه فرود می‌آمد و آن‌ها را به زمین می‌انداخت.


در این حادثه که ۴۰۲ نفر از جمله ۲۷۵ ایرانی کشته و ۶۴۹ نفر از جمله ۳۰۳ ایرانی زخمی شدند، گرچه عربستان ادعا کرده بود که خشونت از سوی کاروان حجاج ایرانی آغاز شده اما شمار بالای زنان ایرانی در میان قربانیان نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی عربستان به راحتی به سوی حجاج بی‌دفاع آتش گشوده است.

پس از این بود که حضرت امام خمینی (ره) در پیامی در تاریخ ۱۲ مرداد سال ۱۳۶۶ مصادف با ۷ ذیحجه سال ۱۴۰۷ هجری قمری خطاب به نماینده خود و سرپرست حجاج ایرانی فرمودند:

«آن‌ها به دست خود اسباب افتضاح و رسوایی خود را فراهم نمودند... ما اگر می‌خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه داران کنونی لیاقت میزبانی سربازان و میهمانان خدا را ندارند و جز تأمین آمریکا و اسرائیل و تقدیم منافع کشورشان به آن‌ها کاری از دستشان بر نمی‌آید، بدین خوبی نمی‌توانستیم بیان کنیم... و به این اندازه که کارگزاران بی‌اراده حاکمیت سعودی در این قساوت و بی‌رحمی عمل کردند، موفق نمی‌شدیم»

ایشان در یکی از پیامهای خود در این رابطه فرمودند:

«جنایت تاریخی شکستن احترام حرم امن الهی که دل مسلمانان متعهد جهان را آتش زد، چیزی نیست که تا ابد بشود آن را فراموش کرد یا ساکت بود.» ۱۸ شهریور ۱۳۶۶ / ۱۵ محرّم ۱۴۰۸

تنها سه سال بعد از اینکه عربستان سعودی عامدانه مراسم برائت از مشرکین را به خاک و خون کشید در سال ۱۹۹۰ (۱۳۶۹)، ‌ هزار و ۴۲۶ نفر در تونل منتهی به مسجد الحرام و بر اثر ازدحام جمعیت کشته شدند و حجاج زیر دست و پا له شدند.

در سال ۱۹۹۴ (۱۳۷۳) در پی ازدحام جمعیت برای رمی جمرات ۲۷۰ نفر کشته شدند.

سال ۱۹۹۷ (۱۳۷۴) در پی آتش‌سوزی در خیمه‌های نصب شده برای حجاج در سرزمین منا ۳۴۳ حاجی کشته و ۱۵۰۰ نفر مجروح شدند.

سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۵) دست کم ۱۱۸ بر اثر ازدحام جمعیت کشته شدند.

در سال ۲۰۰۱ (۱۳۷۸) باز هم به دلیل ازدحام جمعیت عربستان مرگ ۳۵ نفر از حجاج را تأیید کرده بود.

در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۱) دست کم ۲۵۱ نفر به دلیل ازدحام جمعیت کشته شدند.

سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۳) ۳۴۵ نفر در مراسمرمی جمرات (سنگ زدن به نماد شیطان) کشته شدند.

سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴) و در روز ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور (یک بالابر بزرگ که برای انجام اقدامات مربوط به طرح عمرانی عربستان برای

توسعه حرم مسجد الحرام در مکه وجود داشت به داخل مسجد الحرام در پشت مقام حضرت ابراهیم (ع) سقوط کرد که منجر به کشته شدن دست کم ۱۱۸ نفر شد که ۱۱ تن از آن‌ها ایرانی بودند.

دهم ذی الحجه ۱۴۳۶ هجری قمری - مصادف با روز ۵ شنبه ۲ مهرماه ۱۳۹۴ و ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات انسانی جهان در عربستان سعودی و در منطقه منا در حالی برگزار شد که در ساعات ابتدایی این تجمع معنوی، بیش از ۲۵۰۰ نفر از مسلمانان جهان در حین انجام فریضه حج – در رمی جمرات – بر اثر بی‌توجهی و مدیریت غلط و ناپخته عربستان سعودی جان خود را از دست دادند.

در این میان جمهوری اسلامی ایران نیز با 464 کشته از جمله کشورهایی بود که آمار بالای تلفات را داشت.

مرور حوادث ۴۰ سال اخیر در مناسک حج تاکنون نشان می‌دهد حدود ۶۰۰۰ هزار حاجی بر اثر حوادث مختلف که عمده آن بر پایه عدم امنیت و سوء مدیریت سعودی‌ها بوده است، جان خود را از دست داده‌اند.

این در حالی است که سعودی‌ها با اندکی فکر و جدی گرفتن حادثه‌های پیشین می‌توانستند مانع تکرار حادثه مکرر در این سال‌های اخیر به خصوص در سرزمین منا بر اثر افزایش جمعیت شوند اما متاسفانه حدود۶ هزار حاجی قربانی سهل‌انگاری آل سعود شده‌اند.

شاید بهتر باشد نخبگان اسلامی از جای جای جهان، با موضع گیری به جا و به موقع نسبت به بی‌کفایتی آل سعود در اداره مناسک حج اعتراض خود را نشان دهند و نظر به اهمیت این مهم با ارائه راهکارهای مناسب از طریق سایر کشورهای اسلامی، مانع چنین قبیل حوادثی شوند.

منبع: خبرایرانی