گروه دفاع و امنيت مشرق - بي شک اعزام سيزده ناوگروه به خليج عدن براي حفاظت از کشتي هاي ايراني را مي توان نقطه درخشان کارنامه فعاليت هاي نيروي دريايي ارتش در يک سال گذشته دانست، اخبار و اطلاعات پيرامون اين ناوگروه ها همواره مورد توجه رسانه هاي مختلف در داخل و خارج قرار گرفته و درباره اين ماموريت نيروي دريايي تحليل هاي مختلفي ارائه مي شود.
براي آگاهي از تدابيرجديد نيروي دريايي ارتش براي حفاظت از کشتي ها در برابردزدان دريايي درمنطقه خليج عدن، گفت و گويي با امير دريادار«غلامرضا خادم بي غم» جانشين فرمانده نيروي دريايي ارتش انجام داده ايم.

* اميربي غم ! بعد از اعزام سيزده ناوگروه به خليج عدن به نظر مي رسد، ماموريت نيروي دريايي براي اعزام ناوگروه هاي مختلف به اين منطقه به صورت دقيق واکاوي و موشکافي نشده و دلايل حضورايران درآب هاي بين المللي براي بخش قابل توجهي از افکارعمومي جامعه هنوز نامشخص است، به راستي چرا و به چه دليل نيروي دريايي ارتش از حدود يک سال پيش وارد فاز جديدي از ماموريت هاي دريايي در خليج عدن شد؟

شايد براي مردم عادي اين مسئله جديد باشد، اما براي نيروي دريايي موضوع جديدي نيست به دليل اينکه اين ماموريت ها در امتداد همان ماموريت هاي قبلي نيروي دريايي ازگذشته است. در شرح وظايف و ماموريت هاي محوله به نيروي دريايي ارتش، پاسداري ازمنافع جمهوري اسلامي دردرياها و آب هاي بين المللي به عنوان يکي از وظايف اصلي اين يگان مشخص شده است.
دردوران دفاع مقدس تهديدات مختلف خطوط مواصلاتي کشوررا هدف گرفته بود که با ابلاغ ماموريت هاي محوله ، نيروي دريايي با قدرت در برابرتمامي اين تهديدات ايستادگي کرد. درحال حاضرهم که درشرايط صلح هستيم منافع جمهوري اسلامي ايران دردرياها و آب هاي آزاد به فعاليت هاي نزديک مرزها محدود نمي شود بلکه اين فعاليت ها گسترش پيدا کرده است.
در شرايطي کنوني نفتکش ها و کشتي هاي تجاري و باري جمهوري اسلامي درسراسر دنيا تردد دارند و اين در حقيقت تردد منافع ايران درآب هاي دوردست است، بنابراين چنانچه اين منافع درآب هاي دوردست وجود نداشت نيروي دريايي هم به انجام رزمايش هاي خود مي پرداخت، اما درحال حاضربخش عظيمي ازمنافع جمهوري اسلامي که درآب هاي بين المللي در حال تردد و فعاليت هستند دربرخي موارد دچارمشکلاتي شده است و خطراتي آنها را تهديد مي کند.
يکي دوسال است که اين تهديد دريايي ازناحيه دزدان دريايي عليه کشتي هاي ايراني در آب هاي بين المللي به ويژه منطقه خليج عدن وجود دارد و نيروي دريايي هم با توجه به وظيفه ذاتي و ماموريت اصلي خود وارد اين ماجرا شد. اين ماموريت نيروي دريايي جديد نيست، اما رويداد و پديده اي که اين روزها در خليج عدن به نام دزدان دريايي وجود دارد جديد و متفاوت است که درگذشته به اين وسعت نبود.

*يعني ماموريت اعزام ناوگروه به خليج عدن فرامنطقه اي است و تنها براي حفاظت از کشتي هاي ايراني نيست؟

نيروي دريايي با توجه به نوع ماموريت و ابلاغيه هايي صادره ازسوي ستاد کل نيروهاي مسلح براي خود اولويت هايي را تعيين کرده است، درماموريت هاي خليج عدن درابتدا حفاظت ازکشتي هايي که با پرچم جمهوري اسلامي تردد مي کنند، درمرحله دوم کشتي هاي بازرگاني که با کشورايران همکاري دارند و درمرحله سوم تمام کشتي هاي عبوري ازاين منطقه در تورهاي حفاظتي نيروي دريايي قرارخواهند داشت.

* امير! نيروهايي که براي اجراي اينگونه از ماموريت ها عازم خليج عدن مي شوند، آموزش هايي خاصي را فرامي گيرند؟
تمامي نيروهاي اعزامي به خليج عدن قبل ازاعزام درچندين جلسه آموزشي توجيه لازم مي شوند، چرا که نوع برخورد در دريا با يگان شناوردزدان دريايي ويگان شناور دشمن متفاوت است و بايد نيروها نسبت به اصل واکنش سريع و مهارت درمقابله توجيه شوند.
علاوه براين طبق روال معمول تمامي اين نيروها آموزش هاي زندگي طولاني مدت دردريا، چگونگي مقابله با دشمن ، شناخت تهديدات و .. را فرا مي گيرند.

* از زمان آغاز ماموريت نيروي دريايي در خليج عدن تا به امروز چه تعداد ناوگروه اعزام و چند کشتي اسکورت شده اند؟

ناوگروه سيزدهم نيروي دريايي درچند روزآينده به کشوربازمي گردد و بلافاصله چهاردهمين ناوگروه با همان دستورالعمل قبلي اعزام مي شود، تا به امروزنزديک به يک هزارکشتي را درمنطقه خليج عدن اسکورت کرده ايم که تعداد زيادي ازاين کشتي ها با پرچم ايران و مابقي متعلق به کشورهاي ديگربودند.

*امير! آيا اين صحت دارد که تمام کشتي هاي عبوري از منطقه خليج عدن بايد با ناوگروه هاي نيروي دريايي هماهنگي داشته باشند؟

بله! نيروي دريايي درراستاي اجراي بهترماموريت خود درمنطقه خليج عدن تصميم گرفت که تمامي شناورهاي عبوري ازمنطقه عدن به ويژه کشتي هاي ايراني قبل از وارد شدن به اين منطقه با ناوگروه هاي اعزامي هماهنگ شوند و ضمن تماس با ناوگروه مستقردرمحل موقعيت خود را اعلام کنند.

* خب ! اين کارچه تاثيري در اجراي ماموريت دارد؟

زماني که کشتي هايي عبوري به ويژه کشتي هايي که با پرچم ايران ازاين منطقه تهديد درخليج عدن عبورمي کنند و با ناوگروه مستقر درمحل هماهنگ مي شوند، ناوگروه نيروي دريايي براساس ماموريت هاي محوله و درکوتاه ترين زمان برنامه ريزي هاي لازم را براي حفاظت از کشتي ها درزمان عبورازمنطقه تهديد انجام مي دهد.
به همه کشتي ها اعلام کرديم که قبل ازوارد شدن به منطقه تهديد به ناوگروه ها ي نيروي دريايي ارتش موقعيت و مايل دريايي خود را اعلام کنند تا بتوانيد در کوتاه ترين زمان ممکن برنامه ريزي هاي خود را براي اجراي ماموريت هاي محوله انجام دهيم.
چنانچه دراين ميان برخي ازکشتي ها اين هماهنگي را انجام ندهند، بدون شک در زمان عبور ازمنطقه تهديد با مشکل مواجه مي شوند. براي مثال در فروردين سال جاري يک کشتي ايتاليايي که بارسويا حمل مي کرده و تماسي هم با ناوگروه ارتش نداشته ازطرف دزدان دريايي تهديد و دچارمشکل شده است.

*در يکسال گذشته آماردزدي هاي دريايي در منطقه عدن افزايش داشته، آيا اين دزدي ها طبق برنامه خاصي انجام مي شود و سازماندهي شده است ؟

نه! هيچ مورد خاصي وجود ندارد بسياري ازاين دزدان دريايي ازکشورهاي همان منطقه هستند و از نظر وضعيت داخلي کشورهايشان ساماندهي خاصي ندارد، بيشتر اين دزدان دريايي افرادي هستند که يا محتاج دزدي هستند و يا به تحريک افرادي دست به دزدي دريايي مي زنند.
دريکسال گذشته به تدريج اين دزدان دريايي درمنطقه عدن با دزدي هاي فراوان و به دست آوردن امکانات زياد براي خود قدرتي را به وجود آورده اند و به همين دليل توانسته اند گستره فعاليت خود را گسترش دهند و حتي تا اقيانوس هم پيش روي داشته باشند.

*چنانچه اين روند و قدرت گرفتن دزدان دريايي ادامه داشته باشد، به طور حتم در آينده اي نه چندان دور با مشکل جدي در منطقه عدن مواجه خواهيم بود و دزدان دريايي ديگري هم از کشورهاي اين منطقه اعلام مو جويدت مي کنند، به نظرشما بهترين راهکار براي مهار اين دزدي هاي دريايي چيست؟

اگر منطقه فعاليت دزدان دريايي درحوزه آب هاي داخلي کشوربود مي توانستيم براي مقابله با آن برنامه ريزي بهتري داشته باشيم، اما درشرايط کنوني به دليل اينکه در آب هاي بين المللي اين دزدي هاي دريايي انجام مي شود ، بايد راهکاربين المللي ارائه شود.
به نظر من در حال حاضر قوانين بين المللي درستي هم براي برخورد با دزدان دريايي در اين منطقه وجود ندارد و بسياري ازاين دزدان دريايي حتي کشورمشخصي هم ندارند و به صورت قبيله اي در حاشيه خليج عدن زندگي مي کنند. اين دزدان به دزدان «سومالي» معروف هستند.

*امير! اگرموافق باشيد بحث را به سمت تجهيزات و ادوات جديد نيروي دريايي ببريم، مدتي پيش در يکي از مجلات نظامي آمريکا گزارشي منتشرشد درباره تجهيزات نيروهاي مسلح ايران ، در اين گزارش بخش قابل توجهي ازتجهيزات نيروي دريايي به ويژه در بخش شناورها و ناوشکن ها فرسوده اعلام شد، در يکي از مقالات اين مجله بدنه ناوشکن هاي ايران با توجه به عمر بالاي 32 سال فرسوده و از رده خارج اعلام شده بود، شما در سمت جانشين فرمانده نيروي دريايي اين نوع گزارش ها را چگونه ارزيابي مي کنيد و آمار ارائه شده در اين گزارش ها تا چه حد به واقعيت ها نزديک است؟

اين موضوع طبيعي است اگرشما يک وسيله اي را براي مدت زمان زياد به حال خود رها کنيد، بدون شک فرسونده وغيرقابل استفاده مي شود و به تبع آن تجهيزات نظامي هم عمرقانوني خود را دارند و بعد از مدتي چنانچه به وضعيت اين تجهيزات رسيدگي نشود فرسوده و ازرده خارج مي شود.
اين در شرايطي است که تجهيزات به حال خود رها شود ، يکسري ازتجهيزات درنيروي دريايي با توجه به نوع مصرفي که دارند مستهلک شده و ازرده خارج مي شوند، اما بسياري از تجهيزات هستند که عمر طولاني دارند و در طول مدت استفاده بايد بازسازي ، يهينه سازي و نوسازي شوند.
فراموش نکنيم که مقام معظم رهبري جمله به ياد ماندني درباره تجهيزات در نيروهاي مسلح دارند، ايشان فرمودند که به تجهيزات بايد عمرانقلابي بدهيم. اولين قدم نيروي دريايي در بهينه سازي تجهيزات و شناورها هم اين موضوع بود.
ما در نيروي دريايي از بعد از جنگ تحميلي سه مرحله بازسازي، بهينه سازي و نوسازي تجهيزات دريايي و شناورها را در دستور کارخود قرارداديم که دربحث يگان هاي شناورهمه تجهيزات دريايي يک شناور از نوع بازسازي و نوسازي شده است و درکنارآنها تجهيزات جديد را ساخته ايم. که ازآن جمله مي توان به ناوشکن کاملا ايراني «جماران» اشاره کرد.

*درصحبت هاي خود به ناوشکن «جماران» اشاره کرديد، ناوشکن دوم ساخت ايران به نام «ولايت» هم اين روزها درسواحل شمال کشور مراحل ساخت خود را طي مي کند، به نظرمي رسد درباره اين ناوشکن اطلاعات کمي منتشر شده و فرماندهان نيروي دريايي کمتردرباره ويژگي هاي اين ناوشکن صحبت کرده اند، اين شناور داراي چه ويژگي هايي ازنظر ادوات، تجهيزات و قدرت مانور دريايي است؟

با توجه به نوع ماموريت هاي نيروي دريايي و گسترش اين ماموريت ها ساخت ناوشکن ولايت هم در سواحل شمالي آغاز شده است، اين ناوشکن همکلاس ناوشکن جماران است اما با اين تفاوت که با توجه به گذشت زمان که اين ناوشکن مراحل ساخت خود را طي مي کند تجهيزاتش هم با توجه به جديدترين تجهيزات دريايي به روز استفاده مي شود. با توجه به برنامه ريزي هاي انجام شده ساخت بدنه« ولايت» به صورت رادار گريزانجام خواهد شد تا اين ناوشکن قابليت اختفاء از ديد دشمن را داشته باشد.

*امير بي غم! چرا نيروي دريايي ارتش بيشترتمرکز خود را در بحث ساخت تجهيزات براي شناورهاي رو سطحي متمرکزکرده، آيا ساخت زير دريايي و شناورهاي زير سطحي در دستور کار نيروي دريايي نيست و برنامه اي براي ارتقاء شناورهاي زير سطحي در اين نيرو وجود دارد؟
18 سال است که علم ساخت شناورهاي زير سطحي وارد کشور شده و امروزه به مرحله اي رسيده ايم که با توجه به راهبرد نيروي دريايي ، زير دريايي هايي ساخته شده است و يا مراحل ساخت خود را طي مي کنند.
من درهمين مصاحبه اعلام مي کنم که به همت متخصصان وزارت دفاع و نيروي دريايي ارتش امروزه نيازبه زير دريايي هاي تاکتيکي به طورکامل برطرف شده و برنامه ساخت زيردريايي کلاس هاي بالاتربا توجه به نياز و نوع ماموريت را دردستورکار داريم .
يکي نيروي دريايي راهبردي به طورمعمول و مشخص به همه نوع ازشناورها اعم از سطحي و زير سطحي نياز دارد و در حال حاضرهم نيروي دريايي دربحث ساخت تجهيزات جديد ، براي ساخت انواع شناورها وارد عمل مي شود.

*با توجه به اينکه نيروي دريايي يک نيروي راهبردي است ، آيا براي ارتباط و همکاري با نيروي دريايي کشور هاي ديگر برنامه اي براي رزمايش هاي مشترک هم در دستور کار نيروي دريايي قراردارد؟

البته ما معتقد هستيم که به عنوان يک نيروي دريايي توانمند به تنهايي قادربه تامين امنيت مرزهاي دريايي خود هستيم، اما براي همکاري هاي بيشتروآشنايي با توانمندي هاي کشورهاي ديگر و مهمتراز آن معرفي دستاورد هاي بومي کشور، نيروي دريايي ارتش تصميم گرفت که برنامه رزمايش هاي مشترک را طراحي کند که دراولين گام براي رزمايش هاي مشترک ، يک رزمايش امداد و نجات درمنطقه شمال اقيانوس هند با کشورعمان انجام خواهد شد. دربحث رزمايش هاي نظامي مشترک هم نيروي دريايي اعلام کرده که در راستاي تامين امنيت منطقه و با پيام صلح و دوستي آمادگي رزمايش هاي مشترک را دارد.

* مدتي پيش سفيرکشورعربستان ايران را تهديد به حمله نظامي کرد، به نظر شما در حال حاضر با اينگونه اظهار نظرها تهديد عليه نظام جمهوري اسلامي تغيير کرده و شاهد نوع جديدي از تهديد در منطقه هستيم؟

اينگونه صحبت ها آن هم از سوي يک سفير براي نيروهاي مسلح مبناي خاصي ندارد، اما تهديد در منطقه براي نيروي دريايي تغيير نکرده و همچنان آمريکا با عنوان تهديد اصلي به حساب مي آيد.
ازاوايل دوران دفاع مقدس بود که آمريکا ناوگان پنجم دريايي خود را در بحرين مستقرکرد تا از اين طريق بتواند به حزب بعث در منطقه کمک کند و در حقيقت از همان زمان حضور خودش را در منطقه خليج فارس گسترش دارد و تا به امروزهم بارها مسئله تهديد بودن ايران را در قالب طرح ايران هراسي مطرح کرده تا حضور نامشروع خود را به نوعي توجيه کند.
اما نيروي دريايي با حضوربسيار خوب در منطقه و رصد کامل تحرکات آمادگي کامل را دارد تا در صورت تهديد احتمالي از سوي هر کشور متجاوزي با آن مقابله کند.

*با توجه به اينکه حفاظت بخش هايي ازمنطقه دريايي ايران توسط نيروي دريايي سپاه صورت مي گيرد، درحال حاضر تعامل و همکاري اين دو نيروي مسلح در دريا چگونه است و آيا برنامه اي براي همکاري هاي بيشتر داريد؟
نيروي دريايي سپاه و ارتش در ماموريت ها مکمل يکديگر هستند، نيروي دريايي سپاه حفاظت بخشي از منطقه دريايي خليج فارس را بر عهده دارد و نيروي دريايي ارتش هم به عنوان يک نيروي راهبردي در ابعاد بزرگتر و در منطقه بزرگتر ماموريت حراست از مرزهاي آبي را در برابر تهديدات احتمالي انجام مي دهد.
در چند سال گذشته با اجراي چندين رزمايش دريايي سطح همکاري هاي دو نيروي گسترش يافته و با برنامه ريزي بهتر به دنبال استفاده از تجربيات يکديگر در حوزه حراست از مرزهاي آبي هستيم.
 

گفت و گو : علي البرزي