مشرق---- در بخش اول اين نوشتار ضمن اشاره به ابعاد پيام نوروزي مقام معظم رهبري، فلسفه و حکمت نامگذاريهاي سالانه را هدايت دلها و انديشهها و بالنده نمودن افکار و سوق دادن مباحث و گفتگوهاي سال به سوي مسائل اساسي و مهم موردنياز و همچنين هدفگذاري وحدتبخش و انسجامآور و ايجاد تمرکز در تلاشها و سياستها و سرانجام اصلاح فرهنگ عمومي جامعه دانستيم. در ادامه با اشاره به نامگذاري سالهاي 73 تاکنون، آنها را در جهت کارآمدي نظام و در راستاي تصحيح حرکت کلي کشور با توجه به واقعيتهاي داخلي و منطقهاي تحليل نموديم.
بحثهاي موردنياز در مورد اصلي ترين موضوع درپيام نوروزي يعني سال جهاد اقتصادي را در محورهاي زير ضروري دانستيم:
1- پرداختن به ضرورتها و دلائلي انتخاب اين نام براي سال 90
2- مفهومشناسي جهاد اقتصادي
3- زمينه ها وبسترهاي تحقق جهاد اقتصادي
4- الزامات و استلزامات و بايدها ونبايدهاي اين نام در سال 90
5- شاخصهاي جهاد اقتصادي
6- وظائف و تکاليف
در محور اول ضرورتهاي حمايت از دولت در برنامههاي اقتصادي، کسب قدرت و اقتدار اقتصادي، توجه به مسئوليتهاي آينده ناشي از تحولات متعلقه، مقابله با تحريمها، کارآمدي نظام در همه عرصهها، تحقق اهداف دهه پيشرفت و عدالت و مسئله اشتغال، مورد توجه بيشتري قرار گرفت .
در مورد محور دوم يعني مفهوم جهاد اقتصادي به سه مطلب اشاره شد. ناکافي بودن تلاشهاي اقتصادي و نياز به يک جهش، اصلاح انگيزهها و روح معنوي دادن به فعاليتهاي اقتصادي، استفاده از ظرفيت بي نظير جهادي در کشور براي رفع مشکلات اقتصادي.
در ادامه مسائل مربوط به مفهومشناسي جهاد اقتصادي بايد به نکات ديگري اشاره شود.
مفهوم مبارزه درجهاد
نکته اول آنکه در مفهوم جهاد، نوعي مقابله و عکسالعمل نهفته است. هر گاه يک روياروئي وجود داشته باشد و دو گروه در مقابل هم آرايش پيدا کرده و هر يک در صدد حذف طرف خود و مقابله با ديگري قرار گيرند، مفهوم جهاد شکل ميگيرد. اصولاً واژه جهاد يعني بکارگيري تمام وسع، توان و طاقت خود هنگامي معنيدار ميشود که در مقابله با دشمن قرار بگيريم و عليرغم ميل او و بعنوان نوعي پاسخگوئي سلبي در برابر خواست دشمن عمل کنيم. اين نکته بسيار مهم است که همه تلاشگران عرصه اقتصادي در کشور با اين احساس و روحيه يعني روحيه مقابله و مبارزه با دشمنان به ميدان آمده و تلاش خود را ارائه نمايند.
اگر اين شرائط موجود پيرامون ما که واقعيت صحنه است يعني مقابله و روياروئي اسلام و غرب مستکبر براي مردم مسلمان بخوبي تبيين شود ويک چنين احساس مبارزه اي بوجود بيايد و پايدار بماند، تلاشهاي مردم مسلمان معجزه ميآفريند. موانع يکي پس از ديگري رخت بر بسته و ابتکارها و نوآوريهاي عرصه اقتصاد ، شتاب و شدت ميگيرد. خلاقيتها و بومي شدن فعاليتهاي اقتصادي همانند دوره دفاع مقدس، ناممکنها را ممکن و آثار شگرف خود را نشان خواهد داد.همچنان که هميشه درمحيط هاي مبارزه وخطر استعدادها شکوفا وقابليت ها ،فعليت مي يابند. بنا براين مفهوم جهاد اقتصادي در سال 90 اين است که ملت ايران در اين برهه از زمان، جهادش يعني همان جهاد مقدس او درمقابله بادشمنان ، به طور عمده در عرصه اقتصاد است و جهاد اقتصادي به يعني مبارزه اقتصادي مي باشد.
به تعبير مقام معظم رهبري در عسلويه اگر بخواهيم در ادبيات امروز ما براي جهاد معادلي پيدا کنيم، ميشود مبارزه. جهاد اقتصادي يعني مبارزه اقتصادي.
همچنين ايشان در مورد واژه جهاد و مفهوم مبارزهاي که درآن نهفته است، فرمودهاند:
جهاد اقتصادي، صرفاً تلاش اقتصادي نيست. جهاد يک بار معنائي ويژهاي دارد. هر تلاشي را نميشود گفت جهاد. در جهاد، حضور و روياروئي با دشمن، مفروض است. انسان يک تلاشي ميکند، دشمن در مقابل او نيست؛ اين جهاد نيست. اما يک وقت شما ميخواهيد يک تلاشي را انجام دهيد، که بخصوص يک دشمني سينه به سينهي شما ايستاده است؛ اين ميشود جهاد. ممکن است يک وقت اين جهاد به شکل قتال باشد، ممکن است جهاد مالي باشد، ممکن است جهاد علمي باشد، ممکن است جهاد فني باشد؛ همهي اينها جهاد است؛ انوع و اقسام جهاد و مبارزه است.(سخنراني درعسلويه فروردين 90)
خاستگاه ديني و قرآني جهاد
نکته دوم درباره مفهوم جهاد، خاستگاه ديني و قرآني اين واژه است. جهاد يک عبادت و از برترين عبادتها است. عنصر اصلي در اين عبادت مثل همه عبادات ، نيّت است . نيّت و قصد است که تلاش انساني را الهي يا شيطاني ميکند . الذين آمنوا يقاتلون في سبيل الله والذين کفروا يقاتلون في سبيل الطاغوت.
جهاد اسلامي جهاد في سبيلالله است . نيّت اگر خدائي شد جهاد انسان فيسبيلالله است. وقتي انسان براي اعلاي کلمه حق، اعلاي کلمه اسلام، عزت بخشيدن به امت اسلامي و ملت مؤمن و مسلمان ايران تلاش ميکند اين جهاد ميشود جهاد فيسبيلالله. آن وقت در اين تلاش، برکات و عظمت و شأن جهاد فيسبيلالله وجود دارد (مقام معظم رهبري در بازديد از عسلويه)
بنابراين هدفگذاري الهي وبا اهداف الهي اقدام کردن ، تصحيح نيتها و انگيزهها و به دنبال اعلاي کلمه توحيد بودن، خدارا در تلاشهالي اقتصادي درنظر گرفتن و قصد نمودن و صبغه الهي و عبادي دادن به هر تلاش مخلصانهاي ما را به زيور جهاد فيسبيلالله ميآرايد که مهمترين دستاورد آن، اثربخش شدن و نتيجه دادن آن است زيرا به تعبير مقام معظم رهبري :
خداي متعال به آن تلاشي، به آن کاري، به آن نيت و عزمي که در اين جهت باشد، حتماً برکت ميدهد و کمک ميکند؛ کما اينکه در طول اين سي و دو سال تا امروز خداي متعال به ما کمک کرده. بدون ارادهي الهي، امکان نداشت يک ملتي بتواند در مقابل استکبار جهاني بايستند.(همان)
مسئوليت مشارکت همه
نکته سوم در اين رابطه مشارکت همگاني است. وقتي تلاش اقتصادي يک ملت حالت جهاد اقتصادي گرفت. تکليف همگاني ميشود يعني همه ملت و همه مکلفين موظف هستند و مسئوليت دارند در اين جهاد اقتصادي مشارکت نمايند. کسانيکه انسان هاي مجاهدي را براي عرصه اقتصاد کشور تربيت ميکنند، کسانيکه مقدمات لازم براي جهاد اقتصادي را فراهم ميکنند.کسانيکه براي جهاد اقتصادي فرهنگسازي ميکنند، کسانيکه خدمات مختلف به جهادگران اقتصادي ميدهند، کسانيکه در ايجاد و تقويت روحيه آنها تلاش ميکنند و حتي کسانيکه با مصرف صحيح و منطقي، کار جهادگران اقتصادي را به هدف ميرسانند، همگي در اين جهاد شرکت داشته و سهيم هستند اتفاقاً در اغلب موارد در قرآن سخن از جهاد با اموال مقدم بر جهاد با جانها آمده است. و اين مسئله اهميت و جايگاه جهاد اقتصادي را در اسلام نشان ميدهد.
رهبر معظم انقلاب نيز به اين نکته در آغاز سال اشاره کرده و فرمودهاند:
در اين جهاد اقتصادي همه شريکند. در ادارهي اقتصاد يک ملت، مصرف هم يک رکن عمده است؛ مصرف درست، مصرف خوب، مصرف دور از اسراف و تبذير و اتلاف مال؛ همين چيزي که هميشه توصيه ميشود. ايجاد فرهنگ کار و تلاش لله. شما حتي سر يک کلاس، يک معلم هم که باشيد، ميتوانيد در اين جهاد اقتصادي سهيم باشيد؛ اين فرهنگ را به اين جوان، به اين نيروي انساني فردا تعليم ميدهد؛ اين ميشود جهاد اقتصادي. در هر بخشي که باشيد، ميتوانيد در اين جهاد سهيم باشيد.
جهاد اقتصادي تعبير امام خميني (ره)
نکته جهارم درباره جهاد اقتصادي پيشينه اين نگاه وتعبير به جهاد در عرصه سازندگي واقتصاد از حضرت امام خميني ره است. امام راحل وعظيم الشان ما عصر کنوني را عصر هجوم به ارزشها دانسته وتکليف همه مارا جهاد وقيام براي خدا دانسته وفرموده اند:
برادران عزيزم! ما در عصري واقع شديم که ظلمت دنيا را گرفته است. ما در عصري واقع شديم که ارزش هاي انساني به کلي از بين رفته و به جاي آن ارزش هاي غير انساني و شيطاني نشسته است. ما در عصري واقع هستيم که شياطين عالم ، هجوم به انسان ها و ارزشهاي انساني آورده اند و مي خواهند که دنيا را به سلطه شيطان درآورند. ما در اين عصر با اتکاء به خداي تبارک و تعالي و استمداد از اسلام و قرآن کريم و ولي عصر-سلام ا... عليه- بايد خودمان کوشش کنيم و خودمان جهاد کنيم، جهاد در دانشگاه ها و دانشکده ها، جهاد در کارخانه ها و کارگري ها،جهاد در کشاورزي ها، جهاد در مدارس ، جهاد در دانشگاه ها ، جهاد در همه جا ، جهاد در جبهه ها و جهاد در پشت جبهه ، شياطين در همه اين گروه هايي که براي خدا قيام کرده اند ممکن است نفوذ کرده باشد.(صحيفه نور.ج17.ص 237)
امام خميني رضوان الله عليه جهاد اقتصادي را عبادت وتکليف شرعي همه معرفي کرده وثواب آنرا بالاتر از زيارات وحج وعمره مستحبي ميدانند.(صحيفه نور ج7 ص136) وجنگ اقتصادي را محاربه بين اسلام وکفر وتکليف همگان را براساس امر پروردگار ورود به اين جنگ ونجات مملکت اسلامي دانسته وفرموده اند:
شما در حال جنگيد ، در حال جنگ اقتصادي و اين خود يک محاربه اي بين اسلام و کفر است.... اين تنها موعظه نيست ، که مردم خوب است اين کار را بکنند ، نجات دادن يک کشور اسلامي از زير بار ظلم و از زير بار استعمار است. نجات دادن مملکت اسلامي ،يک تکليفي است که انسان موظف است انجام بدهد.(صحيفه نور.ج.11ص117)
درجاي ديگري فرموده اند:
امروز شماييد که بايد دامن به کمر بزنيد و در رشد صتايع اين کشور و در رشد توليد اين کشور دامن به کمر بزنيد و همت بگماريد و فعاليت بکنيد، فعاليت شما امروز براي کشور اسلامي يک عبادت است.شما امروز همه تان با ايده اسلامي در حال عبادت هستيد ،چه در کارخانه ها و چه در مواردي که به صنعت مشغول هستيد و چه در کشاورزي هر کس هست و چه در ساير کارخانه ها که هست ،وقتي انسان براي خلق خدا خدمت بکند براي اينکه اين خلق در طول تاريخ ستم ديدند،عقب نگه داشته شدند ، نگذاشتند رشد معنوي بکنند ، رشد مادي بکنند. وقتي با اين ايده شما خدمت بکنيد شما در خدمت اسلام هستيد و شما مجاهد هستيد در پشت جبهه ها همانطوري که مجاهدين مجاهدت مي کنند و عبادت خدا را در آنجا مي کنند شما هم در پشت جبهه ها هستيد و عبادت خداي تبارک و تعالي را با همين کارهايتان انجام مي دهيد.(صحيفه نور.ج18،ص 147)
ادامه دارد.....
