
به گزارش مشرق به نقل از ايرنا، 'شيخ راشد آل نهيان' هنگامي که موافقت انگليس را در زماني که قصد خروج نيروهاي نظامي خود را از منطقه داشت، براي اتحاد امارتهاي کوچک جنوب خليج فارس جلب کرد، به خوبي آگاهي داشت که اين اتحاد با کمک استعمارگر پير ميسر شده است.
تحت فشار انگليس در سال 1971 شش امارت کوچک ابوظبي، دبي، شارجه، عجمان، ام القيوين و فجيره به هم پيوستند و اتحاديه امارات را شکل دادند.
يک سال پس از اين اتحاد، راس الخيمه با شرايطي به امارات پيوست ولي از همان آغاز، پيوستن اين امارت با اما و اگرهايي همراه شد.
** پشيماني حاکم رأس الخيمه از پيوستن به اتحاديه امارات
'شيخ صقر بن محمد القاسمي' که بيش از 60 سال حاکم راس الخيمه بود، بارها در محافل خصوصي از پيوستن به اتحاديه امارات ابراز پشيماني کرده بود.
وي که با اختلافات فرزندان خود نيز در داخل خانواده قاسمي مواجه شد، در سال 2003 مجبور به برکناري 'شيخ خالد' فرزند ارشد و گماردن 'شيخ سعود' به وليعهدي و جانشيني خود شد.
شيخ خالد که تنها مقام اماراتي بود که با حمله نظامي آمريکا به عراق مخالفت مي کرد، تظاهراتي در اعتراض به اين حمله در راس الخيمه به راه انداخت. در واکنش به اين اقدامات، دولت مرکزي امارات در ابوظبي فشار را براي برکناري شيخ خالد از جانشيني شيخ صقر آغاز کرد و بالاخره با توافق حاکم وقت راس الخيمه، خالد برکنار و شيخ سعود فرزند سوم شيخ صقر جانشين پدر شد.
با مرگ شيخ صقر در سال گذشته بار ديگر شعله هاي اختلاف در خانواده القاسمي در راس الخيمه بالا گرفت و شيخ خالد در لندن ادعاي جانشيني پدرش را مطرح کرد.
با اين حال، شوراي اتحاديه امارات از شيخ سعود به عنوان جانشين حاکم متوفي راس الخيمه حمايت کرده و جايگاه وي را در اين امارت مستحکم کرد.
اما اين حمايت نيز نتوانست از مخالفت شيخ سعود با حضور در اتحاديه امارات جلوگيري کند و زمزمه هاي جدايي راس الخيمه از اتحاديه امارات توسط حاکم جديد اين امارت بارها مطرح شده است.
** همراهي امارتهاي دبي و شارجه با ساز جدايي رأس الخيمه
البته زمزمه هاي جدايي از اتحاديه امارات تنها از سوي حاکمان راس الخيمه بيان نمي شود، بلکه امارتهاي دبي و شارجه نيز بارها حضور در اين اتحاديه را همراه با نفعي براي مردم خود ندانسته اند.
هنگامي که شيخ راشد در سال 2004 درگذشت، مرگ وي چهار روز ديرتر اعلام شد، زيرا اين نگراني وجود داشت که با مرگ شيخ راشد، اتحاديه امارات نيز از هم بگسلد.
کارشناسان آگاه به مساله امارات پيش از مرگ شيخ راشد پيش بيني کرده بودند که در صورت وقوع اين حادثه، ساير امارتها ديگر حاضر به ادامه اتحاد با ابوظبي نباشند.
پيش بيني کارشناسان در سال 2004 و هنگام مرگ بنيانگذار امارات به تحقق پيوست و در اين سال حاکمان امارتهاي مختلف کشور امارات اين اتحاديه را پايان يافته تلقي کرده و ديگر حاضر به ادامه حضور در زير چتر ابوظبي نبودند.
** ورود آمريکا و انگليس براي جلوگيري از تجزيه اتحاديه امارات
با اين حال، دولتهاي انگليس و آمريکا با اعزام نمايندگاني به امارات و فشار بر حاکمان امارتهاي اين کشور، اين مساله را تلويحا يادآوري کردند که اتحاد آنها تنها به خواسته حاکمان امارتهاي مختلف امارات نبوده، بلکه مصالح استعمارگران اين اتحاديه را شکل داده است.
در آغاز شکل گيري اتحاديه امارات، ظاهرا استقلال امارتهاي مختلف حفظ شده و آنان در مسايل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خود مختار بوده و تنها در سياست خارجي و تشکيل ارتش تابع دولت مرکزي بودند.
استقلال امارتهاي مختلف موجب شده تا هر يک از اين امارتها راه جداگانه اي در توسعه اقتصادي و اجتماعي در پيش بگيرند که اين شرايط بر دامنه اختلافات آنان افزوده است.
** انحصار درآمد منابع نفت و گاز در ابوظبي و سر بيکلاه ساير امارتها
امارت ابوظبي با بهره گيري از درآمدهاي سرشار نفتي توانسته امکانات اجتماعي و رفاهي گسترده اي براي شهروندان خود فراهم کند و طرحهاي اقتصادي به اجرا بگذارد.
اين امارت درآمد نفت را انحصاري کرده و ديگر امارتها را از آن محروم کرده است.
البته تمامي منابع نفت و گاز امارات در امارت ابوظبي کشف شده و ساير امارتها به استثنا شارجه که داراي اندکي منابع گازي در ساحل خود است، از ذخاير زير زميني بي بهره هستند.
امارت دبي نيز با استفاده از طرحهاي گسترده اقتصادي و جذب سرمايه گذاري خارجي توانست در دو دهه اخير راه خود را از ديگر امارتهاي کشور امارت جدا کند و همپاي ابوظبي و در برخي موارد جلوتر از اين امارت، در راه رفاه اجتماعي و اقتصادي گام بردارد.
شارجه نيز با بهره گيري از ذخاير اندک گاز خود و صادرات آن به ديگر امارتهاي کشور امارات منبع درآمدي براي اجراي طرحهاي توسعه خود داشته و گامهايي در اين راه برداشته است.
ديگر امارتهاي کشور امارات از جمله عجمان، راس الخيمه، فجيره و ام القيوين همچنان در فقر بسر مي برند و جوانان آنها براي کاريابي به سه امارات دبي، شارجه و ابوظبي مهاجرت مي کنند.
** عجمان، راس الخيمه، فجيره و ام القيوين آماده جدايي از اتحاديه امارات
اين شرايط موجب شده تا حاکمان امارتهاي عجمان، راس الخيمه، فجيره و ام القيوين، حضور در اتحاديه امارات را بدون هر گونه نفع اقتصادي و اجتماعي براي خود بدانند.
با شروع تحولات سياسي در منطقه و برپايي تظاهرات آزاديخواهانه در کشورها منطقه برخي تحرکات نيز در امارتهاي راس اليخمه و ام القيوين نيز بروز کرد.
اين تحرکات با دستگيري عوامل اصلي اعتراضات در راس الخيمه و خورفکان ظاهرا سرکوب شده است.
** وقتي ترس از تجزيه دولت مرکزي را بهياد امارتهاي فقير مياندازد
با شروع تحرکات سياسي در اين امارتها، دولت مرکزي امارات به فکر چاره جويي و بررسي مسايل امارتهاي مختلف کشور امارات افتاد.
'شيخ خليفه بن زايد آل نهيان' رييس حکومت امارات در يک اقدام بي سابقه 'شيخ محمد بن زايد آل نهيان' برادر ناتني و وليعهد خود را براي بررسي مشکلات امارتهاي شمالي کشور امارات اعزام کرده و وي نيز ملاقاتهايي با حاکمان عجمان، راس الخيمه، فجيره و ام القيوين انجام داد.
يک منبع آگاه در ارتباط با اين ملاقاتها تاييد کرد: در ديدار شيخ محمد بن زايد با شيخ سعود حاکم راس الخيمه، مسايلي در مورد جدايي اين امارت از کشور امارات مطرح شده است.
وي که خواست نامش فاش نشود، گفت: حاکم راس الخيمه تاکيد کرده که حضور در اتحاديه هيچ نفعي براي شهروندان اين امارت نداشته و لزوم ادامه همکاري با ابوظبي براي آنان احساس نمي شود.
گفته مي شود که حاکمان عجمان و ام القيوين نيز مطالب مشابهي به شيخ محمد بن زايد وليعهد ابوظبي و حاکم آينده امارات عنوان کرده اند.
در اين ميان دبي نيز از گذشته تمايلات جدايي خواهانه خود را پنهان نکرده و همواره بر لزوم استقلال اين امارت به عنوان دولت شهري در جامعه جهاني تاکيد داشته است.
امارت دبي با شروع بحران اقتصادي در سه سال پيش و مشکلات عديده اي که در پرداخت بدهي هاي خارجي با آن مواجه بود، بارها از ابوظبي تقاضاي کمک کرد که اين کمک ها چندان با پاسخ مثبت همراه نشد.
با اين حال، ابوظبي در چند مرحله و تحت شرايط خاصي که منجر به امتياز دهي گسترده امارت دبي به دولت مرکزي بود و استقلال اين امارت را محدود مي کرد، به دبي کمک هايي ارايه کرده است.
تحولات اخير منطقه موجب شد تا رييس حکومت امارات بلافاصله اقدام به برخي اصلاحات در نظام حکومتي اين کشور کند.
** تدابير دولت مرکزي براي فروکش کردن اعتراضها
در اولين مرحله، شيخ خليفه دستور داد تا اعتباري يک ميليارد و 600 ميليون دلاري براي بهبود وضعيت آب و برق امارتهاي شمالي که در فقر مطلق بسر مي برند، اختصاص يابد.
همچنين بودجه دولتي که پيشتر تنها اعتبارات آن مختص امارت ابوظبي بود به دستور رييس حکومت امارات به تمامي امارتهاي اين کشور اختصاص يافت.
از سوي ديگر تشکيل مجلس شورا با انتخاب نمايندگان آن از سوي شهروندان اماراتي در سال جاري نيز در دستور کار دولت امارات قرار گرفت تا به اين شکل مشارکت ديگر امارتها را در دستگاه حکومت افزايش يابد.
در اين شرايط آگاهان آشنا به مسايل امارات معتقدند که تا هنگام حيات شيخ خليفه تمايلات استقلال طلبانه امارتهاي مختلف امارات ممکن است تا حدودي مسکوت باقي بماند.
** نگراني حاکمان امارتها از قدرت گرفتن 'شيخ محمد بن زايد'
وليعهد ابوظبي
ناظران تاکيد مي کنند، با توجه به جاه طلبيهاي شيخ محمد بن زايد و تفکرات توسعه طلبانه وي که هم اکنون نيز مشکلاتي براي دولت امارات بهوجود آورده، حضور وي در راس قدرت در امارات مسلما بر دامنه اختلافات در اين کشور خواهد افزود.
يک منبع آگاه گفت، وليعهد دبي نيز در چندين مجلس خصوصي، جدايي از امارات را از برنامه هاي آينده خود عنوان کرده است.
در عين حال، شيخ محمد بن زايد وليعهد ابوظبي بارها تاکيد کرده که ساير امارتهاي کشور امارات نيازي به وليعهد و جانشين ندارند و اين مقام فقط به ابوظبي که مرکز اين کشور است، اختصاص دارد.
اين زمزمه ها موجب شده تا ديگر امارتها حضور شيخ محمد بن زايد در راس حکومت امارات را نقطه شروع درگيريها و سرکوبها قلمداد کنند.
به همين دليل برخي از امارتهاي کشور امارات از جمله راس الخيمه و دبي از هم اکنون زمزمه هاي جدايي را سر داده اند هر چند که ممکن است اين زمزمه ها با مخالفت استعمارگران همچون انگليس و آمريکا که در تشکيل کشور امارات نقش اساسي را داشتند، روبرو شود.
يک کارشناس مسايل سياسي در اين زمينه گفت: امارات به عنوان حيات خلوت انگليس در منطقه تلقي مي شود و لندن هرگز اجازه نخواهد داد تا بدون در نظر گرفتن خواسته هاي خود اقدامي از سوي حاکمان امارتهاي مختلف امارات صورت گيرد.
با اين حال، برخي اقدامات اخير شيخ محمد بن زايد از جمله تشکيل شبکه جاسوسي در منطقه و اعزام نيرو به بحرين، نگرانيهايي را نيز در لندن در مورد آينده کشور امارات بهوجود آورده است.