وبلاگستان مشرق- "محمود پیربداغی" کارشناس مسائل يمن در وبلاگ خود با نام "شیعیان یمن" نوشته است: پیوندهای تاریخی و فرهنگی ایران و یمن، محکم تر از آن است که با اراده حکومت فعلی یمن و یا عربستان سعودی، از هم گسسته شود. حتی بعد مسافت، نتوانست مانع از سفر یا مهاجرت یمنی ها به ایران و همینطور عزیمت ایرانیان به یمن شود. در قرن اول هجری دو قبیله یمنی به ایران مهاجرت کردند (کتاب تاریخ تشیع در ایران، تالیف رسول جعفریان) در ادبیات فارسی هم، عبارت‌هایی همچون عقیق یمنی، سهیل یمانی، نگار یمنی و... به فراوانی دیده می شود.اما ایرانیان دو مرتبه حضور تأثیرگذار در تاریخ یمن داشته اند؛ برخی از شخصیتهای ایرانی نیز بصورت انفرادی به آن دیار سفر کرده اند از جمله دانشمند ایرانی "فیروزآبادی" صاحب "قاموس المحیط" که در قرن هشتم هجری به آنجا رفت و از سوی حاکم وقت یمن به سمت "مفتی" نائل آمد و پس از ۱۰ سال زندگی، دار فانی را وداع گفت و در شهر زبید واقع در ساحل دریای سرخ مدفون گشت.
مرتبه اول حضور ایرانیان در یمن: چند دهه قبل از اسلام، زمانی که پادشاه ساسانی ایران، لشگری را به درخواست "سیف بن ذی یزن" حاکم یمن، به آن سرزمین اعزام کرد. سپاه ساسانی به فرماندهی "وهرز"، پس از جنگ با حبشی‌های متجاوز و اخراج آنان از یمن، در همان جا رحل اقامت افکنده و با همسران یمنی ازدواج کردند. فرزندانشان به ابناء الفرس معروف شدند. اکنون در بنی حشیش نزدیک صنعاء، دو روستا با نام "ابناء" و "فرس" وجود دارد و نام خانوادگی مردم این دو روستا الجیلانی (گیلانی) است. هنگام بعثت رسول گرامی اسلام(ص) حاکم یمن، ایرانی‌زاده‌ای به نام "باذان" بود.
با سفر امام علی(ع) به صنعاء و دعوت اهل یمن به دین اسلام، باذان مسلمان شد و سپس بقیه مردم و قبایل صنعاء بدون جنگ و خونریزی اسلام آوردند. آنگاه باذان، باغ خود را به پیامبر(ص) هدیه کرد. پیامبر رحمت نیز آن باغ را وقف مسجد نمود. اکنون "جامع الکبیر" صنعاء یکی از مساجد تاریخی جهان اسلام، در وسط صنعای قدیمه قرار دارد. به نظر شما در آن زمان، ایران ساسانی چه منافعی در سرزمین یمن داشته است؟
بارگاه يحيي بن الحسين
مرتبه دوم حضور ایرانیان در یمن: قرن سوم هجری، "یحیی بن الحسین" ملقب به "الهادی"، مؤسس امامت زیدیه در یمن، به همراه حدود ۸۰۰ تن از یاران ایرانی‌اش از دیلم و طبرستان، بسوی صعده رهسپار شد. قبایل همدان، خولان و بکیل با او بیعت کردند و اولین حکومت شیعی در یمن پایه‌گذاری شد. اکنون امام زیدی، "یحیی بن الحسین" در "جامع الهادی" صعده مدفون است و قبرش زیارتگاه شیعیان. یاران ایرانی او نیز در قطعه زمینی به نام مقبره "طبریون" (مازندرانی‌ها) در کنار حرم او آرمیده‌اند. پس از یحیی بن الحسین، امامان زیدی ۱۱ قرن در سرزمین یمن حکومت کردند.
جامع الکبير صنعاء
ایرانیها در اسلام آوردن مردم یمن و گرایش ایشان به مذهب تشیع، نقش مؤثر و بسزایی داشته‌اند. چه بلندنظر و بلندهمت بودند ایرانیانی که در زمانهای قدیم، رنج سفر به جان خریدند و بدون امکانات، چنین مسافت طولانی تا جنوب شبه جزیره را پیمودند و تاریخ آن کشور را تغییر دادند. آفرین بر این همت مردانه و روح بزرگشان.
